«مذاکره ایران و آمریکا»، همان موضوعی است که در روزهای اخیر و پس از قطعی شدن حضور رئیس جمهور کشورمان در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد به مساله اصلی برخی رسانه های داخلی و خارجی تبدیل شده است.
یک سفر، یک نامه و شروع ماجرا
شروع شایعات درباره تمایل آمریکا برای مذاکره با ایران به روزهای ابتدایی استقرار دولت روحانی و سفر یکی از مقامات کشورهای همسایه به کشورمان مربوط می شد.
برخی منابع خبری از احتمال رد و بدل شدن پیام و نامه ای میان رئیس جمهور آمریکا و ایران خبر می دادند ولی هیچ خبر رسمی در این زمینه منتشر نشد.
در روزهای شروع این شایعه، تائید و تکذیبی از سوی دولت یازدهم صورت نگرفت و برخی مقامات دولتی مانند نوبخت که سمت سخنگویی دولت را به عهده دارد، در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره محتوای این نامه گفت که باید اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل کند و بعد به این سوال پاسخ دهد.
بنابر این گزارش، مرضیه افخم اولین مقام رسمی بود که موضوع وجود نامه و حتی محتوای آنرا برای خبرنگاران تشریح کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه سه‌شنبه هفته گذشته در نشست خبری هفتگی با خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی، درباره نامه اوباما به روحانی گفت: این نامه رد و بدل شده و مربوط به تبریک انتخاب آقای روحانی به سمت ریاست جمهوری ایران بود.
البته موضوع چگونگی ارسال این نامه نیز برای خیلی از رسانه ها مهم بود که افخم درباره آن نیز گفت: ساز و کار تبادل این نامه از طریق کانال‌های دیپلماتیک جاری انجام شده است.
اوباما؛ رگه های اشتیاق برای مذاکره با طعم تهدید
پس از علنی شدن ارسال نامه از سوی رئیس جمهور آمریکا برای حسن روحانی، رئیس جمهور آمریکا نیز در مصاحبه ای با شبکه ان بی سی از بخش دیگری از این نامه نگاری پرده برداشت.
وی مدعی شد با حسن روحانی درباره بحران سوریه نامه‌نگاری کرده است.
اوباما اعلام کرد که حسن روحانی از پتانسیل راه حل دیپلماتیک برای برنامه هسته ای کشورش آگاه است. البته رئیس جمهور آمریکا در همین مصاحبه ترجیح داد کمی تهدید درباره مساله هسته ای را نیز چاشنی کار اشتیاق خود برای مذاکره کند.
کاخ سفید هم مشتاق مذاکره می شود!
با نزدیک شدن به زمان سفر روحانی به نیویورک گمانه زنی ها درباره احتمال دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل بیشتر شد ولی این گمانه زنی ها بیشتر از سوی رسانه های غربی و آمریکایی صورت می گرفت و حتی مقامات کاخ سفید و وزارت امورخارجه آمریکا نیز از قافله مشتاقان آمریکایی مذاکره مستقیم با روحانی عقب نمانند.
آلن ایر سخنگوی فارسی زبان وزارت امورخارجه آمریکا که با پایگاه خبری «ترند» گفت‌وگو می‌کرد، در روز 27 شهریور در پاسخ به سوالی در مورد نامه‌نگاری‌های اخیر بین روسای‌جمهوری ایران و آمریکا، گفت: ما در مورد محتویات مکاتبات دیپلماتیک، مخصوصا نامه های رییس جمهور حرف نمی‌زنیم. به این نکته بسنده می‌کنم که امید ما این است که با روی کار آمدن دولت جدید، این دولت بطور جدی و محتوایی آماده تعامل باشد، تا به راه حل دیپلماتیکی برسیم که نگرانی‌های جامعه جهانی در مورد برنامه هسته‌ای ایران را برطرف کند.
وی افزود: ما در جهت رسیدن به راه حلی مسالمت آمیز برای معضل هسته‌ای ایران آماده تعامل با دولت جناب آقای دکتر روحانی بر اساس احترام متقابل هستیم.
سخنگوی کاخ سفید هم با شیوه ای محتاطانه موضوع علاقه و اشتیاق اوباما برای مذاکره مستقیم با رئیس جمهور اسلامی ایران را پیش کشید و آنرا به موضوع هسته ای و عزم جدی ایران برای حل این مساله گره زد.
جی کارنی تصریح کرد که اوباما مایل است گفت‌وگوهای دو جانبه با ایران داشته باشد مشروط به اینکه ایرانی‌ها در پاسخ دادن به خواست جامعه بین‌المللی مبنی بر اینکه تهران از برنامه نظامی- هسته‌ای خود دست خواهد کشید، جدی باشند.
بنابر این گزارش، اظهارات مقامات آمریکایی نشان می داد که موضوع مذاکره مستقیم با ایران یکی از اولویت های پیش روی آمریکاست ولی برای اینکه این علاقه یکطرفه و بدون امتیاز برای این کشور نباشد، مساله هسته ای نیز چاشنی تمام این اعلام علاقه هاست.
