فناوری های نوین انسان را به کجا می برند؟ + عکس

دستگاه های الکترونیکی قابل حملPortable Electronic Device (PED)) امروز جزء لاینفکی از زندگی انسان شده اند، این وسایل که از آن ها به ابزارهای الکترونیک شخصی(Consumer Electronics) نیز تعبیر می شود در چند دهه اخیر تغییرات جدی و بنیادینی بر سبک زندگی افراد جوامع مختلف تحمیل کرده اند.

به هر وسیله الکترونیکی غیر ثابت و یا بی سیم که یک یا چند قابلیت از جمله ضبط کردن، ذخیره، دریافت، پردازش، مدیریت و انتقال داده، ویدئو، صوت و یا تصویر داشته باشد را دستگاه الکترونیکی قابل حمل گفته می شود. این تعریف لپتاپ ها، سیستم های ارتباطی متحرک (MOBILE COMMUNICATION SYSTEMS) و تکنولوژی های هوشمند(SMART TECHNOLOGIES) نظیر تلفن های موبایل، اسمارت فون ها (smartphones) و پیجر ها، سیستم های سرگرمی دستی(HANDHELD ENTERTAINMENT SYSTEMS) همچون بازی های رایانه ای و سی دی پلیر ها،  دوربین-های دیجیتال، پخش کننده های رسانه(Media Players) همچون ام پی تری پلیر (Player MP3)، دستگاه های ضبط صوت و یا تصویر، ماشین حساب ها، کارت های حافظه، سی دی و دی وی دی ها، و تجهیزات GPS  را شامل شده اما به آن ها محدود نمی شود، در سال های اخیر تبلت ها در کنار سایر ابزارهای نوین الکترونیکی به این تقسیم بندی اضافه شده اند.


      
ابزارهای الکترونیک شخصی دامنه ی گسترده تری را به نسبت دستگاه های قابل حمل شامل می شوند، این ابزارها شامل تمام تجهیزاتی هستند که به شکل روزانه و به منظور سرگرمی، ارتباطات و امور اداری مورد استفاده قرار می گیرند. در ابتدای قرن بیستم دستگاه پخش رادیو اصلی ترین محصول مصرف کننده(Consumer Product) یا همان ابزار الکترونیک شخصی بود. کامپیوترهای شخصی و تلویزیون ها نیز جزء ابزارهای مشتری قرار می گیرند.



نمایشگاه بین المللی ابزارهای الکترونیک شخصی(International CES (Consumer Electronics Show)) هر ساله علاقمندان بسیاری را برای بازدید از جدیدترین دستگاه های الکترونیکی به لاس وگاس می کشاند. این نمایشگاه با قدمتی نزدیک به نیم قرن تاریخچه شکل گیری، رشد و توسعه ابزارهای شخصی را نشان می دهد.


      
تا اواسط دهه 1990 میلادی ابزارهای الکترونیک شخصی به کامپیوتر ها محدود می شدند، اما با ورود سی دی ها و بازی های رایانه ای جهش این صنعت آغاز شد، پس از آن کمپانی ها و شرکت های کامپیوتری و الکترونیکی به سمت گسترش و توسعه ابزارهای شخصی و تصرف بازار آن حرکت کردند. در کنار ارائه ی نمونه های لوکس در تعداد بسیار محدود از دستگاه ها نظیر گوشی های موبایل الماس نشان، نزدیک به یک دهه شرکت ها برای رقابت در عرصه دستگاه های الکترونیکی قابل حمل بر روی تغییر شکل و اندازه ی آن ها تمرکز کردند، به عنوان مثال گوشی های موبایل به مرور زمان کوچک تر و سبک تر شدند، و یا تلویوزیون ها و مانیتورها باریک تر شدند.

