الزامات اجتماعی در مواجهه با جنگ نرم
طی ۳۰ سال پس از انقلاب اسلامی ایران به دلیل ماهیت جدیدی که در منطقه خاورمیانه تحت تأثیر ایران شکل گرفته بود، جنگ نرم با روند سریع تری دنبال شد. استعمارگران غربی به صراحت و وضوح، میزان تأثیر گذاری ایران را بر افکار داخلی خود و به ویژه بر دیگر ساکنان منطقه مهم و استراتژیک خاورمیانه که به گفته بسیاری از کارشناسان سیاسی، ژئوپلیتیک ترین منطقه در کل جهان برای تمامی اهداف استعماری به شمار می رود، لمس می کردند و با توجه به دورانی که موسوم به جنگ سرد بود و با توجه به راه انداختن جنگ های وسیع نظامی در منطقه نیز نتوانسته بودند از میزان این اثر گذاری بکاهند، اندک اندک به این نتیجه رسیدند که برای از دست نرفتن بیش از پیش اهداف استعماری شان در منطقه از طریق ایران، به عنوان مهم ترین کشور فارسی زبان، ابزارهای جنگ نرم را بیش از قبل برای مقابله با این روند رو به رشد به کار بگیرند.
این رویکردهای غرب، برای ما در داخل کشور الزاماتی را به همراه خواهد داشت. مناسب است در ابتدای این بخش به رهنمودهای رهبر انقلاب در این زمینه توجهی دوباره داشته باشیم.
رهنمودهای مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس و نمایندگان مجلس خبرگان رهبری:
نظام اسلامی تجربه سی ساله مقابله با چالش های مختلف را دارد اما با توجه به پیشرفت های نظام و پیچیده تر شدن دستاوردهای آن، توطئه ها و طراحی های مخالفان نیز پیچیده تر شده است که باید ابعاد و جوانب مختلف آن شناخته شود تا بتوان بر آنها غلبه کرد.
در مقطع فعلی دشمن با یک جنگ روانی که جنگ نرم نامیده می شود به مقابله با نظام اسلامی آمده و در این جنگ هدف اصلی دشمن تبدیل نقاط قوت نظام به تهدید می باشد. مخالفان نظام در جنگ نرم با استفاده از ابزارهای فراوان تبلیغاتی و ارتباطاتی، ایمان ها، معرفت ها، عزم ها و پایه ها و ارکان یک نظام و کشور را مورد تهاجم قرار می دهد که مقابله با آن نیازمند حضور هوشیارانه، آگاهانه و همراه با تدبیر در وسط میدان است که البته چنین حضوری، کمک الهی را به همراه خواهد داشت.
زیر ساخت های مستحکم و آمادگی کشور برای یک حرکت جهش وار، پیشرفت های چشمگیر علمی، تجربه سی ساله نظام، نسل جوان پر انرژی، تحصیل کرده و دارای اعتماد به نفس و سند چشم اندازی که حرکت پیشرفت کشور را تا سال ۱۴۰۴ مشخص کرده، همه قله های برجسته ای هستند که معارضان جمهوری اسلامی می خواهند با القای سیاه نمایی و بن بست، آنها را به نقاط ضعف و یأس تبدیل کنند. (۱)
رهنمودهای مقام معظم رهبری در دیدار با فرهیختگان و شعرای جوان:
حوادث اخیر قبل و بعد از انتخابات در کشور مانند یک رزمایش، موجب آشکار شدن نقاط ضعف و قوت و در مجموع یک نعمت بزرگ بود. یک انسان هنری و فرهنگی وظیفه سنگین و خطیر بازگویی حقیقت و «تبیین و تبلیغ» را بر عهده دارد و باید برای درک حقیقت، تلاش و مجاهدت کند چرا که در حوادث فتنه گون، شناخت عرصه و اطراف آن و تشخیص «مهاجم و مدافع» و «دوست و دشمن» دشوار است.
بصیرت، لازمه تشخیص و شناخت عرصه و میدان بوده و اهل فرهنگ و ادب گوشه ای از حرکت عظیم و مستمر انقلاب اسلامی هستند که باید آنچه را به عنوان حقیقت می فهمند با فصاحت و بلاغت، بیان کنند چرا که با شیوه سیاستمداران نمی توان در عالم فرهنگ حرکت کرد بلکه باید با تبیین و رساندن حقایق، گره گشایی کرد.
وقتی انسان، تجهیز، صف آرایی، دهان های با حقد و غضب گشوده شده و دندان های با غیظ فشرده شده علیه انقلاب، امام خمینی و آرمان های نظام اسلامی را می بیند وجود این جنگ نرم را باور می کند هرچند ممکن است عده ای اینها را نبینند.
