سامانه اطلاعات جغرافیایی (کاربرد دفاعی)

نویسنده:

سامانه اطلاعات جغرافیایی (کاربرد دفاعی)

مولف: مجید فخری

ویراستار: مهرداد بخشنده

ناظر چاپ: داود رحیمی

امور چاپ و صحافی: ستوده- محمدعلی عمرانی

طراح جلد: فرشید باقری

تایپ و صفحه‌آرایی: رمضانعلی اونی

نوبت چاپ: اول زمستان- 1388

انتشارات: مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی

شمارگان: 1000 نسخه

نشانی: تهران- لویزان- بزرگراه ارتش- روبه‌روی سازمان جنگل‌ها و مراتع- مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی. صندوق پستی: 3694- 16765- تلفن مرکز عرضه محصولات فرهنگی: 22450697

فهرست مطالب

عنوان

سخن ناشر

مقدمه مولف

فصل اول- کلیات

مقدمه

تاریخچه سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی

دوره‌های تحول GIS

پایگاه اطلاعات جغرافیایی ایستا و پویا

فصل دوم- سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی

سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی چیست؟

GIS به عنوان زیرساخت

تعریف GIS

قابلیت‌های GIS

زیرسامانه‌های GIS

فناوری‌های مرتبط با GIS

فصل سوم- داده، اطلاعات، دانش، فراداده و ساختار داده و منابع داده

داده‌ها، اطلاعات، دانش و فراداده

طبیعت داده‌های جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی

توصیفات

ارتباط مکانی

زمان

مدل‌های داده فضایی

مدل داده سلولی

مدل داده‌برداری

مقایسه فرمت‌برداری و شبکه‌ای

فصل چهارم: منابع داده، روش‌های جمع‌آوری، کیفیت داده

منابع داده

داده‌ها و نقشه‌های مورد استفاده در امور نظامی

چارت‌های دریایی

مستندات و اطلاعات جغرافیایی نظامی

روش‌های ورود داده‌ها در GIS

کیفیت داده‌ها

دقت موقعیت

دقت اطلاعات توصیفی

سازگاری منطقی

قدرت تفکیک

کامل بودن

زمان

فراداده

منابع خطا در داده‌ها

خطاهای مربوط به جمع‌آوری داده‌ها

فصل پنجم: سامانه‌های پشتیبانی تصمیم‌فضایی

تجزیه و تحلیل داده‌ها، سامانه‌های پشتیبانی تصمیم‌گیری فضایی

مکانیسم لازم برای ورود داده‌های فضایی

روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاری (MCDM)

مدل کلی MCDM

چهار گام اساسی برای فرایند تصمیم‌گیری در MCDM

تجزیه و تحلیل داده‌های جغرافیایی

فصل ششم- مراحل ایجاد یک پایگاه اطلاعات جغرافیایی

طراحی مدل مفهومی

طراحی منطقی پایگاه داده

طراحی فیزیکی پایگاه داده

مراحل ایجاد و پیاده‌سازی پایگاه اطلاعات جغرافیایی

فصل هفتم- آینده GIS

آینده GIS

فصل هشتم- کاربردهای دفاعی و امنیتی

مقدمه

کاربردهای نظامی GIS

پایگاه اطلاعات جغرافیایی دشمن

عملیات دریایی

GIS و اطلاعات

سامانه اطلاعات لجستیکی

فصل نهم- مکان‌یابی

مقدمه

ماهیت مکان‌گزینی

پیشینه مکان‌گزینی

مدل‌های ریاضی و کاربرد آن‌ها در مکان‌گزینی

سطوح مختلف مکان‌یابی

مدل‌های ریاضی

عوامل موثر بر مکان‌گزینی

شاخصه‌های اصلی مکان‌یابی واحدهای صنعتی

عوامل موثر در مکان‌گزینی تاسیسات و اماکن نظامی

عوامل موثر (عوامل عمومی) برای انتخاب مکان تاسیسات و اماکن نظامی

مراحل مکان‌گزینی به روش GIS

فرایند مکان‌یابی

شناسایی عوامل موثر

ارزش‌گذاری عوامل

جمع‌آوری و اماده‌سازی داده‌ها

انتخاب روش تحلیل

ارزیابی نتایج

تصمیم‌گیری

فصل دهم- بررسی منطقه عملیات

مقدمه

تحلیل منطقه عملیات چیست؟

کاربردهای تحلیل منطقه عملیات

ابزارهای تحلیل منطقه عملیات

فصل یازدهم- مدل‌سازی

مدل‌سازی (Modeling)

مدل صحنه نبرد

نمونه کاربردهای مدل‌سازی

شبیه‌سازی منطقه نبرد

فصل دوازدهم- رسم کالک

رسم کالک

فصل سیزدهم- C4I & GIS

C4I و GIS

تولید نقشه به هنگام منطقه ماموریت (تصویر مشترک عملیاتی)