      


 
 
در سال های اخیر ورود فناوری های نوین در کنار توجه به علومی همچون هوش مصنوعی صنعت ابزارهای الکترونیک را وارد مرحله ی جدیدی کرده است. به عنوان مثال بیل گیتس در سال 2009 در نمایشگاه بین المللی ابزارهای الکترونیک شخصی یک دستگاه "هدایتگر همراه" را معرفی کرد، به این ترتیب که هنگامی دستگاه به سمت شخص و یا مکانی گرفته شود اطلاعاتی پیرامون فرد و یا مکان نشان می دهد، پیشتر این دستگاه را تنها در فیلم های علمی – تخیلی و در دست ماموران امنیتی می شد رؤیت کرد.
 
 
 
رشد و توسعه ابزارهای شخصی به قدری سریع بوده که انسان حتی فرصت دسته بندی و تعریف دقیق آن ها را نیز نداشته است، این تجهیزات از یک طرف دستگاه الکترونیکی قابل حمل(PED) هستند، و از طرف دیگر یک ابزار الکترونیکی مصرف کننده(CE)، برخی از آن ها نیز جزء دستیاران دیجیتال شخصی(PDA) دسته بندی می شوند.


به عنوان مثال یک دستگاه ام پی تری پلیر هم یک پخش کننده ی رسانه(Media Players) است و هم یک سیستم سرگرمی دستی(HANDHELD ENTERTAINMENT SYSTEMS). فارغ از دسته بندی های متنوعی که بسته به سخت افزار و نرم افزار به کاررفته، کارکردها و کاربرد ها و حوزه ی مورد استفاده برای این ابزارها مورد استفاده قرار می گیرد یک اصل کلی درباره ی همه آن ها وجود دارد، این محصولات مبتنی بر تکنولوژی های دیجیتال بوجود آمده و به شکل وسیعی با صنعت کامپیوتر درآمیخته شده اند، این در آمیختگی به مصرف کننده سازی کردن فناوری اطلاعات(consumerization of information technology) اشاره دارد.

مصرف کننده سازی (consumerization) واژه ی جدیدی است که از سال 2004 مورد استفاده قرار می گیرد، این واژه برای بیان روند حرکت فناوری اطلاعات به سمت بازار مصرف کننده در ابتدا و سپس گسترش پیدا کردن به سمت کسب و کار به کار می رود، به این معنا که محصولات ابتدا برای مشتریان ساخته می شوند و پس از آن نمونه های کاربردی آن ها برای تجارت، صنعت و ... ایجاد می شود.


 
در کنار مواردی که اشاره شد، اکثر ابزارها در طبقه بندی نسبتا جدیدی به نام گجت ها(Gadget – تلفظ درست واژه Gadget بگونه Gaje است، T خوانده نمی‌شود و G هم J خوانده می‌شود) قرار داده می شوند. واژه گجت از قرن 19 میلادی وارد فرهنگ لغات شده است اما در قرن بیست و یک کاربردی و متداول گشته است. یک گجت ابزار کوچک نوینی است که عملکردی به خصوص دارد، یک دستگاه یا ابداع مکانیکی، هر شی فردی هوشمند را گجت گویند. به عبارت دیگر به وسائل و تجهیزات کوچک و نوینی که در آن ها فناوری جدیدی به کار رفته باشد، گجت گویند. تبلت، تلفن هوشمند، مسواک برقی، چمن زن خودکار، پخش کننده ی ام پی تری و مانند اینها نمونه هایی از گجت ها هستند. گجت ها که در فارسی به آن ها ابزارک گفته می شود، دو نوع نرم افزاری و سخت افزاری دارند. گجت های نرم افزاری برنامه های کاربردی سبکی مستقلی هستند که بر روی پلت فرم های نرم افزاری مختلف قابلیت اجرا دارند. گجت ها نیازهای متفاوتی از انسان را پوشش می دهند.


 
به گجت های نرم افزاری ویجت(Widget) نیز گفته می شود. ویجت ها نمادهای گرافیکی برقرار کننده ی تعامل بین انسان و کامپیوتر هستند (نظیر نوار اسکرول، دکمه و ...)، به برنامه های کوچکی که عملکرد نمادهای گرافیکی را تعریف می کند نیز ویجت گفته می شود.
 
