جان کری سیاست توافق و سازش را درباره برنامه هسته‌ای ایران دنبال می‌کند

* از دیدگاه جمهوری خواهان، داشتن اصولی فلسفی و بنیادین از تجربه و تخصص در سیاست مهم‌تر است

لازم به یادآوری است که اوباما در انتخاباتی پیروز شد که رقیبان جمهوری خواهِ وی در آن زمان او را متهم کردند که مسئله استثنا گرایی آمریکایی برای وی اهمیتی ندارد و او چهار سال اول ریاست جمهوری خود را صرف یک «تور جهانی عذرخواهی» نموده است. درنشست سالانه حزب جمهوری خواهان در شهر تمپا در ایالت فلوریدا، سخنرانان بارها و بارها به تحسین «رونالد ریگان» به عنوان مردی که تاریخ را با عظمت اخلاقی و اعتماد به نفس آمریکایی رقم زد، پرداختند.

با توجه به این موضوع، یکی از دوستان و متحدان نزدیک میت رامنی به نام «تیم پالنتی»، از پاسخ دادن به پرسشی درباره بی تجربگی دیپلماتیک رامنی طفره رفت و درعوض اظهار داشت که ریگان نشان داد داشتن اصولی فلسفی و بنیادین از داشتن تجربه و تخصص مهمتر است.

کارشناسان مسائل سیاسی از یک اصطلاح صحیح و سودمند برای شرح این گونه اختلافات و درگیری ها استفاده می کنند. آنها معتقدند که دولت ها یا نهادهای مختلف از مشروعیت داخلی یا خارجی برخوردارند. به عنوان مثال، گروه ها و سازمان های وابسته به سازمان ملل یا اتحادیه اروپا ادعا می کنند که از مشروعیت داخلی برخوردار هستند.

کارشناسان خوش باورِ مسائل بین المللی نیز براین عقیده اند که چنین سازمان هایی از مشروعیت ذاتی برخوردارند، زیرا آنها بیانگر تصمیم گیری های اصولی، بی طرفانه و بین المللی هستند. طرفداران دولت های ائتلافی ادعا می کنند حاکمانی که اختیارات و دستورات دموکراتیک آنها نشان دهنده خواسته اکثریت جامعه است، از مشروعیت داخلی برخوردارند.

اما برخی دیگر معتقدند که سازمان های وابسته به سازمان ملل یا اتحادیه اروپا، ویژگی های خاصی ندارند. آنها می گویند که سازمان ملل و اتحادیه اروپا تنها از طریق اجرای برنامه هایی موفق و موثر می توانند مشروعیت کسب کنند. از دیدگاه آنها، دولت های ائتلافیِ جنگ طلب با عدم پایبندی به تعهدات خود، مشروعیت داخلی خود را ازدست می دهند.

* جان کری با ماجراجویی های نظامی و عجولانه آمریکا مخالف است

پرسش رایجی که آمریکایی ها در زمینه سیاست های خارجی و به ویژه در زمان جنگ یا بحران مطرح می کنند این است که آیا آنها شکارچی هستند یا طعمه؟ ما معتقدیم که پرسیدن چنین سوالی از جان کری که هم اکنون ریاست کمیته روابط خارجی مجلس سنا را برعهده دارد، مسئله ای صحیح و بجا محسوب می شود.

درحین مبارزات ناموفق انتخاباتی خود درسال 2004، جان کری توسط گروه های حامی جمهوری خواهان به عنوان یک قهرمان جنگ تقلبی به تصویر کشیده شد، کسی که به دلیل خدمت درجنگ ویتنام و مخالفت ناگهانی با این جنگ مورد تحقیر قرارگرفت.

در واقع، سوابق جان کری نشان می دهد که وی خود را به عنوان فردی صلح طلب تلقی نمی کند، بلکه او خود را به عنوان دوست و متحد واقعی ارتش درزمینه جلوگیری از ماجراجویی های نظامی و عجولانه به حساب می آورد. (دیدگاه وی دراین زمینه با دیدگاه سایر سربازان بازنشسته و کهنه کار جنگ ویتنام از جمله کالین پاول یا سناتور سابق، چاک هَگل مشترک است).

* موضع گیری‌های متفاوت جان کری طی چند سال اخیر

درسال های اخیر، جان کری مواضع کاملاً متفاوتی را اتخاذ نموده است. از یک سو، او با ایجاد یک منطقه پرواز ممنوع برفراز لیبی، برکناری رژیم حسنی مبارک در مصر و تجهیز شورشیان درسوریه موافقت نمود. از سویی دیگر، وی خواستار یک تعامل دیپلماتیک با حکومت ایران و بشاراسد است.