روحانی: برنامه ای برای دیدار با اوباما ندارم
رئیس دولت یازدهم در گفت و گو با شبکه خبری آمریکایی ان بی سی، نظر خود را درباره احتمال دیدار و گفت و گو با اوباما در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد.
روحانی در پاسخ به پرسش خبرنگار آمریکایی، مبنی بر دیدار احتمالی او با باراک اوباما در نیویورک گفت: دیدار با اوباما در دستور کار سفر من نیست؛ اما هرچیزی در دنیای سیاست شدنی است.
وی ادامه داد: صدای من در واقع تکرار صدای ملت ایران است. ملت ایران در این انتخابات، راه اعتدال و میانه‌روی را برگزید و اعتدال و میانه‌روی در سیاست خارجی به معنای تعامل سازنده با کشورهای جهان است.
البته رئیس جمهور در سخنرانی خود در مراسم رژه 31 شهریور با بیان اینکه ایران طرفدار گفت و گو است تصریح کرد که جمهوری اسلامی آماده است بدون پیش شرط و در فضای احترام متقابل با غرب گفت و گو کند.
بنابر این گزارش، روحانی در اظهارات خود در چند هفته اخیر جمهوری اسلامی ایران را آماده گفت و گو با غرب اعلام کرد ولی رسانه های غربی طی هفته های گذشته تلاش کردند موضوع مذاکره مستقیم ایران و آمریکا را مورد توجه قرار دهند.
کلینتون و تلاش برای دست دادن با رئیس جمهور ایرانی/آیا اوباما می تواند با روحانی دست بدهد؟
این اولین بار نیست که ماجرای دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا و احتمال گفت و گوی مستقیم (هرچند کوتاه) پیش می آید.
اولین سفر سید محمد خاتمی به نیویورک برای خیلی از رسانه های جهان مهم بود؛ چون رئیس جمهور وقت ایران با شعار گفت و گوی سازنده با جهان عازم مجمع عمومی سازمان ملل شده بود.
بنابر این گزارش، در آن سفر نیز موضوع گفت و گو و دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا مطرح شده بود و ظاهرا برخی مقامات دیپلماتیک فضایی قصد داشتند تا دیداری هرچند کوتاه را برای آب شدن یخ روابط دو کشور ترتیب دهند.
قرار بود سید محمد خاتمی و کلینتون روسای جمهور وقت ایران و آمریکا در خلاف رسم معمول، هنگام سخنرانی یکدیگر جلسه را ترک نکنند و پس از آن در مسیر خروج از سالن هیات دیپلماتیک دو کشور با یکدیگر روبرو شده و خاتمی و کلینتون با یکدیگر دست بدهند.
مرحله اول برنامه درست اجرا شد ولی بخش دوم، یعنی دیدار دو رئیس جمهور هیچگاه انجام نشد.
اما نکته جالب این است که برخی منابع درباره این موضوع می گفتند که ظاهرا رئیس جمهور وقت آمریکا در ساختمان سازمان ملل اتاق به اتاق به دنبال خاتمی می‌گشت تا با او روبه‌رو شده و با وی دست بدهد.
حتی گفته شده که گویا کلینتون با دو ایرانی مرتبط با نمایندگی ایران و همچنین محافظ و راننده خاتمی دست داده اما موفق به دست دادن با خاتمی نشده است
یک روزنامه ایتالیایی نیز در گزارشی که سال ها بعد در این باره منتشر کرد ماجرا را اینگونه روایت می کند: بر اساس توافق میان ایرانی ها و آمریکایی ها، آن روز صبح قرار بود کلینتون پس از ایراد سخنرانی در سازمان ملل در سالن منتظر بماند تا به سخنرانی خاتمی گوش دهد. همچنین قرار بود خاتمی پس از اتمام سخنرانی توسط اسکورت از در سمت راست سالن خارج شود و در همان لحظه نیز اسکورت کلینتون وی را از در چپ خارج کند به طوری که دو رئیس جمهور همزمان به وسط سالن از دو جهت مخالف برسند.
در ادامه این گزارش آمده است: در آن لحظه کلینتون و خاتمی که همزمان با یکدیگر روبرو می شدند، به خاطر ادب و نزاکت و با یکدیگر احوالپرسی می کردند. قرار بود فیلمبرداران و عکاسان از این صحنه تصویربرداری کنند و بلافاصله این خبر به سرتاسر جهان منتشر شود.
به گزارش فارس، اما این دیدار هیچگاه اتفاق نیفتاد و امروز بعد از حدود 16 سال دوباره رسانه های غربی و مقامات آمریکایی دیدار احتمالی میان روسای جمهور دو کشور را مورد توجه قرار دهند تا جایی که برخی از فعالیت های رسانه ای پیرامون این موضوع بیشتر به جوسازی رسانه های شبیه است تا یک واقعیت از پیش طراحی شده.
اظهارات مقامات آمریکایی و همچنین رسانه های غربی نشان می دهد اشتیاق دیدار میان روسای جمهور دو کشور در میان طرف آمریکایی بسیار بیشتر از طرف ایرانی است و حال باید منتظر حضور رئیس جمهور در سازمان ملل باشیم و ببینیم آیا اوباما نیز برای «دست دادن دیپلماتیک» به دنبال حسن روحانی می گردد و او را می یابد یا خیر؟