آمانو: برنامه هسته ای ایران کاملا صلح آمیز و تحت نظر آژانس است

به نقل از ایران هسته ای- مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفتگو با شبکه تلویزیونی راشاتودی به اظهارات بنیامین نتانیاهو درباره برنامه هسته ای ایران پاسخ داد.

آمانو با رد اظهارات نخست وزیر اسراییل گفت که برنامه هسته ای ایران کاملا تحت نظر آژانس و صلح آمیز است و فقط سوال هایی درباره آن وجود دارد.

متن کامل این گفتگو که روز 25 مرداد پخش شده چنین است:

* شما دکتر حسن روحانی رئیس جمهور جدید منتخب ایران را شخصا می شناسید زیرا وی مذاکره کننده هسته ای بود.فکر می کنید وی چه جور آدمی است؟

- وی فردی است که دانش خوبی درباره موضوع هسته ای دارد. من می خواهم با دولت جدید ایران کار کنم. آژانس بین المللی متعهد است موضوع ایران را از راه گفتگو و راههای دیپلماتیک حل کند. ما به گفتگو ادامه می دهیم.

* آیا می گویید گفتگو با دکتر حسن روحانی آسان است؟

- ما هنوز نمی دانیم و از طرف دیگر نقش آژانس گمانه زنی نیست اما ما برای رسیدن به راه حل قطعی به گفتگوهای سازنده با ایران ادامه می دهیم.

* باتوجه به این که شما دیپلمات بسیار باتجربه ی هستید و اکنون ریاست آژانس بین المللی انرژی اتمی را برعهده دارید، حس شما به شما چه می گوید؟ آیا رئیس جمهور دکتر روحانی می تواند مذاکرات هسته ا ی ایران را از حالت بن بست خارج کند؟

- عوامل زیادی در این مورد تاثیر گذار است. موضوع هسته ای ایران سابقه طولانی دارد و بسیار پیچیده است. بنابراین بهتراست گمانه زنی نکنیم و با ایرانی ها گفتگو کنیم. سپس همه چیز روشن خواهد شد. در حال حاضر من نظر خاصی ندارم اما پس از تماس با دولت جدید می توانیم بهتر درباره آینده صحبت کنیم.

* مشکل بین ایران و آژانس بین المللی انرژی هسته ای در حال حاضر چیست؟

- موضوعاتی مختلفی هستند.آقای جلیلی نیز در گذشته گفت ما مقداری اختلاف داریم اما این اختلافات مانعی برای رسیدن به توافق محسوب نمی شود. من با وجود اختلافات در حال گفتگو با ایران هستم. ما اختلافاتی داریم اما حل آنها غیرممکن نیست و من به مذاکرات ادامه خواهم داد. ما در حال حاضر در زمینه های مختلف نظیر زمان و مکان نشست با ایران وارد گفتگو نشدیم اما مطمئنا در این زمینه با آنها گفتگو خواهیم کرد.

* آیا می توانید بگویید اختلاف اصلی بر سر چیست زیرا ما در رسانه ها درباره اختلافات زیاد شنیدیم اما کسی واقعا نمی دانداختلاف دقیقا بر سر چه چیزی است. ممکن است بگویید اختلاف بر سر چه چیزی است؟

- من متاسفانه نمی توانم جزییات را بازگو کنم زیرا من در حال مذاکره با ایران هستم. ما براساس رویه دیپلماسی، جزییات مذاکرات در حال وقوع را افشا نمی کنیم. اگر من این کار را انجام دهم، دیگر مورد اعتماد نخواهم بود و هیچ کس با من یا آژانس بین المللی انرژی هسته ای گفتگو نخواهد کرد. آژانس بین المللی انرژی هسته ای باید بتواند در پنجاه مورد راستی آزمایی کند. ما باید کار خود را انجام دهیم. اگر دست ما خیلی بسته باشد نمی توانیم کار خود را انجام دهیم و این به نفع ایران،آژانس بین المللی انرژی هسته ای و جامعه بین المللی نیست. بنابراین نحوه رسیدن به راست آزمایی موثر، نکته مهمی است.

