پایان افسانه شکست‌ناپذیری آیپک

ایپک ۶۳سال است که با هدف تقویت، حفاظت و اشاعه روابط میان آمریکا و اسرائیل فعالیت می‌کند. فعالیت بی‌وقفه این گروه بزرگ و منسجم در طول سال‌ها سبب شده است تا رژیم صهیونیستی همواره از اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا باشد و اینگونه به‌نظر برسد که منافع آمریکا و اسرائیل یکسان است. در واقع، ایپک نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه داشته است.

آیپک

از رهگذر لابی‌های بی‌امان اعضای این گروه، کمک ۳میلیارد دلاری به تل آویو جزئی همیشگی از بودجه آمریکا در سال‌های اخیر بوده است. در مجامع سیاسی واشنگتن معروف است که اگر لابی اسرائیل از لایحه‌ای در کنگره حمایت کند یا چنانچه خواستار اقدامی توسط دولت آمریکا شود، دیگر چیزی جلودار اجرای آن نیست. حمایت بی‌دریغ حامیان ثروتمندان و نفوذ در میان طبقات پیروان یهودیت و حتی مسیحیت در آمریکا چنان قدرت و شوکتی به این لابی داده است که بسیاری از گروه‌های لابی‌گر فقط در خواب می‌توانند ببینند. زمانی یکی از مدیران ایپک گفته بود ما می‌توانیم ظرف ۲۴ساعت امضای ۷۰سناتور از ۲حزب را پشت یک برگ دستمال کاغذی جمع کنیم.

در واقع، وقتی صحبت از کارنامه ایپک می‌شود، کمتر درباره دستاوردهای آن صحبت می‌شود، چون تقریباً‌ تمام خواسته‌های آن برآورده شده است. در عوض، می‌توان خیلی راحت درباره موارد ناکامی آن صحبت کرد، زیرا بسیار معدود هستند. در سال ۱۹۸۱تلاش ایپک برای جلوگیری از فروش رادارهای پرنده آواکس به عربستان سعودی ناکام ماند. یک دهه بعد، جورج بوش پدر ضمانت ۱۰میلیارد دلار وام به تل‌آویو را به‌دلیل اختلاف بر سر شهرک‌سازی در سرزمین‌های اشغالی به تأخیر انداخت و ایپک نتوانست مانع از تصمیم وی شود. راز موفقیت همیشگی ایپک به گفته یکی از مدیران آن، توانایی برای کسب رأی قانونگذاران از هر دو حزب بوده، امری که اخیراً محقق نشده است.

در سال‌های اخیر این گروه کوشیده است به سیاهپوستان، اسپانیایی‌تباران و قشرهای چپ و روشنفکر نیز نزدیک شود. اعضای کنگره با توجه به نفوذ گسترده ایپک در جامعه رأی‌دهنده آمریکایی، معمولاً ترجیح می‌دهند تن به خواسته‌های آن دهند و در عوض از منابع مالی و آرای اعضای ایپک بهره‌مند شوند تا اینکه خود را در برابر آن قرار دهند.

شکست در ۳جبهه

اما اخیراً‌ و فقط ظرف چند ماه، این گروه که همیشه می‌کوشد دستور کار خود را به‌صورت پنهان و با استفاده از زدوبندهای پشت پرده به پیش ببرد، به‌طور علنی دست‌کم در ۳مورد به‌طور غیرمنتظره‌ای طعم تلخ شکست را چشیده است. شهریور‌ماه در حالی که حمله آمریکا به سوریه قطعی به‌نظر می‌رسید، باراک اوباما با توجه به بی‌میلی عمیق دمکرات‌های کنگره از این کار منصرف شد. این در حالی بود که ایپک لشگر لابی‌گران خود را در کنگره بسیج کرده بود تا حمایت قانونگذاران آمریکایی را از حمله به سوریه تضمین کند. اما تلاش‌های این گروه برای تغییر در موضع کنگره و کاخ سفید به جایی نرسید.