 

ویجت ها اطلاعات مختلفی را به کاربر نشان داده و پذیرای دستورات وی هستند. ویجت ها یکسری آیکون، فهرست اعمال، دکمه های فعال سازی، کادرهای انتخاب و فرم هایی دارند که کاربر از طریق آن ها نظراتش را اعمال می کند. ویجت ها دو نوع اینترنتی و یا دسکتاپ را شامل می شوند. ویجت اینترنتی کدهای سبکی هستند که برای نمایش تبلیغات، آب و هوا، خوراک خوان(RSS Reader) و مانند این ها به کار می روند. ویجت های دسکتاپ نیز اطلاعات گوناگونی از قبیل تقویم، ساعت و یا درجه حرارت سخت افزارهای سیستم را در اختیار کاربر قرار می دهند، همچنین امکان یادداشت نویسی، نمایش عکس و انجام بازی های سبک و سریع و امثالهم را برای او فراهم می کنند.


 
امروز بیشتر شرکت های الکترونیکی و کامپیوتری به سمت ساخت گجت هایی که نیازهای متنوع تری از انسان را پوشش دهد، روی آورده اند، در کنار این موارد بسیاری از کسب و کارها، سازمان ها، موسسات، صاحبان سایت ها و تمام کسانی که از طریق تکنولوژی ارتباطات می توانند با مشتریان خود تعامل داشته باشند ساخت گجت های نرم افزاری و ویجت ها را در دستور کار دارند، در نتیجه روز به روز بر تنوع گجت ها افزوده می شود.




گجت ها امکانات و قابلیت هایی را برای انسان فراهم می کنند که پیش از این تنها به شکل تخیل و رؤیا بودند، به عنوان مثال هم اکنون کمپانی های اپل و گوگل به شکل جداگانه بر روی کامپیوترهایی کار می کنند که بتوان آن ها را پوشید. از گجت های پوشیدنی به عنوان نسل جدید گجت ها نام برده می شود. عینک گوگل نام پروژه ای است که قرار است به زودی عملیاتی شود. با استفاده از این گجت که امکان اتصال به تلفن همراه و اینترنت را دارد می توان پیام ها را چک کرد، از آب و هوا اطلاع پیدا کرده و نقشه را بازبینی نمود. همچنین محققان کانادایی بر روی پروژه ای فعالیت می کنند که به گجت ها امکان می-دهد صاحب خود را از طریق ضربان قلب وی تشخصی دهند.
 

تا اینجای کار همه چیز خوب است، فناوری هر روز زندگی انسان را راحت تر کرده و امکانات متنوعی را برای او فراهم می کند. اما همه چیز به اینجا محدود نمی شود. هنگامی که ابزارهای الکترونیکی شخصی، دستگاه های قابل حمل و در کل گجت ها وارد زندگی فرد شده و جایگاه مشخص و ثابتی برای خود پیدا کنند زندگی وی را دچار یک تغییر بنیادین خواهند کرد و این تغییر چیزی نیست جز "مجازی شدن"(virtualization).


 
تمام دستگاه های شخصی و برنامه های کاربردی باعث می شوند انسان زمان بیشتری را در جهان مجازی سپری کند و مشخص است که حضور در جهان مجازی برابر است با عدم حضور در جهان واقعی. ورود سخت افزارها و ابزارهای تکنولوژیک جدید که برای مجازی شدن بیشترِ زندگی انسان شکل گرفته اند و همه گیر شدن استفاده از آن ها تبعات و تغییرات متنوع و گوناگونی را بر زندگی انسان تحمیل کرده است. به عنوان مثال با استفاده از گجت ها ارتباطات انسان سهل تر، سریع تر و کم هزینه شده است اما به موازات آن دیجیتالی شده و احساس در آن جای ندارد. در کنار تمام موهبت هایی که فضای مجازی برای انسان داشته است وابستگی وی به آن ها باعث کمرنگ شدن ارتباطات واقعی و برهم خوردن تعادل و نظم خانواده ها و جوامع شده است.