جان کری در ماه مارس 2011 اظهارداشت که رئیس جمهور سوریه به درخواست های وی درزمینه توافق و سازش پاسخ مناسبی داده است. او در سخنرانی خود در اندیشکده «کارنگی» گفت: «من معتقدم که با پیشرفت روند صلح در خاورمیانه و اسرائیل، سوریه با گزینه های موثر و کارآمد تری روبرو خواهد شد. بنابراین ازدیدگاه من، سوریه این بحران را پشت سر خواهد گذاشت و روابطی قانونی و دوستانه با آمریکا و غرب برقرار خواهد نمود، روابطی که فرصت های اقتصادی و سیاسی مطلوبی را برای این کشور به دنبال خواهد داشت».

* جان کری به سیاست هایی همگام با منافع آمریکا و مبتنی بر توافق و سازش معتقد است

جان کری را باید به عنوان شخصی تصور کرد که معتقداست دیپلماسی آمریکا برمبنای تجربه و تخصص، آگاهی از سیاست های نهفته درمناطق مشکل ساز جهان و استفاده از فرصت ها به منظور توافقات دوجانبه و سودمند استوار است. در شرایط جاری، این مسئله پیامدهایی واقعی را به دنبال دارد. ایران و پافشاری این کشور برای ادامه فعالیت های هسته ای خود یا روند صلح در خاورمیانه به عنوان نمونه هایی مناسب دراین زمینه محسوب می شوند. درصورت تأیید شدن جان کری برای تصدی سمت وزیرامورخارجه آمریکا، او قطعاً دیدگاه های خود را در راستای منافع آمریکا قرار خواهد داد و به یک کارمند وفادار برای رئیس جمهور تبدیل خواهد شد. اما غرایز و استعدادهای سیاسی او بی نظیر است. در واقع او بیشتربه نتایج توجه می کند تا به اظهارنظرهای سطحی درباره اصول سیاسیِ به ظاهر ارزشمند.

او در سخنرانی خود در اندیشکده کارنگی درسال 2011، به لزوم ترویج دموکراسی و آزادی بیان در جهان عرب صرفه نظر از پیامدها و نتایج غیر قابل پیش بینی آن اشاره کرد، موضوعی که مورد تحسین نومحافظه کاران قرارگرفت. او گفت که پیگیری این موضوع امری ضروری است و درعین حال ثبات و امنیت را نیز برای کشورهای منطقه به ارمغان می آورد. وی درادامه اظهارداشت که آمریکا حق انتخاب دراین زمینه ندارد، زیرا چه ما موافق باشیم یا نباشیم، دیکتاتورها سرانجام سرنگون می شوند. وی همچنین با حمایت از مداخله در لیبی به منظور حفاظت از منافع ملی آمریکا، به جمعیت حاضر در اندیشکده کارنگی گفت: «من همیشه معتقدم که شما می توانید منافع کشور را به دوبخش متفاوت تقسیم کنید. به عبارت دیگر، منافعی وجود دارند که از آنها به عنوان منافع حیاتی و ضروری درزمینه امنیت ملی یاد می شود. ما باید به این منافع حیاتی و ضروری توجه ویژه ای داشته باشیم. در واقع، سطوح مختلفی از منافع وجود دارند. به نظر شما آیا لیبی به عنوان منافع حیاتی درزمینه امنیت ملی محسوب می شود؟ خیر. آیا بقای ما به مسئله لیبی وابسته است؟ خیر. اما من یک سوال از شما دارم: آیا مسئله لیبی منجربه تغییر دیدگاه های مردم در جهان عرب نسبت به ما و سایر ملت ها خواهد شد؟ جواب مثبت است. من معتقدم که این مسئله بر قضاوت های مردم نسبت به اقداماتی که ما در منطقه انجام می دهیم تاثیرگذار خواهد بود».

جان کری درسال 2011 بارها اقدامات دولت اوباما درزمینه حل و فصل درگیری های میان اسرائیل و فلسطین را مورد انتقاد قرار داد. از دیدگاه وی، دولت اوباما بیش از یک سال و نیم تلاش های دیپلماتیک خود را صرف مسئله شهرک سازی های اسرائیل کرده بود، این درحالی است که جان کری معتقد بود که اوباما باید مسائل مهم تری ازجمله اختلافات درزمینه مسائل امنیتی میان دو کشور را مدنظرقرارمی داد. باردیگر این دیدگاهِ جان کری بیانگر قضاوت وی درباره اقدامات به ظاهر کارآمد آمریکا در منطقه بود.

