نگاهی به مواضع کشورهای شورای همکاری خلیج فارس درباره «طرح اتحاد»

سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس امروز در حالی در کویت جمع شده‌اند تا طرح اتحاد را بررسی کنند که اختلافات شدیدی  بین 6 کشور عضو درباره این طرح وجود دارد.

عربستان اولین بار در سال 2011 با ادعای مقابله با چالشهای منطقه ای و تهدیدهای فرارو ، پیشنهاد تبدیل شورای همکاری خلیج فارس به اتحادیه همکاری را به اعضای این شورا داد. این پیشنهاد شاه سعودی بار دیگر روز 15 می 2012 در نشست شورای همکاری خلیج فارس در ریاض مطرح شد و آل سعود خواستار افزایش سطح ارتباط اعضای شورای همکاری خلیج فارس ، از همکاری به اتحاد شد.امارات متحده عربی و عمان، اما ، در نشست 15 می 2012 شرکت نکردند تا مخالفت خود را با پیشنهاد عربستان نشان دهند. کویت و قطر هم که در این نشست شرکت کرده بودند با این طرح مخالفت کردند و تنها مقامات بحرینی با طرح اتحاد با عربستان موافقت کردند اما این بار عمان در پی پافشاری عربستان بر این موضوع در نشست امنیتی هفته گذشته منامه، تهدید کرد که در صورت عملی کردن این طرح، از شورای همکاری خلیج فارس خارج خواهد شد.

یوسف بن علوی وزیر امور خارجه عمان ضمن مخالفت با طرح عربستان سعودی برای اتحاد در شورای همکاری خلیج فارس تصریح کرد که اگر چنین طرحی عملی شود مسقط از این شورا خارج خواهد شد.

بن علوی در سخنانی در نشست امنیتی منامه با بیان اینکه شورای همکاری از تشکیل یک سازمان اقتصادی واقعی ناتوان بوده تاکید کرد که عمان مخالف اتحاد است و شورای همکاری به جای این کار مانع از سرایت بحران‌های بین‌المللی به منطقه شود.

در مقابل مقامات سعودی تاکید می‌کنند، ضرورت‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی منطقه ایجاب‌ می‌کند که شورای همکاری از مرحله همکاری به مرحله اتحاد پیش برود. براساس این طرح 6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس دارای وزارت خارجه، وزارت دفاع و وزارت نفت مشترک خواهند شد و به طور هماهنگ در این زمینه عمل می‌کنند.

درحالی که تقابل مسقط و ریاض درباره طرح اتحاد به اوج خود رسیده است و رئیس سابق دستگاه اطلاعاتی عربستان با انتقاد از مخالفت عمان ابراز داشت که طرح اتحاد بدون عمان به پیش خواهد رفت؛ دیگر کشورهای منطقه نیز نگاه مثبتی به این طرح ندارند.

در همین زمینه وزیر دولت کویت در امور شورای وزیران تاکید کرد که طرح اتحاد در شورای همکاری خلیج فارس نیاز به بررسی بیشتری دارد.

عبد الله مبارک الصباح تصریح کرد: این مسئله (طرح اتحاد در شورای همکاری خلیج فارس) در مراحل ابتدایی است و در صورتی که توافق اولیه حاصل شد سطح آن بالاتر می‌رود.

قطر هم وضعیت بهتری ندارد، هرچند مقامات دوحه در این باره اظهار نظر رسمی نکرده‌اند ولی قطری‌ها که طی دو دهه گذشته غالباً با ریاض در شورای همکاری اختلاف نظر داشته‌اند در طی چند ماه گذشته درپی مواضع تند عربستان علیه اخوان المسلمین در منطقه روابطش با ریاض رو به سردی نهاده است.

به طوری که کمتر از یک ماه قبل سران دو کشور عربستان و قطر با وساطت کویت با یکدیگر دیداری داشتند تا از سطح اختلافات کاسته شود و حتی وزیر خارجه عربستان طی سفری دوره‌ای قصد داشت تا قطر را در شورای همکاری خلیج فارس منزوی کرده و بیانیه‌ای علیه این کشور به دلیل حمایت از اخوان صادر کند.

امارات هم علی رغم عدم موضع گیری رسمی درباره طرح اتحاد به دلیل اینکه طرح را بر خلاف استقلال خود در سیاست خارجی می‌داند نسبت به آن محذوریت‌هایی دارد و علاقه ندارد هزینه بلندپروازی‌های سیاست خارجی عربستان در مقابل ایران و عراق را بپردازد.

در این میان تنها بحرین است که از طرح اتحاد حمایت می‌کند و همصدا با عربستان تاکید دارد که طرح اتحاد از ابتدای شکل گیری شورای همکاری خلیج فارس هدف موسسان بوده است اما از نگاه ناظران دولت منامه به دلیل وابستگی امنیتی به عربستان و نجات یافتن از اعتراضات داخلی از این طرح حمایت می‌کند.

حقیقت این است که کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دیدگاه مشترکی درباره طرح اتحاد ندارند و آنرا تلاش عربستان برای سیادت بر شورای همکاری می‌دانند از همین رو می‌توان ادعا کرد که طرح اتحاد مرده به دنیا آمده است.