آمریکا چگونه ایران را رصد می‌کند؟

خبرگزاری رویترز گزارش مفصلی درباره سازو کار اعمال تحریم های یک جانبه آمریکا علیه برخی کشورها از جمله کشورمان نوشته اند و مدعی شده اند تجربه موفق نهاد اصلی رهگیری تحریم ها علیه ایران می تواند برای اعمال تحریم های جدید علیه روسیه در بحران اوکراین و کریمه مورد استفاده قرار گیرد. 

در ادامه بخش هایی از این گزارش با تاکید بر موضوع تحریم های ایران ارائه می شود:

اوباما و بوش بیش از هر زمانی از سلاح تحریم به جای تکیه بر ارتش استفاده کرده اند

بر دیوار اداره کنترل و ارزیابی خارجی وزارت خزانه داری آمریکا که اتاق جنگ مدرن آمریکاست ساعتهایی به وقت محلی کابل، تهران و بوگوتا(پایتخت کلمبیا) آویزان است. چهره های اطراف میز کنفرانس غالبا جوان هستند. سلاح  این افراد موشک و پهباد نیست، آنها کارشناسان جنگ اقتصادی هستند و تحریم های اقتصادی را علیه رقبای منافع  اقتصادی آمریکا پیگیری می کنند. 

آدام زوبین مدیر پیگیر و لاغر اندام اداره کنترل و ارزیابی خارجی وزارت خزانه داری آمریکا پیش از بحث درباره اقدامات بعدی علیه روسیه به دلیل الحاق کریمه به این کشور  ازکارکنان خود به خاطر تلاش بی وقفه برای اعمال تحریم علیه برخی مقامات  و نهاد های روس تشکر کرد. 

تحریم های آمریکا هنوز جنبه نمادین دارد و به منظور ارسال پیام هشدار به روسیه محسوب می شود؛ اما زوبین اعلام کرد همچنان این موضوع را پیگیری و رصد می کنند. پیش بینی وی از سوی سامانتا پاور نماینده آمریکا در سازمان ملل تایید شد؛ زمانی که پاور نسبت به تشدید تحریم ها علیه مسکو هشدار داد. 

باراک اوباما و جرج بوش، روسای جمهور اخیر آمریکا به طور روز افزونی از جنگ اقتصادی  به جای افزایش تعهدات ارتش در موارد زیادی از کره شمالی گرفته تا ایران و روسیه استفاده کرده اند. این اقدامات موجب شده اتاق جنگ اداره کنترل و ارزیابی خارجی وزارت خزانه داری آمریکا در خط مقدم این کشور قرار گیرد. 

اعضای 170 نفره  واحد تحریم ها که در وزارت خزانه داری مستقر هستند؛ غالبا شامل حقوقدان ها و تحلیگران اطلاعاتی هستند که به «نشانه گیرها» معروف شده اند که  قادر به مختل  کردن مبادلات دلاری در سطح جهان هستند. 

وکلا و شرکت هایی که باید با این نهاد برای رعایت تحریم ها تعامل کنند غالبا از این گلایه دارند که بدون آنکه مدارکی ارائه شود؛‌ از سوی این نهاد جریمه هایی بر آنها تحمیل می شود. 

مارک دوبویتز؛ مدیر نهاد دفاع از دموکراسی که همواره از حامیان اعمال تحریم علیه ایران بوده است می گوید اداره کنترل و ارزیابی خارجی وزارت خزانه داری آمریکا احتمالا یکی از قدرتمند ترین اداره های دولتی است که کسی در این باره اطلاع زیادی نشنیده است. 

رفع تحریم های ایران سخت و پیچیده است

البته تحریم ها همشیه موفقیت آمیز نبوده؛ به خصوص تحریم های یک جانبه؛ 54 سال تحریم تجاری آمریکا تغییری در سیستم سوسیالیست کوبا ایجاد نکرد.  اما خزانه داری در کنار کنگره و اتحادیه اروپا بسیاری از شک و تردید ها نسبت به شکست تحریم های ایران را برطرف کرد. تحریم های شدید نفتی و مالی ظاهرا تهران را درباره برنامه هسته ای اش به میز مذاکره آورده است.

با این حال مقامات فعلی و سابق معتقدند آمریکا با دو چالش عمده در پیشبرد جنگ اقتصادی مواجه است. سالها طورل کشید تا واشنگتن اجماع بین المللی را برای هدف قرار دادن صادرات حوزه انرژی ایران کسب کرد. اگر گفتگوها با ایران موفقیت آمیز باشد، خیلی سخت و پیچیده خواهد بود که پاداش ایران را با  رفع تدریجی تحریم هایی داد که بسیار در هم تنیده شده اند. 

از سوی دیگر برخی مقامات سابق پیش بینی می کنند که آمریکا پس از آنکه از تسلط خود بر سیستم مالی بین المللی برای تنبیه رقبا استفاده کرد، ممکن است با حمله مالی کشورهایی از جمله چین و روسیه مواجه شود. 