* از دیدگاه جان کری، سیاست های فعلی درقبال برنامه هسته ای ایران سیاست هایی «غیرمنطقی» و «پوچ» محسوب می شوند

جان کری درباره مسئله ایران معتقد است که آمریکا به جای اجازه دادن به منتقدان به منظور پیش برد سیاست های این کشور به سوی درگیری و اختلاف، باید یک سیاست موثر و سازنده را دراین زمینه اتخاذ نماید. جان کری در مصاحبه ای با نشریه «فایننشال تایمز» درسال 2009، از سیاست های غرب مبنی بر وادار ساختن ایران به منظور تعلیق فعالیت های غنی سازی خود انتقاد کرد و این سیاست ها را «مضحک» خواند. زیرا ازدیدگاه وی این سیاست ها به عنوان سیاست هایی «غیرمنطقی» و «پوچ» تلقی شده که تنها وقت و انرژی طرفین را هدر می دهند. او تمایل دارد به مسائلی بپردازد که ایران و آمریکا در آن زمینه از منافع مشترکی برخوردارند. ازدیدگاه وی، ایرانیان نباید با طالبان مقایسه شوند و درعین حال ایران کشوری است که از روند انتقال مواد مخدر از افغانستان نگران است و تا آنجا که می تواند با آن مقابله می کند. جان کری براین عقیده است که ایران تمایل دارد تا به عنوان یک قدرت منطقه ای به رسمیت شناخته شود. در واقع او شخصی است که همواره به دنبال سازش و توافق است.

منتقدان ممکن است این مسئله را به عنوان ضعف و ناتوانی وی تلقی کنند. در ماه آوریل 2012، شبکه خبری «سی اِن اِن» از جان کری درباره احتمال حمله اسرائیل به تأسیسات هسته ای ایران سوالاتی پرسید و پیامدهای این حمله ازجمله تهدید منافع آمریکا در منطقه را مورد بررسی قرار داد. وی درپاسخ به این پرسش ها اظهارداشت: «اگرتصورکنیم که تمام مسیرها به بن بست ختم می شوند، بازهم با مجموعه ای از گزینه ها و راه حل ها روبرو خواهیم بود. به عبارت دیگر، پایانی برای احتمالات سیاسی وجود ندارد و درصورت تصوری خلاف این موضوع، شما قضاوتی عجولانه کرده اید. ممکن است پیامدهایی منفی وغیرقابل پیش بینی وجود داشته باشد، اما بن بستی برای دیپلماسی وجود ندارد. شما مقاومت ها دربرابر نیروهای ما در افغانستان را مشاهده می کنید. مشکلات بسیاری در عراق وجود دارد. شما با مشکلات موجود درزمینه افزایش بهای نفت آشنا هستید.....».

با این حال، جان کری در سخنان خود به موافقت با حمله اسرائیل به ایران اشاره ای نکرد. شکی نیست که در بررسی ها به منظور تأیید صلاحیت وی برای تصدی سمت وزیرامورخارجه آمریکا، این موضوع نیز لحاظ شود. اما شواهد نشان می دهد که جان کری به احتمال زیاد مورد تأیید هردو حزب قرار خواهد گرفت. با توجه به سوابق وی مشخص می شود که او اساس دیپلماسی را برمبنای صحت و درستی آن استواری داند.

واکنش زیرکانه هیلاری کلینتون به انتخاب جان کری نیز در نوع خود جالب توجه بود. در واقع هیلاری کلینتون به دلیل بیماری درمراسم معرفی جان کری در کاخ سفید حضور نیافت. اوباما دراین مراسم اظهارداشت: «خانوم کلینتون ازاین انتخاب من بسیار هیجان زده خواهد شد». این اظهارات اوباما یادآور سخنان «موسی هاداس»، نویسنده و اندیشمند برجسته آمریکایی بود که می گفت: «بسیارمتشکرم که نسخه ای از کتاب خود را برای من فرستادید. من وقت را تلف نکرده و بلافاصله آن را خواهم خواند». آیا هیلاری کلینتون واقعاً هیجان زده شده است؟ ما هرگز نخواهیم فهمید، اما او دیگر بیش ازاین نمی تواند هیجان زده شود!