شماره سوم خبرنامه دیده بان
۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۰۵
محسن مقصودی کارگردان مستند «جانور گرسنه» که به بازخوانی پرونده خرابکاری ویروسی آمریکا در تأسیسات هسته‌ای نطنز می‌پردازد، نکاتی را درباره تجربه ساخت این مستند مطرح کرد.
به گزارش پایداری ملی به نقل از مهر، محسن مقصودی کارگردان مستند «جانور گرسنه» از مستندهای تلویزیونی مرتبط با مذاکرات هسته‌ای، درباره این اثر توضیح داد: این مستند حدود ۳ سال پیش تولید شد و حدود یک سال و نیم پیش بود که برای اولین‌بار از تلویزیون پخش شد. ابتدا قرار بود این مستند در اواخر دولت آقای روحانی روی آنتن برود که بنا به دلایل و ملاحظاتی، پخش نشد و ابتدای دولت آقای رئیسی بود که فرصت پخش از تلویزیون به دست آورد.
وی افزود: محور اصلی این مستند ویروس استاکس‌نت به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین بدافزارهای قرن است که برای نفوذ به سایت هسته‌ای نطنز ساخته شد و از سوی آمریکایی‌ها در یک عملیات پیچیده مورد استفاده قرار گرفت. مستند «جانور گرسنه» مهار این ویروس توسط دانشمندان و متخصصان صنعت هسته‌ای ایران را روایت می‌کند. ماجرای این حمله و مهار آن با محوریت شهید احمدی‌روشن و دوستانش در این مستند روایت شده و جریان آن مربوط به اتفاقی است که در حوالی سال‌های ۸۹ و ۹۰ رخ داد.
نقش ویژه احمدی‌روشن در مهار یک خرابکاری
این مستندساز ادامه داد: مسئولیت مهار این ویروس با یک تیم حدوداً ۶ الی ۷ نفره بود که مسئولیت آن‌ها برعهده آقامصطفی (احمدی روشن) بود که بعدها شهید شد. شاید یکی از علت‌های به شهادت رساندن ایشان همین بود که یکی از مهمترین طراحی‌های دشمن برای نفوذ به سایت‌های هسته‌ای ما که دشمن تصور می‌کرد با آن کار سایت نطنز را تمام خواهد کرد، مهار کرد. این تیم در آن مقطع روی این بدافزار متمرکز می‌شوند و در حالی که کسی تصور نمی‌کرد این خرابکاری ارتباطی با این بدافزار داشته باشد، آن را مهار می‌کنند. در مستند هم تشریح شده است که با چه روش‌های علمی و صنعتی‌ای این ویروس در سایت نطنز مهار شده است.
مقصودی در ادامه گفت: آقامصطفی هم در این مأموریت نقش مستقیم داشتند و هم در سالم‌سازی فرآیند خرید تجهیزات صنعتی که پیش‌تر در این مسیر هم خرابکاری‌هایی صورت می‌گرفته است. از زمانی که شهید احمدی‌روشن مسئولیت معاونت بازرگانی سایت هسته‌ای را برعهده می‌گیرد این زنجیره هم کامل سالم می‌شود و دیگر شاهد ورود تجهیزات آلوده به سیستم نیستیم. یعنی هم در مهار خرابکاری‌های سخت‌افزاری و هم در مهار خرابکاری‌های نرم‌افزاری، شهید احمدی‌روشن نقش بسیار پررنگی داشت. به همین دلیل هم برخی معتقدند دشمن به این نتیجه رسید که تنها راه مقابله با او حذف فیزیکی است و به همین دلیل عملیات ترور او را طراحی کردند.
تیم برنده‌ای که اخراج شد!