جنگ الکترونیک

فصل چهاردهم- کاربرد سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی در پدافند غیرعامل

پدافند غیرعامل چیست؟

کاربرد سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) در پدافند غیرعامل

فصل پانزدهم- کاربردهای انتظامی GIS

کاربردهای انتظامی GIS

راهنمایی و رانندگی

تهیه نقشه جرم، تحلیل و پیش‌بینی جرایم

نقشه جرم (crime mapping) چیست؟

مزایای GIS در تحلیل جرم

فصل شانزدهم- کاربرد در عملیات هوایی

عملیات‌های هوایی

انتخاب محل فرود بالگردها

کمک GIS به دفاع ضد هلی‌برن

کمک GIS به ناوبری هوایی

فصل هفدهم- نمونه‌های جهانی

GIS سازمان دفاعی سوئد

مدیریت میدان نبرد با GIS در ایرلند

سامانه دفاعی دانمارک و GIS

فرانسه و نرم‌افزار GIS برای تهیه نقشه‌های استاندارد نظامی

جمهوری چک و تهیه نقشه‌های نظامی استاندارد به بهره‌گیری از GIS

تولید و تهیه نقشه‌های دفاعی دیجیتالی، برای مانورهای آموزشی مجارستان

سامانه جنگ الکترونیکی انگلستان

عملیات حفاظت از صلح با بهره‌گیری از GIS

پرتاب دقیق مواد غذایی در کوزوو به کمک GIS

دوران پس از جنگ

بالکان بعد از جنگ، نقشه صلح

اداره پاک‌سازی مین بوسنی

انگلستان، سامانه GIS املاک وزارت دفاع

فرهنگ واژه‌ها

منابع

مقدمه مولف

ادغام فناوری نقشه رقومی[1] که در کارتوگرافی موجب انقلاب بزرگی گردید با دانش پایگاه‌های داده[2] موجب آفرینش پدیده شگفت‌انگیز سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی[3]شد که با وجود گذشت بیش از نیم قرن هم‌چنان تازه و هر روز شاهد توسعه و بازآفرینی مفاهیم جدید و رویکردهای نوین در ان هستیم، فناوری که ریشه در جغرافیا دارد ولی کاربردهای آن به علم پزشکی و سایر علوم نیز تسری پیدا کرده است.

فعالیت‌های نیروهای نظامی در زمین، دریا، هوا و فضا به جغرافیا و یا به عبارتی به مکان پیوند می‌خورد و به همین دلیل نقشه و سلاح دو مولفه ضروری در تجهیزات همراه هر نظامی هستند، سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی یکی از فناوری‌های کاربردی است که استفاده از ان به مانند نقشه برای هر فرد و یگان نظامی لازم و ضروری است، افزایش سرعت، دقت و دست‌یابی به اطلاعات موردنیاز فرمانده از مهم‌ترین مزیت‌های این سامانه‌ها می‌باشند.

کتاب کاربردهای نظامی سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی در 17 فصل به رشته تحریر در آمده است. در فصل 1 تا 7 به بیان مبانی و اصول GIS پرداخته شده است و در فصل‌های 8 تا 11 آن کاربردهای نظامی مورد بحث قرار گرفته است، پرواضح است که پرداختن به همه کاربردهای نظامی این فناوری در یک کتاب ممکن نیست و آن‌چه در این کتاب آمده است نگاهی کلی به مهم‌ترین موارد می‌باشد که امید است مورد توجه خوانندگان محترم قرار گیرد.

در پایان برخود لازم می‌دانم از همه همکاران و دوستانی که در تدوین این اثر حقیر را یاری نمودند تشکر و قدردانی نمایم. انتشار این کتاب بدون هماهنگی و حمایت امیر معاون محترم اطلاعات آجا و امیر فرماندهی محترم مرکز آموزشی و پژوهشی شهید صیاد شیرازی میسر نبود و از زحمات این سروران گرامی سپاسگذاری می‌شود، بی‌گمان زحمات کارکنان مرکز آموزشی و پژوهشی صیاد شیرازی که در زمان کوتاهی زحمات کارکنان مرکز آموزشی و پژوهشی شهید صیاد شیرازی که در زمان کوتاهی زحمات ویرایش و چاپ این اثر را برعهده داشتند ستودنی است.

تردید ندارم که نظر، انتقاد و پیشنهاد شما همکاران و فرهیختگان در اعتلای هرچه بیشتر این کتاب و ارتقاء دانش این‌جانب موثر خواهد بود.

مجید فخری

زمستان 1388

[1]- Digital Map

[2]- Data Base

[3]- Geographic Information System