برنامه هسته‌ای ایران ابرقدرت‌های جهان را دستپاچه کرده است

اندیشکده «امریکن پراگرس» در مقاله‌ای به قلم «رودی دلئون» می‌نویسد: آمریکا برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای چندین گزینه در اختیار دارد، و لازم است مردم آمریکا با تمام اعتماد خود در یک گفتگوی کامل که در آن دشوارترین مسائل توسط رهبرانشان مورد بررسی قرار می‌گیرد، شرکت کنند. این مقاله سؤالات اصلی را که باید در این گفتگو مطرح شود بیان می‌نماید.

* زمان کافی برای رویکرد قانونی در قبال برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد

آمریکا در حال گسترش و تقویت تمام گزینه‌های موجود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است. با خروج نیروهای آمریکا از عراق، ما گزینه‌های نظامی بیشتری پیش رو داریم. دیپلماسی جدید آمریکا، از میان فهرستی روزافزون از کشورها، منجر به فشار بی‌سابقه اقتصادی به ایران شده است.

در حالی که فرصت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای محدود است، اما زمان کافی برای رویکردی قانونی وجود دارد. ما زمان کافی در اختیار داریم، زیرا بیشتر تخمین‌ها بر این اساس است که ایران حداقل یک سال با تولید سلاح هسته‌ای فاصله دارد – توانایی تولید اورانیوم با غنای بالا که لازمه تولید سلاح است عامل اصلی در این محاسبات می‌باشد.

* راهبرد کنونی آمریکا، اعمال فشار با هر ابزار ممکن است

این بحران به خاطر عدم پیروی ایران از مسئولیت‌های بین‌المللی‌اش ایجاد شده است، و تهران می‌تواند با بازکردن بدون شرط تأسیسات هسته‌ای برای نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پاسخ صریح به سؤالات آژانس درباره جنبه‌های نظامی برنامه‌های هسته‌ای، این بحران را حل نماید. از آنجا که این امر شدنی نیست، راهبرد کنونی آمریکا، فشار آوردن به ایران با هر ابزار قدرتی موجود و در زمان مناسب برای عمل به مسئولیت‌های بین‌المللی و شفاف‌سازی برنامه‌های هسته‌ای این کشور است. آمریکا دارای برتری راهبردی است و از این موقعیت ارزشمند حداکثر استفاده را می‌نماید.

سرانجام، در گفتگوی ملی ما بر سر برنامه هسته‌ای ایران، باید از ارائه گزینه اشتباه بمباران ایران یا دستیابی ایران به بمب اجتناب کنیم. حقیقت این است که کمپین موفق دولت اوباما برای افزایش فشارها بر ایران از طرق گوناگون، اگر رهبرانش به هزینه‌های بالای پیگیری دستیابی به سلاح هسته‌ای آگاه باشند، شانس زیادی برای موفقیت دارد.

* برنامه هسته‌ای ایران تبدیل به یکی از نگرانی‌های بزرگ ابرقدرت‌های دنیا شده است

در حقیقت، در میان تغییرات گوناگون سیاسی و درگیری‌های نظامی سراسر دنیا، امکان دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جنب و جوشی را در سراسر دنیا برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای برپا کرده است. این گفتگوها در سیاست داخلی قدرت‌های بزرگ دنیا نیز وارد شده و تبدیل به یکی از نکات مهم در گفتگوهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۲ آمریکا و موضوع گفتگوهای پشت پرده در طی تحول رهبری سیاسی چین در کنگره حزبی این کشور در پائیز امسال شد. در خاور میانه و آسیای میانه، برنامه هسته‌ای ایران دلیل جنگ مستمر در سوریه، دگرگونی سیاسی در میان بحران اقتصادی در مصر و ۱۰ ساله شدن جنگ زمینی آمریکا و ناتو در افغانستان قلمداد می‌شود.

* ایران برای حل بحران باید به بازرسان آژانس دسترسی کامل به تمام تأسیسات را بدهد

البته ایران می‌تواند به سرعت این بحران را حل کرده و به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دسترسی کامل به تمام تأسیسات مورد نظر را بدهد تا آنان بتوانند توانایی ایران برای تولید اورانیوم با غنای بالا را بسنجند، و ایران بتواند درباره تحقیقات خود برای دستیابی به سلاح هسته‌ای شفاف‌سازی نماید. همانطور که رئیس آژانس، ژنرال «یوکیو آمانو»، تأکید می‌کند، ایران باید «با آژانس در تمام مسائل مهم، به خصوص مسائلی که باعث ایجاد نگرانی درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران می‌شود، با ارائه دسترسی بلادرنگ به تمام سایت‌ها، تجهیزات، افراد و مدارک درخواستی آژانس، همکاری کامل نماید.» این عدم پاسخگویی ایران باعث تشدید نگرانی‌ها درباره احتمال دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای می‌شود.

