کمیتهای از متخصصان بهداشت و سلامت هشدار دادهاند که مقاوم شدن باکتریها به آنتیبیوتیک یکی از بزرگترین خطراتی است که طب مدرن با آن مواجه شده و اگر تمام کشورها اقدامی فوری، بیسابقه و هماهنگ انجام ندهند، بشر عقبگردی غیر قابل تصور را تجربه خواهد کرد.
آنها می گویند طب مدرن به ندرت با خطری چنین جدی مواجه بوده است. بدون آنتی بیوتیک جراحیهای کوچک و جراحیهای پیچیده، مثل پیوند عضو غیرممکن میشوند و هزینه خدمات بهداشتی ممکن است سر به آسمان بزند چون باید از آنتی بیوتیکهای جدیدتر و گران تر استفاده کنیم و بیماران مدت بیشتری بستری خواهند شد.
نتایج این تحقیقات در نشریه لنست منتشر شده است.
پروفسور اُتو کارس، محقق ارشد این پژوهش می گوید: عواقب این موضوع گریبان گیر همه مردم دنیا خواهد شد. فقط در طی چند سال، ممکن است با عقب گردی غیر قابل تصور مواجه شویم، چه از نظر طبی چه از نظر اجتماعی و اقتصادی؛ مگر آنکه اقدامات هماهنگ، واقعی و بیسابقه در تمام دنیا صورت بگیرد.
اوایل سال جاری میلادی پروفسور سالی دیویس، مشاور ارشد دولت انگلیس در حوزه بهداشت و درمان هشدار داد که اگر به سرعت برای میکروبهای مقاوم به آنتی بیوتیک چارهای جدی اندیشیده نشود، در سالهای آینده هر جراحی سادهای میتواند به عفونتهای مرگبار منجر شود و بیماریهای عفونی مانند دویست سال پیش جان انسانها را بگیرد.
اما توانایی میکروبها در تغییر تنها دلیل مقاومت به آنتی بیوتیک نیست. از سال ۱۹۸۷ هیچ رده آنتی بیوتیک تازه ای تولید نشده و در خط تولید شرکتهای داروسازی بزرگ تقریبا هیچ آنتی بیوتیک تازه ای نیست.
برای تولید آنتی بیوتیک جدید، انگیزه اقتصادی کافی وجود ندارد چرا که آنتی بیوتیک ها فقط در صورت لزوم برای یک یا دو هفته مصرف می شوند و به دلیل خطر مقاومت میکروبها، مدت استفاده از آنها محدود است، در حالیکه داروهایی مثل داروی فشار خون یا داروی کاهنده قند برای تمام عمر مصرف می شوند.
علاوه بر این پروفسور دیویس از شیوه آموزش دانشجویان رشتههای پزشکی در مورد آنتیبیوتیکها انتقاد کرد.
پس از این هشدار، وزرای علوم 8 کشور صنعتی بهار سال جاری، در آکادمی سلطنتی انگلیس طی نشستی تصمیم گرفتند "هماهنگ با یکدیگر، منابع لازم را برای کاهش مقاومت به آنتیبیوتیک" تخصیص دهند و با سازمانهایی مثل سازمان بهداشت جهانی همکاری کنند.
در دهه های اخیر مصرف آنتی بیوتیک علاوه بر پزشکی در کشاورزی نیز افزایش چشمگیری داشته و آنتیبیوتیکها در دامداری، پرورش مرغ و طیور، پرورش ماهی و آبزیان، تولید محصولات کشاورزی و در باغهای میوه استفاده میشود، بنابراین مقاومت به آنتی بیوتیک، کشاورزی و محیط زیست را هم تحت تاثیر قرار میدهد.
دانشمندان میگویند که زنگ خطر، سالهاست به صدا در آمده، اما به آن بی اعتنایی شده است. به گفته آنها، بدون کنترل و قاعده مندی و بدون آگاهی رسانی، سیر صعودی مقاومت به آنتی بیوتیک ادامه پیدا خواهد کرد.
برای مقابله با این معضل باید مصرف آنتی بیوتیک را کاهش داد، بهداشت و پاکیزگی در بیمارستانها را بهتر کرد و برای کارخانه های داروسازی مشوقهایی گذاشت تا به تولید آنتیبوتیکهای جدید روی آورند.
دکتر پیتر سویینیارد، رئیس انجمن پزشکان خانواده انگلیس میگوید که مردم نیز باید احساس مسئولیت کنند، انتظارات بیماران باید تغییر کند. مردم باید آموزش ببینند که هر بیماری نیاز به دارو ندارد.
وی افزود: تلاش می کنیم که آنتی بیوتیک تجویز نکنیم، اما این کار دشواری است. بیماران از کار پزشک راضی نخواهند بود و از راههای دیگر آنتی بیوتیک را بدست خواهند آورد.
اما اگر وارد دوران بعد از آنتیبیوتیک شویم، عفونتهایی که الان به آسانی درمان میشوند به سادگی جان انسانها را خواهند گرفت.
پروفسور جوآنا کوست، استاد اقتصاد بهداشت میگوید نمیدانیم این مشکل چقدر بزرگ است. مثل این است که برای گرم شدن هوای زمین بخواهید برنامه ریزی کنید. این مشکل نظام بهداشتی در تمام کشورهای دنیا را دگرگون خواهد کرد.
تخمین دقیقی از اینکه مقاومت به آنتی بیوتیک چقدر هزینه خواهد داشت وجود ندارد، اما مرکز پیشگیری و کنترل بیماریهای اروپا تخمین زده مقاومت به آنتی بیوتیک سالانه ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو برای سیستم های بهداشتی اروپا هزینه داشته است.
سالی دیویس، مشاور ارشد دولت انگلیس در تلاش است که در سازمان ملل معاهده ای را به تصویب برساند تا بر اساس آن، استفاده از آنتی بیوتیک در صنایع پرورش حیوانات ممنوع شود.
قرار است آژانس پزشکی اروپا با تغییر قوانین، شیوه آزمایش آنتیبیوتیکهای جدید را تغییر دهد تا داروهای جدید سریعتر به بازار راه پیدا کنند.