آلودگی هوای تهران هر چند وقت یکبار، به خصوص در روزهای سرد سال، به دلیل پدیده گلخانه‌ای به حد بحرانی می‌رسد اما اینکه می‌گویند لبنیات اثرات مضر آلودگی هوا را کم می‌کند، چقدر صحت دارد و اصلا تغذیه با اثرات آلودگی هوا ارتباطی دارد یاخیر؟
قبل از این که سراغ سؤال اصلی، یعنی کاهش اثرات مخرب آلودگی هوا به وسیله غذاها برویم، باید ببینیم آلودگی هوا چه تأثیری روی بدن ما می‌گذارد و تغییرات فیزیولوژیکی که در بدن به خاطر آلودگی هوا به وجود می‌آید، کدام است.
آلودگی هوا با دود خودروها
وقتی می‌گوییم هوا آلوده است، اغلب به این معنی است که هیدروکربورهای ناشی از سوخت ناقص مواد سوختی در هوای تنفسی ما پخش شده‌اند؛ این هیدروکربورها سرطان‌زا هستند.
از طرف دیگر در ترکیبات نفتی مثل بنزین و گازوئیل، معمولاً انواع فلزات سنگین مثل سرب وجود دارند که با سوختن این مواد، در هوا منتشر می‌شوند؛ اگرچه در سال‌های اخیر بنزین بدون سرب وارد بازار شده است ولی هنوز هم گازوئیل و نفت کوره که در صنایع استفاده می‌شوند، سرب دارند که سرطان‌زا هم هست.
گاز مونواکسیدکربن،گازی سمی و کشنده
البته از گاز خطرناک مونواکسیدکربن هم نباید غافل شویم؛ همان گاز بی‌رنگ و بی‌بویی که در فصول سرد هر سال، جان تعدادی از افراد را می‌گیرد و مدام توصیه می‌کنند که باید با لوله بخاری مناسب ، آن را بیرون بفرستید.
این گاز که در فضای بسته باعث مسمومیت شدید و مرگ می‌شود، حتی وقتی با لوله بخاری هم بیرون فرستاده می‌شود باز می‌تواند خطرناک باشد؛ به این خاطر که این همه بخاری‌هایی که در خانه‌ها می‌سوزند، مونوکسیدکربن را در هوا منتشر می‌کنند و در اثر پدیده گلخانه‌ای در فصل سرما، این گاز به اضافه بقیه گازهای مضر به سطح زمین برمی‌گردند و وارد ریه‌های ما می‌شوند.
خلاصه، زندگی شهرنشینی و به خصوص تهران نشینی این دردسرها را دارد و اگر ما می‌خواهیم در این هوای آلوده سالم بمانیم، باید مورادی را رعایت کنیم که یکی از این موارد، نوع تغذیه‌مان است.
بهترین برنامه غذایی
اگر آلودگی هوا خیلی شدید باشد، مشکل است بتوان از اثرات سوء آن در امان ماند، ولی درباره آلودگی که به طور معمول در همه شهرهای بزرگ و صنعتی از جمله تهران وجود دارد، می‌توان با مصرف بعضی از غذاها اثرات مضر آلاینده‌ها را کم کرد.
شیر و لبنیات و تخم مرغ و سبزیجات
سید علی کشاورز، متخصص تغذیه و مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه تهران، برای کم شدن مضرات آلودگی هوا، مصرف منابع غذایی ویتامین E و ویتامین D را پیشنهاد می‌کند؛ این ویتامین‌ها می‌توانند اثرات مسموم‌کننده گازهای آلاینده را خنثی کنند.
ویتامین E در روغن‌های گیاهی، گردو، بادام، زیتون، جوانه گندم، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز وجود دارد؛
منابع مناسب ویتامین D هم شیر ، کره و زرده تخم‌مرغ هستند که باید در برنامه غذایی روزانه‌تان باشند؛ البته می‌توانید با تجویز متخصص، مکمل‌های ویتامین E و D را هم مصرف کنید.
علاوه بر این ویتامین‌ها، دکتر کشاورز مصرف غذاهایی را توصیه می‌کند که حاوی آنتی‌اکسیدان‌های سلنیوم و بتاکاروتن هستند؛ سبزیجاتی مثل طالبی، انبه، کدو تنبل، فلفل، اسفناج، کلم و زردآلو بتاکاروتن دارند؛ سلنیوم را هم می‌توانید در غذاهای دریایی، مرغ، نان و غلات سبوس‌دار پیدا کنید.
کشاورز می‌گوید: «ویتامین C هم می‌تواند به دفع سربی که با هوای آلوده وارد بدن ما شده، کمک کند؛ شیر و لبنیات به خصوص پنیر و ماست هم به خاطر کلسیمی که دارند می‌توانند جذب عناصر سنگین مثل سرب را کاهش دهند؛ پس به‌طور کلی بهتر است مردم از سبزی‌ها و میوه‌ها و لبنیات بیشتر استفاده کنند تا اثرات مخرب هوای آلوده را کاهش دهند.»
بدترین برنامه غذایی
چه عادات نادرست غذایی می‌توانند اثرات مخرب آلودگی هوا را در بدن ما بیشتر کنند؟
کشاورز در این باره می‌گوید: «مصرف تنقلات کم ارزش مثل چیپس و پفک و نوشابه‌های گازدار، به دلیل ایجاد اختلال در جذب عناصر مفید در بدن، می‌توانند اثرات سوء آلودگی هوا را دو برابر کنند.
موادی مثل سوسیس و کالباس به دلیل داشتن مواد افزودنی و نگهدارنده، علاوه بر اینکه به خودی خود مضر و سرطان‌زا هستند، مصرف آنها برای افرادی که در معرض آلودگی هوای شهرها قرار دارند، به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شوند.
به طور کلی ما مردم را به مصرف مواد غذایی تازه و طبیعی و غیرصنعتی تشویق می‌کنیم تا سلامتی‌شان در مواجهه با عوامل خطرناکی مثل آلاینده‌های هوا محفوظ بماند.»
کشاورز یادآوری می‌کند که کودکان، سالمندان، بیمارن قلبی عروقی و بیماران
ریوی، از آسیب پذیرترین گروه‌‌ها در مقابل آلودگی هوا هستند و بهتر است
خانواده‌ها بیشتر مراقب غذاهای مصرفی این افراد باشند.