* نتانیاهو می گوید ایران به دستیابی به بمب هسته ای بسیار نزدیک شده است و خط قرمز نیز همین مرحله است. اوباما درباره این موضوع ارزیابی متفاوت دارد. ارزیابی شما چیست؟من می دانم شما نمی توانید براساس حدس و گمان صحبت کنید اما شما به هرحال عقیده ای دارید؟

-کار ما تحلیل درباره تولید تسلیحات هسته ای نیست بلکه ما عضو یک سازمان بین المللی هستیم که ماهیت صلح آمیز فعالیت ها را راستی آزمایی می کند. ما فعالیت های هسته ای ایران را که تحت نظر پادمان های آژانس بین الملللی انرژی هسته ای انجام می شود، راستی آزمایی کرده ایم. این فعالیت ها که تحت نظارت پادمان های آژانس انجام می شود، همچنان برای مقاصد صلح آمیز است. آنچه که ما مشاهده کردیم این بود که توانایی ایران برای تولید اورانیوم غنی شده افزایش یافته است. مقدار اورانیوم تولید شده نیز افزایش یافته است. ما نتوانستیم از فعالیت های اعلام نشده سردر بیاوریم. مشکل این است.

* من درباره ارزیابی ها و پیش بینی ها پرسیدم زیرا مقالات زیادی در این زمینه خواندم. دو تحلیل گر مستقل پیش بینی کردندایران به احتمال زیاد و بزودی به توانایی حساس نزدیک خواهد شد و قبل از این که هر سرویس های اطلاعاتی غرب یا آژانس بین المللی انرژی هسته ای متوجه شود دست کم یک بمب خواهدداشت. اگر شما متوجه بمب نشوید چه می شود؟

- ما فکر می کنیم اگر در ایران تغییر بزرگی روی دهد می توانیم در مدتی معقول آن را کشف کنیم. میزان اورانیوم غنی شده یا تحولات آینده در ایران به عوامل مختلفی مربوط است از جمله این که آنها از چند سانتریفوژ استفاده می کنند،آیا ایران از اورانیوم غنی شده به شیوه دیگری استفاده می کند. بنابراین عواملی مختلفی می تواند برای تخمین مقدار اورانیوم غنی شده در انبار به ما کمک می کند. به همین جهت ما نمی توانیم گمانه زنی کنیم.

* از بین همه تاسیسات هسته ای که در ایران قرار دارد کدام یک از تاسیسات شما را نگران کرده است؟

- نمی توانم بگویم مرا نگران می کند اما باید بگویم تعدادی از تاسیسات تحت نظارت پادمان ها هستند.

من اطلاعات خوبی درباره فعالیت های اعلام نشده ندارم. بنابراین این نکته نخست است. نکته دوم این است ما به راستی آزمایی در فعالیت های اعلام شده ادامه می دهیم تا این فعالیت ها در مقاصد صلح آمیز باقی بمانند اما ظرفیت آنها برای غنی سازی اورانیوم در حال افزایش است. همچنین ساخت راکتور آب سنگین رو به پیشرفت است.

* آیا عادلانه است بگوییم تا به این لحظه آژانس بین المللی انرژی هسته ای نتوانسته است ثابت کند ایران می خواهد بمب تولید کند؟

- ما هرگز نگفتیم ایران تسلحیات هسته ای دارد. ما هرگز نگفتیم ایران تصمیم گرفته است تسلیحات هسته ای تولید کند اما گفتیم پرسش هایی درباره ایران مطرح است که آنها را باید پاسخ بدهد. ما نمی توانیم بدون روشن شدن این پرسش ها سلامت برنامه هسته ای آنها را تایید کنیم. ما اکنون در این مرحله هستیم.

* آیا شما شخصا به ایران رفتید و این تاسیسات را دیده اید؟

- من قبل از این که مدیرکل آژانس بین المللی انرژی هسته ای شوم به ایران سفر کردم و پس از مدیر کل شدنم نیز به ایران رفتم و گفتگوهایی با آقای جلیلی داشتم.

* شما می دانید روسیه در حال کمک به ایران است تا این کشور به اهداف برنامه هسته ا ی خود برسد اما همزمان تسهیل کننده اصلی درگفتگوها و مذاکرات این کشور با غرب است.