این مستندساز تأکید کرد: در مستند «جانور گرسنه» هم ماجرای عملکرد این تیم فنی روایت شده است و هم رفتاری که بعدها در سال ۹۲ و در دولت آقای روحانی با این تیم شده بود. در آن مقطع و زمانی که بحث برجام پیش می‌آید، برخورد عجیبی با این قهرمانان صنعت هسته‌ای ایران می‌شود و عمده اعضای این تیم ۶ الی ۷ نفره از کار کنار گذاشته می‌شوند. در مستند روایت مظلومیت و غربت این دانشمندان هسته‌ای را هم می‌بینید. علت آنکه در دو نوبت هم پخش این مستند متوقف شد و به تأخیر افتاد، روایت همین غربت و مظلومیت تیم شهید احمدی روشن در این مستند بود. کل این تیم به بهانه‌های مختلف از سایت هسته‌ای نطنز اخراج می‌شوند!
مقصودی در ادامه در تشریح دلایل این برخورد با دانشمندان هسته‌ای گفت: در مستند این موضوع روایت می‌شود که بعد از مطرح شدن موضوع برجام، احتمالاً نگاهی به وجود آمده بود که وجود حرکت‌های انقلابی و رو به جلو در صنعت هسته‌ای دیگر ضرورت چندانی ندارد و تیم‌های انقلابی باید کنار گذاشته شوند! واقعیت این است که این اقدام بسیار عجیب بود و اینکه دلیل اصلی آن هم چه بوده است را خدا بهتر می‌داند.
اگر استاکس‌نت مهار نمی‌شد، چه می‌شد؟
این مستندساز درباره اتفاقی که در صورت عدم مهار ویروس استاکس‌نت در صنعت هسته‌ای ایران رخ می‌داد هم گفت: این ویروس در همان مراحل اولیه، بخشی از سانتریفیوژهای ما را از کار انداخته بود و اگر مهار نمی‌شد احتمالاً سایت هسته‌ای نطنز تمام سانتریفیوژهای خود را از دست می‌داد. این به معنای وقوع انفجار فیزیکی نبود اما از نظر نرم‌افزاری تعداد گردش‌های این دستگاه‌ها دچار اختلال می‌شد و این موضوع به‌صورت کاملاً علمی در مستند توضیح داده شده است. این دستکاری در تعداد دورهای سانتریفیوژها هم در شرایطی اتفاق می‌افتاد که مونیتورهای بازبینی همه شرایط را به‌صورت طبیعی نشان می‌داد. مانند دزدهای بانک در فیلم‌های سینمایی که تلاش می‌کنند فیلمی را از یک روز عادی ضبط کنند و در روز دزدی آن‌را برای مأموران اتاق کنترل پخش کنند. در این شرایط هم اتاق کنترل مرکز نطنز همه چیز را عادی می‌دیده اما سانتریفیوژهای یک به یک در معرض خرابکاری قرار می‌گرفتند.
وی ادامه داد: مستندی به نام «روز صفر (زیرو دی)» در خارج از کشور درباره همین حوادث ساخته شده که در مستند «جانور گرسنه» از بخش‌هایی از این مستند هم استفاده شده است تا روایت آن‌ها را هم داشته باشیم. این ویروس غیر از سایت نطنز در نقاط دیگر دنیا هم خرابکاری‌هایی کرده بود اما هدف اصلی آن نطنز بود. نکته مهم این است که آمریکا تمام روش‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را برای توقف فعالیت سایت نطنز در دستور کار خود قرار داد اما به‌واسطه هوشیاری دانشمندان هسته‌ای ما هیچ‌کدام به نتیجه نهایی نرسید. روایت برخی از بچه‌های سایت نطنز این است که برجام، آخرین گام آمریکا برای توقف این سایت بود و بخشی از اهدافی که آن‌ها نتوانستند با خرابکاری به آن برسند را از طریق بندهایی در برجام، به دست آوردند و توانستند به‌صورت موقت پیشرفت این سایت را متوقف کنند.
این مستندساز با اشاره به استمرار خرابکاری‌های دشمن در حوزه صنعت هسته‌ای گفت: تا همین یکی دو سال گذشته هم ما شاهد انواع خرابکاری‌ها در سایت‌های نطنز و فوردو بوده‌ایم. این جنگی است که همچنان ادامه دارد اما شکر خدا پیشرفت صنعت هسته‌ای ما همچنان رو به جلو است.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!
شماره دوم خبرنامه دیده بان
۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۳:۳۵
شماره اول خبرنامه دیده بان
۲۱ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۲