* آمریکا سه سال است که برای منزوی کردن ایران در حال تلاش است

در این مورد یک اتفاق نظر دوحزبی قوی در آمریکا و جامعه بین‌المللی وجود دارد – دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، در مقطعی مهم برای بهبود اقتصادی جهان، باعث بی‌ثباتی یکی از مهم‌ترین مناطق نفت خیز دنیا، صدمه احتمالی به اسرائیل و تضعیف شدید پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای می‌شود. متأسفانه، بسیاری از مشاجرات سیاسی در این سال انتخاباتی در آمریکا از این حقایق مهم غافل هستند.

اکنون آمریکا رهبر یک تلاش سه ساله جهانی برای منزوی کردن سیاسی ایران و تحمیل تحریم‌های سخت و گسترده اقتصادی با هدف تضعیف برنامه هسته‌ای این کشور است. کمک اولیه دولت اوباما به ایران در سال ۲۰۰۹ نتایج سازنده‌ای در بر نداشت، اما نشان دادن حسن نیت آمریکا باعث ایجاد اتحاد بین‌المللی بزرگ‌تر بر سر این مسئله شده و به عنوان تقویت کننده نیروها برای تلاش‌های موفق بعدی جهت فشار وارد کردن به ایران عمل کرد. اکنون با نزدیک شدن گفتگوهای ۱+۵، ایران باید نحوه پاسخگویی خود به نگرانی‌های روزافزون جهانی درباره برنامه هسته‌ای خود را انتخاب کرده و تصمیم بگیرد که یا به تعهدات بین‌المللی‌اش عمل کند، یا با انزوای روزافزون جهانی روبرو شود.

 * دسترسی آمریکا به اهداف سیاسی نیازمند گذشت زمان است

راهبرد آمریکا در قبال ایران نباید توسط سیاست‌های پارتیزانی مشخص شود. اهداف سیاسی آمریکا نیز به سرعت قابل دستیابی نیستند. در عوض، این بحران مستلزم این است که سیاست‌گذاران و تمام شهروندان تصورات قبلی خود را به چالش کشیده و در حالی که خود را برای تمام احتمالات آماده می‌کنند، بر اساس حقایق تصمیم‌گیری نمایند.

* ۱۰ سوال اصلی که آمریکا باید در تعریف گزینه‌های سیاسی در قبال ایران مد نظر داشته باشد

بنابراین همانگونه که دولت اوباما تمام تلاش خود را برای تعریف گزینه‌های سیاسی در قبال ایران انجام می‌دهد، در اینجا ۱۰ عامل اصلی که آمریکا باید مد نظر قرار دهد آمده است:

• بهترین تخمین‌ها برای زمان انتقال از فاز تحقیق و توسعه به تولید سلاح در برنامه هسته‌ای کنونی ایران چیست؟

• بهترین تخمین‌ها برای تلاش ایران جهت تبدیل برنامه تحقیق و توسعه به برنامه تولید سلاح با سیستم پرتاب مناسب برای کاربرد عملیاتی چیست؟

• تأثیر کنونی تحریم‌ها بر اقتصاد ایران چیست؟

• اگر نفت ایران در دسترس نباشد، چه ظرفیت‌هایی برای افزایش انتقال نفت به کشورهایی وجود دارد که اکنون به نفت ایران وابسته هستند؟

• وضعیت دسترسی تجاری و نظامی به آب‌های بین‌المللی تنگه هرمز چگونه است؟

• آیا اسرائیل به تنهایی توانایی عملیات نظامی علیه ایران را دارد؟

• چه ارتباطی میان ایران و گروه‌های تروریستی در خاور میانه وجود دارد، و این گروه‌ها چه واکنشی به حمله اسرائیل به ایران نشان خواهند داد؟

• نتیجه احتمالی مذاکرات میان ایران و کشورهای گروه ۱+۵ (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان) چه خواهد بود؟

• چه سیاست‌های دیگری مورد نیاز است؟

پاسخ به این سؤالات آسان نیست، اما حقایق و اطلاعات موثق موجود منجر به نتایجی می‌شود که می‌تواند به سیاست‌گذاران در واشنگتن و سراسر دنیا کمک کند تا بفهمند برای دست‌یابی به هدف نهایی، چه میزان فشار باید به برنامه هسته‌ای ایران وارد شود – ایرانی که می‌توان ثابت کرد به دنبال سلاح هسته‌ای نیست.