به نظر شما فعالیت های روسیه کمک می کند یا این که مانع محسوب می شود؟

- نخست باید بگویم 1+5 یعنی پنج کشور عضو دائم سازمان ملل متحد و آلمان گفتگوهایی با ایران انجام دادند. روسیه نیز البته عضو بسیار مهم گروه 1+5 در گفتگو با ایران است.

روسیه نقش مهمی داشته است و امیدوارم مذاکرات پنج به علاوه یک پیشرفت داشته باشد.

* پس به نظر شما کمک روسیه به ایران برای رسیدن به جاه طلبی هسته ای خود اشکالی ندارد؟

- روسیه شریک مهم ما است و عضو بسیار مهم آژانس بین المللی انرژی هسته ای محسوب می شود. روسیه همچنین عضو گفتگوی گروه 1+5 است و این گفتگو بسیار مهم است.

* محمد البرادعی مدیر کل قبلی آژانس گفته است باوجود هر برداشتی که درباره موضع ایران دارید بایدبه احساس ناامنی ایرانی ها نیز توجه کنید.

این کشور در کنار کشوری دارای توانایی هسته ای قرار گرفته است، نیروهای آمریکا در منطقه حاضر هستند. بنابراین آنها به نوعی احساس می کنند باید به این مسائل پاسخ دهند، نظر شما چیست؟

- محمد البرادعی مدیر قبلی آژانس رویکرد خود را داشته است و من بسیار به وی احترام می گذارم.

تاکید من بر اهداف اساسی آژانس است. مسئولیت من در زمینه منع تکثیر این است که درباره استفاده همه مواد در جهت اهداف صلح آمیز راستی آزمایی کنم.

 البته ما اهداف مهم دیگری نظیر همکاری فنی در انرژی هسته ای داریم اما درباره موضوع هسته ای ایران مهمترین کار من این است که اطلاعات حقیقی و بی طرفانه برای قضاوت راحت تر کشورهای عضو فراهم کنم.

* شما بارها گفتید فقط به بخش فنی توجه دارید اما متاسفانه حقیقت این است آنچه شما می گویید مبنای گفتگوها وتصمیمات سیاسی می شود.کسانی مانند اسرائیل بدنبال رویارویی مستقیم با ایران هستند.، شما چگونه از آژانس خود در برابر لابی های بمب محافظت می کنید؟

- آنچه که برای من اهمیت دارد این است که بی طرف و عمل گرا باشم. من به همین جهت باید به اصول پایبند هستم. اصول ما در منع تکثیر هسته ای احترام به قوانین است.

 توافق جامع پادمانی در زمینه منع تکثیر معیار است و اگر هر نوع قطعنامه ی شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز در این زمینه باشد،آن نیز قانون محسوب می شود.

من علاوه بر ایران از همه کشورها می خواهم قوانین مربوطه را خود اجرا کنند.

من با تاکید معیار بی طرف و عادلانه می توانم بی طرف باقی بمانم. من همچنین معتقدم آژانس بین المللی انرژی هسته ای یک سازمان فنی است اما همانطور که گفتید فضایی که ما کار می کنیم بسیار سیاسی است. بنابراین اهمیت دارد به اصول احترام گذارم.

 می توانم بگویم آژانس بین المللی انرژی هسته ای سازمان فنی است که در فضای بسیار سیاسی فعالیت می کند.

* اگر زمانی اسرائیل به ایران حمله کند،آژانس بین المللی انرژی هسته ای احساس نمی کند مقصر است؟

- من حدس و گمان نمی زنم. اکنون من تلاش می کنم موضوع را با راههای دیپلماتیک حل کنم. خوب نیست من براساس فرض و گمان حرف بزنم.

* سیپری، موسسه بین المللی تحقیقات صلح تخمین زده است اسرائیل اکنون شاید حدود هشتاد بمب هسته ای داشته باشدکه بسیار خطرناک است. آیا فکر نمی کنید این مسئله مانعی بر سر روند مذاکرات شما با ایران باشد. آیا این مسئله موجب شده است ایران تمایلی برای مذاکرات نداشته باشد زیرا اسرائیل هشتاد بمب دارد؟

- آنچه که ایران هماننددیگر کشورهای عضو باید انجام دهد این است که پادمان های جامع ما و دیگر الزامات خود را اجرا کند. این تنها چیزی است که من از ایران می خواهم.