هشدار مذاکره کننده های آمریکایی به همتایان ایرانی خود در مذاکرات ژنو 

یک مقام آمریکا که خواست نامش فاش نشود به رویترز گفت: در میانه گفتگوهای هسته ای با ایران در پاییز گذشته؛ یک نهاد مالی به این اداره درباره یک مبادله مشکوک اطلاع داد یک کمپانی ژاپنی که با نام فروشنده میوه تازه و خشک ثبت شده بود به شرکتی در هنگ کنگ مبلغی که چندان قابل توجه نبود - چند ده هزار دلار- فرستاده بود. 

وی افزود: این شرکت ژاپنی شعبه ای در ایران نیز داشته و شرکت هنگ کنگی  در کار تولید کانی «زیرکن» فعالیت داشت که یک عنصر مهم در ساخت لوله زیکونیوم است که در رآکتورهای آب سنگین مورد استفاده قرار می گیرد و استفاده های صنعتی گسترده ای دارد. این ماده صنعتی ارتباطی با میوه تازه و خشک و غیره نداشت؛ اداره کنترل و ارزیابی خارجی وزارت خزانه داری با حساس شدن نسبت به این موضوع این تبادل دلار را مسدود کرد. 

البته مقامات این شرکت به رویترز اعلام کردند در این باره هیچ اطلاعی ندارند؛ همچنین سخنگوی خزانه داری آمریکا از صحبت کردن در باره این شرکت امتناع کرد. 

در ادامه این موضوع به هیئت مذاکره کننده آمریکا که در ژنو با ایرانی ها مشغول گفتگو بودند منتقل شد و آنها نیز به طرف های خود این پیام صریح را اعلام کردند که آمریکا شما را رصد می کند و به تشدید تحریم های فعلی ادامه می‌دهد. 

وزارت خزانه داری آمریکا و پرونده بابک زنجانی 

به گفته کسانی که با روند کار های این دفتر آشنا هستند پس از آنکه اداره کنترل و ارزیابی خارجی وزارت خزانه داری در اواخر سال 2012 به دنبال وضع تحریم های جدید علیه ایران بود؛ یک نام برجسته شد: بابک زنجانی؛ یک تاجر جاه طلب ایرانی که مجموعه شرکت های آن به 65 عدد می رسید که از ترکیه تا مالزی پراکنده شده بود. دولت آمریکا وی را به نقض تحریم های ایران با انتقال میلیارد ها دلار پول فروش نفت ایران طی تبادلاتی مخفیانه متهم کرد.  

ساختار تجارت زنجانی اینگونه مخفی شده بود: یک شرکت مواد آرایشی در ترکیه که صاحب یک نهاد مالی در  تاجیکستان است که این نهاد نیز در مالزی یک بانک اسلامی را دارد.  زوبین می گوید: «زنجانی فرد متهوری بود اما بالاخره آن اندازه باهوش نبود.»

امپراطوری زنجانی با یکی دو ضربه برچیده شد، ابتدا تجارت  وی با تحریم های اتحادیه اروپا و آمریکا برچیده شد و سپس در جریان انتقال ریاست جمهوری  از احمدی نژاد به روحانی گرفتار شده و بازداشت شد. دولت جدید ایران وی را متهم به  در اختیار داشتن 2/7 میلیارد دلار پول نفت ایران کرده است؛ هر چند وی این تخلف را رد کرده است اما حکم و سرانجام وی هنوز معلوم نیست. 

بر اساس توافق ژنو که در نوامبر سال گذشته بین ایران و مذاکره کننده های کشورهای 1+5 حاصل شد، ایران و گروه 1+5 برای رفع برخی بخش های تحریم ها در حوزه های پتروشیمی و فلزات گرانبها موافقت کردند.  اما آخرین باری که دولت آمریکا تحریم ها را برای پیش برد دیپلماسی هسته ای تعدیل کرد  به خوبی پیش نرفت.  این موضوع به سال 2005  و گفتگوها با کره شمالی برمی گردد. 

دنی گلاسر، معاون وزیر خزانه داری آمریکا می گوید: ما از این موضوع درس گرفتیم و می دانیم رفع تحریم ها چقدر سخت است؛ درباره پرونده ایران نیز فکر می کنم سخت و پیچیده است و باید در انجام آن دقت بسیاری به خرج دهیم. 

واکنش چین و روسیه به سیاست تحریمهای یک جانبه آمریکا 

اداره کنترل و ارزیابی خارجی وزارت خزانه داری در سال 1950 و طی جنگ کره تاسیس شد. این اداره پس از حملات 11 سپتامبر احیاء شد تا از ابزار های جدید اقتصادی علیه القاعده و دیگر گروه های تروریستی استفاده کند. بودجه این بخش نزدیک به 40 میلیون دلار است و تعداد کارمندان آن طی سال های اخیر افزایش کمی داشته است.  اما اندازه کوچک این اداره موجب آن نمی شود که مدیران بانک ها و نهادهای مالی به خود اجازه دهند از دستورات آن سرپیچی کنند. 

با این حال پیشبرد تحریم های اقتصادی علیه ایران موجب حساس شدن دیگر کشورها برای تقویت توانایی های خود در این زمینه شده است. یک مقام سابق خزانه داری آمریکا به رویترز می گوید چین به دنبال تصویب قوانین خود برای اعمال تحریم های یک جانبه است و مطمئن نیستم ما برای جهانی که روسیه و چین نیز در حال تهیه فهرست تحریم های خود هستد آماده هستیم یا خیر.