تيموشنكو كيست؟

«كسي كه يوليا تيموشنكو را از نزديك ديده باشد، هيچ‌گاه او را از ياد نمي‌برد. رفتار گرم اين سياستمدار ميلياردر اوكرايني واقعا فراموش نشدني است. در محيط سياسي‌اي كه سرشار از آدم‌هاي تازه كار و در عين حال اراذل و اوباش است، ‌او پديده‌اي خاص به نظر مي‌رسد. زيبايي ظاهري او و زنداني شدنش به مدت دو سال باعث شده كه انسان‌هاي زيادي در سرتاسر جهان با او احساس همدردي كنند. در روز شنبه او پس از سرنگوني رئيس‌جمهور اوكراين، ويكتور يانوگوويچ از زندان آزاد شد. در همان شب تيموشنكو كه از درد بسيار در ناحيه پشت و پاهايش رنج مي‌برد روي صندلي چرخدار در ميدان استقلال كي يف حاضر شده و در جمعي 50هزارنفري سخنراني كرد. او جمعيت را قهرماناني ناميد كه توانسته‌اند غده‌اي سرطاني را از اين كشور بيرون بيندازند. او همچنين در سخنراني خود در آن شب نشان داد كه احتمال اينكه خود را نامزد انتخابات رياست‌جمهوري هم اعلام كند كم نيست. با اين حال چشم‌انداز بازگشت او به عرصه سياست باعث مي‌شود اين ترس به وجود‌ آيد كه با حضور دوباره او در نقش رئيس‌جمهور يا نخست‌وزير، اوكراين به سمت بي‌ثباتي يا ناپايداري فزاينده‌اي برود.

اما تيموشنكو كيست؟ اين زن سياستمدار كه بيش از هر چيز به واسطه چهره خاص‌اش در دنيا شناخته مي‌شود،‌ به‌ندرت عصباني مي‌شود اما زمان عصبانيت صداي او به فريادها و جيغ‌هايي نازك و لعن و نفرين تبديل مي‌شود. او با اين حال رابطه خوبي با باقي سياستمداران خارجي دارد و يك بار حتي به پوتين هم لبخند زد و كاري كرد كه رئيس‌جمهور روسيه بگويد جداي از مسائل سياسي دوست دارد با او تجارت و معاملات تجاري انجام دهد.

او به تاجر روس و مشاور امور سياسي، بوريس برزووسكي نزديك بود. برزووسكي كه از مشاوران كاخ كرميلن بود به ماكياول دربار پوتين نيز شهرت يافته و زماني كه با دولت روسيه در افتاد،‌سريعا به لندن پناه برد. او درباره تيموشنكو گفته است كه «او تنها سياستمدار اوكرايني بوده كه دموكراسي را درك مي‌كرد»

با اين حال بسياري از مردم در اوكراين با اين جمله قانع نمي‌شوند چرا كه رويكردهاي او در عالم سياست را ديده‌اند. هيچ كس به توانايي او در به پيش بردن اهداف سياسي‌اش و مبارزه در امور سياسي شك ندارد. او كه در صنعت انرژي اوكراين به يك ميلياردر تبديل شده، از بهترين پزشكان و گريمور‌ها براي آرايش استفاده مي‌كند و در عين حال سخنراني چيره دست است. اما مشكلات زماني آغاز مي‌شود كه او كار را در دفترش آغاز مي‌كند. يكي از دلايل مشكلات اوكراين عدم توانايي او در كار تيمي و گروهي است. او با تمام متحدان قبلي خود طي 20 سال دوران فعاليت سياسي‌اش بد خلقي كرده و از آنها فاصله گرفته است. دستياران و همكارانش بايد حدس بزنند كه او واقعا به‌دنبال چيست و كارها را خودشان انجام بدهند.



اعتقاد شديد به فال و طالع‌بيني

برخي از دستياران تيموشنكو مي‌گويند كه او به شدت به مسائلي مانند طالع‌بيني اعتقاد دارد و به طرزي غيرمنطقي اغلب در فانتزي‌ها و روياهايش سر مي‌كند و كاري به شرايط بيرون ندارد. او مانند بسياري از مردم در سرزمين‌هاي قديم اتحاد جماهير شوروي به شدت به طالع‌بيني و فال معتقد است!

به گفته دميتري ويدرين يكي از مشاوران سابق و نزديك به او، تيموشنكو بر اين عقيده است كه در واقع همان اوا پرون، رهبر آرژانتين است كه «اندرو للويد وبر» او را با داستان اويتا جاودانه ساخته است. بديهي است كه اين عقيده‌اش را مي‌توان در ظاهرش نيز مشاهده كرد. او در ظاهر نيز سعي دارد به اين رهبر قدرتمند آرژانتيني شباهت داشته باشد و از لحاظ سبك و شيوه رفتار سياسي نيز به بسياري از رفتارهاي او مجهز مي‌شود.

با اين حال هيچ‌كس در شم تجاري و تلاشش براي كارآفريني ندارد. او 5000 روبل (معادل 100دلار فعلي كه البته در آن زمان ثروت مناسبي به حساب مي‌آمد) قرض گرفت تا مجموعه زنجيره‌اي از ويدئو كلوپ‌هاي زير زميني را افتتاح كند كه فيلم‌هاي غيرمجاز و كپي شده هاليوودي را بفروشد.