* آیا شما فکر می کنید اسرائیل باید معاهده منع تکثیر را امضاءکند؟

- شما بایداین پرسش را از اسرائیل بپرسیداما مشخص است اکنون قصد امضاء ان پی تی را ندارند.

* آیا آژانس هیچ تلاشی در این زمینه کرده است؟ آیا ما می توانیم شاهدشفافیت هسته ای اسرائیل باشیم زیرا اسرائیل نیز برای همسایگان خود خطر محسوب می شود و آنها احساس ناامنی و انزوا می کنند.

- آژانس بین المللی انرژی هسته ای و خود من از منطقه عاری هسته ای در خاورمیانه حمایت می کنیم. ما تا حدودی آماده هستیم به این مسئله کمک کنیم. مجمع عمومی در سال 2001 تصمیم گرفت از مدیرکل بخواهد میزبان نشستی درباره منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه باشد. در سال 2011 من میزبان نشستی با حضور کشورهای عربی شدم که اسرائیل هم در آن شرکت کرد. این یک موضوع دشوار ی است و موضع کشورها نیز متفاوت است. ما هنوز می توانیم درباره این موضوع به شیوه سازنده گفتگو کنیم.

با وجود اختلافات و سوابق تاریخی می توانیم به نحو سازنده ای مذاکره کنیم. البته هنوز این کار راحت نیست و تشکیل این نشست زمان می برد اما آژانس به تشکیل منطقه خاورمیانه عاری از تسلیحات هسته ای کمک می کند.

* اسرائیل و آمریکا ایران را در فهرست تهدیدهای اصلی قرار داده اند. از آنجا که شما بیشتر از هرکس دیگری می دانید که در داخل ایران چه می گذرد توصیه شما به رئیس جمهور اوباما چیست؟او باید چه کار کند؟

- به نظر من مهمترین کار در حال حاضر اعتماد سازی است. بازگرداندن اعتماد بین المللی خیلی مهم است. ما به علت نبودن این اعتماد،دشوار است گام خود را برداریم. برای افزایش اعتماد شفافیت زیاد نیاز است.

* این وظیفه ایران است که شفاف سازی بیشتر بکند نه وظیفه اوباما. ولی آیا شما به او می گویید صبر کندتا همه چیز از طریق دیپلماسی حل شود؟

- دیپلماسی روشی است که آژانس بر آن تاکید دارد البته کشورهای دیگر هم مانند آمریکا به دنبال راه حل دیپلماتیک هستند. بنابراین بهترین کار ترغیب گفتگوها بین 1+5، آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران است.

* شما می گویید ایران باید شفاف سازی بیشتر کند اما ایران سازمان شما را متهم به جانبداری از آمریکا و اسرائیل و دادن برخی اطلاعاتی به آنها می کند. اطلاعاتی که فقط آژانس شما به آن دسترسی داشته است. پاسخ شما به این اتهام چیست؟

- این اتهام بی اساس است.

* آیا شما درباره آنچه که قرار است در ایران اتفاق بیافتد، خوشبین هستید؟

- دوباره بگویم که ما گمانه زنی نمی کنیم. برتری و قدرت آژانس مستلزم این است که بیطرف بماند. ما سازمانی نیستیم که معروف به گمانه زنی برای آینده باشیم. وظیفه ما اعزام بازرسان به محل و جمع آوری اطلاعات و تبادل آنها با اعضای آژانس برای تسهیل تصمیم گیری است.

* شما برای شرکت در کنفرانسی در روسیه شرکت کردید. نظر شما درباره این کنفرانس چیست؟

این کنفرانس پس از مدتها برگزار شده است. دو سال پس از حادثه فوکوشیما گذشته است. روسیه یکی از کشورهای پیشرو در فناوری هسته ای است و بسیاری از وزرا و کارشناسان در این نشست حاضر هستند. بنابراین این فرصت خوبی است تا آینده قدرت هسته ای را بررسی کنیم و من فکر می کنم با نتیجه خوبی همراه خواهد بود.