انسان ها در کنار یکدیگر نیز ترجیح می دهند آنلاین باشند و این پدیده در میان نوجوانان و جوانان بیشتر است. این ابزارها ارتباط رو در رو و فیزیکی انسان ها را کاهش داده اند، افراد کمتر به دیدار دوستان و بستگان خود می روند و به جای آن به صورت آنلاین و یا ارسال کامنت و گذاشتن پیام با آن ها ارتباط برقرار می کنند، کمتر با اعضای خانواده خود صحبت می کنند و همچنین هنگامی که در کنار اعضای خانواده خود هستند کارها و فعالیت های خود را از طریق ابزارهای ارتباطی پیگیری می کنند، در نتیجه روابط و احساسات افراد به مرور زمان به سردی می گراید.


      
همچنین استفاده ی مفرط از ابزارهای الکترونیکی باعث تشدید اضطراب و ناراحتی های روحی انسان شهرنشین شده است، به طوریکه دانشمندان یکی از عوامل کاهش استرس حتی در کودکان را استفاده ی به اندازه و درست از وسائل الکترونیکی شخصی می دانند.


 
از دیگر پیامدهای منفی استفاده بیش از حد از گجت ها لو رفتن اطلاعات شخصی و برهم خوردن امنیت شخصی فرد است و چون اکثر گجت ها قابل حمل بوده و ساعات زیادی از روز مورد استفاده قرار می گیرند اطلاعات جاسوسی شده توسط آن ها کاربردی تر، عمیق تر و حساس تر خواهد بود چرا که لحظه لحظه ی زندگی فرد را پوشش می دهد. گجت های جاسوس(Spy Gadgets) دسته ی شناخته شده ای از گجت ها هستند که به لحاظ کوچک و بعضاً ریز بودن آن ها امکان شناسایی شان کمتر است.

 
شخصی سازی ابزارهای الکترونیکی فردگرائی(Individualism) را در افراد یک جامعه افزایش خواهد داد، جامعه ای که افرادش در طول روز از گجت های شخصی خود استفاده کرده و روزشان را با انواع و اقسام این ابزارها سپری می کنند انسجام و هم بستگی خود را از دست خواهد داد چرا که اعضای آن به تنهایی شان در میان انبوه گجت ها خو کرده و تفرد را برگذیده اند. بیشتر افراد تصور می کنند استفاده از ابزارها و فناوری های ارتباطی دامنه روابط اجتماعی آن ها را گسترش داده و ارتباطاتشان را بیشتر کرده است در حالیکه در واقعیت آن ها در پشت سیستم و یا گجت خود تنها هستند. ارتباط مجازی هیچ گاه جای ارتباط فیزیکی را نخواهد گرفت، ساده ترین مثال برای این موضوع نیاز انسان به بودن یک دست نوازشگر در هنگام ترس، ناامیدی و ناراحتی است، ارتباط مجازی حتی به شکل تصویری آن نمی تواند کارکرد یک دست نوازشگر گرم پرمحبت را داشته باشد.


 
در پایان می توان چنین در نظر گرفت، استفاده ی کنترل نشده از ابزارهای الکترونیکی شخصی انسان را به موجودی مجهز به دستگاه های پیشرفته تبدیل می کند که در عین پیچیدگی تکنولوژیکی در استفاده ساده اند و بی تکلف، اما این سادگی انسان غافل را غافل تر و پیرامون ابعاد زندگی ساده اندیش تر خواهد کرد.
 انسان گجتی انسانی است که قدرت تعمل و تفکر خود را نیز از دست داده است چرا که گجت ها برای او محاسبه، جستجو، اندازه گیری، کنترل و بررسی می کنند. علاوه بر اینها وابستگی به گجت های شخصی انسان را از جامعه بی نیاز کرده و روند تقلیل او به یک آواتار مجازی را تسریع خواهد کرد، در این حالت انسان تنها تصور خواهد کرد زندگی شگفت انگیزی مبتنی بر تکنولوژی های پیچیده دارد، در حالیکه در واقعیت چنین نیست.