بعد هم رو به تجارت مبادله كامپيوتر با وسايل خانگي آورد. بعد از آن به يكباره سر از سياست درآورد و قرار داد بزرگي را با دولت امضا كرد كه براساس آن سلاح‌هاي مازاد را از زرادخانه‌هاي نظامي اوكراين خارج كرده و در عوض آن از روسيه سوخت مي‌گرفت. او ثروتي افسانه‌اي از اين طريق به دست آورد. در كشوري با اين شرايط اقتصادي ناپايدار، وصل بودن به مقام‌هاي دولتي و داشتن ارتباط‌هاي مختلف با دولت مي‌توانست با ارزش‌ترين دارايي يك شركت باشد. براي دو سال شركت انرژي تحت مديريت تيموشنكو، يعني شركت «اتحاديه سيستم‌هاي انرژي» تمام گاز وارداتي از روسيه را كنترل مي‌كرد. بعد از آن تيموشنكو به نام شاهزاده گاز اوكراين شناخته شد. بعد از آن به‌عنوان وزير انرژي وارد كابينه نخست‌وزير، پاولو لازارنكو شد و در طول دو سالي كه اين سمت را برعهده داشت،‌ براساس آماري كه سازمان ملل منتشر كرد،‌حدود 120 ميليارد پوند از دارايي‌هاي اوكراين گم شد! نخست‌وزير اسبق اوكراين لورازنكو هم‌‌اكنون در آمريکا به جرم پولشويي، تقلب و اخاذي براي 9 سال در زندان به سر مي‌برد.



ابعاد فساد مالي تيموشنكو

بر اساس اسناد دادگاه، لازارنكو امتيازاتي در آن زمان به تيموشنكو داده بود كه باعث مي‌شد او به يك‌سوم از صنعت گاز اوكراين دسترسي داشته باشد و در مجموع حدود يك‌پنجم از توليد ناخالص داخلي اين كشور در دست او بود. تيموشنكو تمام اين موارد و اتهامات را تكذيب كرده است اما بسياري بر اين عقيده‌اند كه او نمونه واضح و آشكاري از فساد حاكم بر سيستم حكومتي اوكراين است. او در سال 2004 با انقلاب نارنجي بر سر كار آمد. اين انقلاب رنگين در اعتراض به نتايج انتخابات بود كه در آن يانوكوويچ اعلام كرده بود كه پيروز انتخابات است. با اين حال انقلاب نارنجي اوكراين به يكي از نمونه‌هاي بزرگ انقلاب‌هاي رنگين در جهان تبديل شد و معروف‌ترين و سر شناس‌ترين سياستمداران اوكرايني را به چهره‌هاي انقلابي در كل جهان تبديل ساخت.

براي تيموشنكو،‌سياست به معناي بردن و حفظ قدرت است و نه بهبود جايگاه راي‌دهندگان. زماني كه او به عنوان نخست‌وزير اوكراين بر اين كشور حكمراني مي‌كرد،‌شادي و سرخوشي ناشي از انقلاب نارنجي به زودي از بين رفت و كار را به جايي رساند كه يانوكوويچ كه قبل از اين با اين انقلاب از عرصه سياست بيرون رانده شده بود دوباره در عرصه انتخابات قدرت را در دست بگيرد.

يانوكوويچ به محض بازگشت به قدرت انتقام سريعي از تيموشنكو گرفت. او به اتهام تقلب و مسائل مالياتي محكوم شده و راهي زندان شد و مقامات با وجود فشارهاي سنگين بين‌المللي و بخصوص فشار ويژه آمريكا و اروپاييان نتوانست آزادي خود را به دست بياورد.



رقباي تيموشنكو

جمعيتي كه به پيشواز تيموشنكو رفته بودند بسيار كمتر از جمعيتي بود كه طي سالهاي گذشته از او استقبال مي‌كردند. بسياري از مردم نمي‌خواهند او را همچنان در قدرت ببينند اما در مقابلش سياستمداران تازه كاري هستند كه شايد نتوانند جايگزين خوبي براي او باشند. از يكسو ويتالي كليچكو قهرمان بوكس قرار دارد كه سياستمداري تازه كار است و از عالم سياست بسيار دور بوده و از سوي ديگر جايگزين‌هاي ديگر براي تيموشنكو آرسني ياتسنيوك است كه به شدت به سيستم سياسي و اقتصادي قديم وابسته است و نمي‌توان انتظار داشت اقدامي تازه و نو براي عبور اوكراين از مرحله بحراني اقتصاد در چنته داشته باشد.

اگر شاهزاده گاز اوكراين بتواند خطاهاي گذشته خود را جبران كند شايد بتواند آينده خوبي در سياست اين كشور داشته باشد اما او آنقدر به منافع شخصي‌اش فكر مي‌كند و قدرت تحقير مردم را دارد كه بدون ترديد مي‌توان گفت در اين راه باز هم شكست خواهد خورد.

فردا