در اوایل سال جاری هم هنگامی که چاک هیگل برای تصدی وزارت دفاع آمریکا به کنگره معرفی شد، بسیاری از محافل طرفدار اسرائیل در آمریکا از این معرفی ناخشنود بودند، زیرا وی به داشتن عقایدی مشهور بود که کاملاً هم‌جهت با منافع اسرائیل ارزیابی نمی‌شد. از این رو، همگان انتظار داشتند ایپک کمر مخالفت با وی ببندد. اما با کمال تعجب ایپک در تمام دوره معرفی و رأی‌گیری وی خاموش بود.

به نوشته نیو یورک تایمز، کاخ سفید به ایپک گفته بود رئیس‌جمهور مخالفت این گروه را با نامزدی هیگل نمی‌بخشد. ناظران روابط آمریکا و اسرائیل به نکته جالبی توجه می‌کنند. باراک اوباما ازجمله روسای جمهور آمریکاست که در حمایت کردن از رژیم صهیونیستی کم نگذاشته است. دولت آمریکا مثلاً کمک مالی فراوانی به طرح گنبد آهنین کرده است. اما اوباما اکنون در چند موضوع در ارتباط با خاورمیانه با تل آویو دچار اختلاف نظر جدی است، ازجمله موضوع صلح فلسطین و مذاکره غرب با ایران بر سر پرونده هسته‌ای این کشور.این اختلاف‌ها اکنون به‌خصوص ایپک را دچار سردرگمی کرده است.

در خلال دست‌کم ۲دهه گذشته مخالفت با ایران شالوده فعالیت‌های ایپک در راهروهای سیاست‌ساز در واشنگتن بوده و این گروه نقش چشمگیری در برقراری تحریم‌های همه‌جانبه علیه ایران داشته است. در دی‌ماه که گروهی از سناتورهای آمریکایی به رهبری مارک کرک (جمهوریخواه) و باب منندز (دمکرات) درصدد آن برآمدند که طرح تحریم‌های تازه‌ای را در ارتباط با ایران به تصویب برسانند، اوباما موضع سرسختانه‌ای گرفت و اعلام کرد چنانچه چنین طرحی به تصویب برسد، آن را وتو خواهد کرد.

کاخ سفید چنین اقدامی را تلاشی غیرمستقیم برای سوق دادن آمریکا به سوی جنگ با ایران توصیف کرد. این در حالی بود که ایپک به سختی می‌کوشید سناتورها را به امضای این طرح وادار کند و توانست امضای حدود ۵۹سناتور را پای این طرح بنشاند، اما زمانی که اوباما تهدید به وتو کرد، بی‌سر و صدا حمایت خود را از این طرح متوقف کرد. این اقدام سبب شگفتی در محافل سیاسی واشنگتن شد، زیرا با توجه به مخالفت تمام‌عیار نتانیاهو با هرگونه توافق ایران با غرب، تصور می‌شد ایپک تا لحظه آخر از این طرح حمایت کند، اما به‌نظر می‌رسد ایپک که از رویارویی علنی با کاخ سفید ابا داشت، ترجیح داد به قول یکی از مقامات خود دست به عقب‌نشینی تاکتیکی بزند و با دمکرات‌ها علناً سرشاخ نشود. به نوشته فایننشال تایمز، ایپک اکنون در ارتباط با این طرح در موضع عجیبی قرار دارد، یعنی از آن حمایت می‌کند اما خواستار رأی‌گیری درباره آن نیست.

تضعیف یک لابی شکست‌ناپذیر

گروهی از تحلیلگران معتقدند شکست ایپک در واداشتن کنگره به تصویب حمله به سوریه، عدم‌مخالفت با هیگل و به‌خصوص شکست در گذراندن طرح تحریم‌های جدید علیه ایران این گروه را تضعیف کرده است. حرکات تهاجمی ایپک برای تصویب تحریم علیه ایران، آن را در مقابل اوباما و در کنار نتانیاهو قرار داد که از زمان مبارزات انتخاباتی دور دوم اوباما، با هم اصطکاک پیدا کردند. پرونده ایران، اکنون حیات و قدرت ایپک را در محک آزمونی سخت قرار داده است.

تابناک