منطقهی شمال شرقی ژاپن که با نام توهوکو شناخته میشود، همچنان منطقهی خطر باقی مانده است و بازسازی در بسیاری از مناطق اصلاً شروع نشده است. تقریباً 300 هزار نفر در اسکان موقت روزگار میگذرانند و تا الان دو سال است چنین وضعیتی دارند و همچنان هیچگونه امیدواری برای یافتن محل ثابت اسکان ندارند. ظاهراً تا سالها زمینهای نزدیک به نیروگاه اتمی باید دستنخورده باقی بمانند. هماکنون تخمین زده میشود 40 سال طول بکشد تا بتوان دوباره در نزدیکی داییچی زندگی کرد.
سرنوشت قربانیهای فاجعهی زلزله و سونامی، بهخاطر کاپیتالیسم این چنین شده است. ژاپن اقتصادی مبتنی بر فنآوری دارد، سومین اقتصاد بزرگ جهان است اما هزینههای بازسازی مناطق آسیبدیده هنوز تامین نشدهاند. تنها 8 تریلیون ین از 25 تریلیون ین (برابر با 268 میلیارد دلار) تامین شده است. از رقم تامین شده هم تاکنون فقط یک سوم خرج شده است، بعضاً در برخی مناطق، در پروژههایی که ارتباطی به بازسازی مناطق آسیبدیده ندارند.
گزارشهای رسانهها بالاخره دو سال بعد از فاجعه، بخشی از سرنوشت شوم مردمان منطقه را منعکس کردهاند. توهوکو حتی پیش از زلزله هم از نظر اقتصادی، منطقهای عقبمانده و در تنگنا بود.
آشیوتید پرس به شهر ساحلی ریکوزِنتوکاتا رفته است. سه چهارم 8 هزار خانهی این شهر را سونامی با خود برده است. هنوز هیچ خانهای در این شهر بازسازی نشده است. در فوریهی 2013، اولین طرح خانهسازی شهر بالاخره شروع شد. شهردار شهر میگوید: «ما الان 2 هزار نفر هستیم که در شهر باقی ماندهایم، با این وضعیت تا ده سال دیگر، شهری در اینجا باقی نمیماند.»
یک مقالهی آنلاین میگوید هنوز 40 درصد از 74 هزار نفرر جمعیت شهر ساحلی ایشینوماکی در اسکان موقت به سر میبرند. بازماندههای مسنتر هماکنون کاملاً نیازمند کارهای داوطلبانه و غذای خیریههای برای ادامهی زندگی خود شدهاند. اعتیاد به الکل و افسردگی در شهر اوج گرفته است و بسیاری برای همیشه از این منطقه رفتهاند.
در منطقهی فوکوشیما اوضاع بدتر است. خبرگزاری آساهی شیمبون، میگوید 54 هزار نفر یا درحقیقت 60 درصد ساکنین این منطقه تا حداقل چهار دههی دیگر نمیتوانند برای زندگی به این منطقه برگردند. این شرایط برای مردم شهرهای اوکوما و فوتابا نیز حاکم است، همینطور شهرهای نامی و تومیئاکو که نزدیک به نیروگاه اتمی بودهاند.
صاحبان نیروگاه اتمی هیچگونه عکسالعملی نسبت به این وضعیت مردم منطقه نشان نمیدهند. شرکت الکترونیکی توکیو عقب کشیده و قربانیها را به حال خود رها کرده است. این شرکت سال گذشته پیشنهاد داد حقوق ماهیانه به قربانیها پرداخت کند اما بعد از اعتراض مردم، از این پیشنهاد خود عقب کشید، چون این حقوق اندک در برابر خسارتهای گستردهی مردم، هیچ نبود.
دو سال بعد از فاجعه در نیروگاه اتمی، تازه بازسازی و تمیز کردن محل نیروگاه، شروع شده است. تخمین زده میشود که چه کارهایی لازم است انجام بشود اما اصل کارها را تا 30 یا 40 سال دیگر، نمیشود شروع کرد.
سه عدد از شش رآکتور نیروگاه آسیب جدی دیده، ذوب شده و
خاموش شدهاند و حالا برای تمیز کردن این سه رآکتور، باید آسیبهایی جدی به محیطزیست
منطقه را تحمل کرد. مشکل عمدهی دیگر، حجم گستردهی آبی است که برای خنک کردن
رآکتورها استفاده شدهاند. در شرایط عادی این آبها، تصفیه میشدند. اما در شرایط
فاجعه، این آبها به محیط بیرون نشت کردهاند. هماکنون 260 هزار تن آبهای بشدت
آلوده در تانکرهای مخصوص نگهداری میشوند. و راهی برای تصفیهی این آبها، هنوز
وجود ندارد. پیشبینی میشود در ماههای آینده 60 هزار تن آب دیگر به این مجموعهی
رو به گسترش، اضافه شود.
اگر یک زلزلهی دیگر در این منطقه رخ بدهد، معلوم نیست چه آسیبهای هولناکی به محیطزیست و مردم منطقه، وارد خواهد شد. باقیماندهی نیروگاه بشدت آسیبپذیر نسبت به حملات محیط اطراف خود است.
با وجود اینکه سوالهای بیجواب بسیاری در مورد این نیروگاه وجود دارد، نخستوزیر منتخب و جدید ژاپن اعلام کرده است که آمادهی روشن کردن رآکتورهای خاموش در ژاپن است، رآکتورهایی که برای امنیت مردم، دو سال است خاموش ماندهاند.