در این جنگ نرم وظیفه مجموعه فرهنگی این است که هنر را تمام عیار و با قالبی مناسب به میدان آورد تا اثر گذار شود. (۲)
چنانچه دولتمردان بخواهند در راستای تحقق فرمایشات رهبری به عنوان یک ایرانی دغدغه مند و سرباز ولایی، گامی مؤثر بردارند بایستی مراحل زیر را به صورتی هدفمند طی نمایند:
۱٫ داشتن کانال های چند گانه ارتباطی داخلی و خارجی؛
۲٫ حرکتی آرام، پراکنده و مداوم در جهت تسخیر افکار عمومی توسط رسانه های همراه و همگام با مردم (نه رسانه ای که قصد مدیریت افکار را داشته باشد)؛
۳٫ ایجاد گفتمان های خبری- رسانه ای در خارج و داخل به زبان های مختلف؛
۴٫ توجه به طراحی و انعکاس برنامه هایی که تفکر جهانی شدن از محلی شدن را منعکس کند (جهانی شدن برنامه ها؛ باید از پنجره خارج به داخل نگریست نه از پنجره داخل به خارج)؛
۵٫ اعلام برنامه ها و اصول کلی اجرایی و تشریح دیدگاه ها در مورد مسائل حساس جهانی و منطقه ای و معرفی تیم اجرایی سیاست خارجی مشخص جهت تبیین آنها.
قرآن کریم می فرماید: «فمن اعتدی علیکم فاعتدوا علیه بمثل ما اعتدی علیکم» (۳) یعنی وقتی دشمنان با شما وارد جنگ شدند، شما هم با آنها مقابله به مثل کنید. اگر جنگ، جنگ نظامی است باید از طریق نظامی وارد شد؛ «و أعدوا لهم ما استطعتم من قوه». (۴) اگر جنگ، جنگ اقتصادی است، به همان شیوه و اگر جنگ فرهنگی و فکری است باید مقابل به مثل ما هم به همان صورت شکل بگیرد. بنابراین در کنار موارد پیش گفته و شاید به عنوان یک محور اساسی، باید برای مقابله به مثل هم با همان شیوه های فکری- فرهنگی و تقویت افکار سالم در ضمیر جامعه اقدام کرد. تلاش برای تقویت روز به روز باورهای سالم، هجمه های فرهنگی و نرم را نیز خنثی خواهد کرد.
باید این نکته را در نظر داشته باشیم که چون قشر دانشگاهی بیشتر با مقوله فکر و فرهنگ ارتباط دارد، در جنگ نرم دشمن نیز این قشر در اولویت های بالای آنها قرار می گیرد. حال اگر در قشر تجار، بازرگانان و… وارد شویم، مباحث اقتصادی و جنگ اقتصادی همچون تحریم و… بیشتر مدنظر است و مباحث ایدئولوژیک و فکری چندان موضوعیت پیدا نمی کند. بنابراین دانشگاهیان که بیشتر با دانش، کتاب، ایدئولوژی، فرهنگ و… سر و کار دارند، مخاطب و هدف اصلی دشمن در جنگ نرم هستند.
نقش روشنگر اساتید دانشگاه در مقابله با جنگ نرم برای دانشجویان بسیار اساسی است. استادان دانشگاه می توانند ادراک مناسب از وضعیت موجود را به دانشجویان خود منتقل کنند. بدون شک اگر دشمنان ما از جمله آمریکا و اسراییل، حرف های جذابی می زنند، دلشان برای این کشور نسوخته یا به دنبال منافع ملی ما نیستند. نتیجه توجه آنها به کشورهای خاورمیانه را می توان در عراق و افغانستان مشاهده کرد؛ بنابراین جذابیت های ظاهری که در قالب القائات دشمن ایجاد می شود، باید توسط اساتید برای دانشجویان کالبد شکافی شود.
نتیجه گیری
هر چند انقلاب اسلامی در نیل به آرمان های خود مسیر پرفراز و نشیبی را پشت سر نهاده است، اما امروزه نحوه آرایش پیچیده نظام سلطه سرمایه داری اقتضا می کند نظام جمهوری اسلامی ایران واکنش هوشمندانه تری را اتخاذ نماید. با توجه به راهبرد جنگ نرمی که ابعاد و مؤلفه های آن در این تحقیق، بازشناسی و تعریف شد، به طور مقتضی باید نقاط آسیب احتمالی در حوزه جنگ نرم در زمینه های مدیریتی و اقتصادی و هنری به طور جدی بررسی و تدابیر و تمهیدات لازم تدوین شود.
از دیگر سو، ضمن احصای فرصت های داخلی، نقاط آسیب جبهه دشمن نیز شناسایی و زمینه تدارک اقدامات آفندی در خصوص جنگ نرم مهیا شود. فتنه حوادث پس از انتخابات نشان داد آنچه باید مورد توجه نخبگان سیاسی جامعه قرار گیرد مسئله بصیرت است که بارها در کلام رهبری متبلور شده، چرا که گاهی در جنگ نرم با همه نخبگی و فراستی که افراد از خود نشان می دهند، فریب پیچیدگی طرح دشمن را می خورند و وارد گردونه ای می شوند که زیان جبران ناپذیری به بدنه نظام اسلامی وارد می کند.
امروزه استفاده از قدرت نرم برای تأمین منافع ملی و تمامیت ارضی کشور، ضروری و مراقبت از کشور در برابر تهدید نرم، حیاتی است. استفاده از قدرت نرم علیه تمامیت ارضی، استقلال و هویت ملی کشور تنها در شرایط ضعف نظام اتفاق نمی افتد بلکه در «پیروزی های خیره کننده» نیز دیده می شود؛ از این رو رهبر معظم انقلاب اسلامی برای خنثی کردن تهدیدهای دشمن، دانشجویان، اساتید دانشگاه ها و هنرمندان را به میدان فراخوانده اند. در جنگ نرم دشمن از ادبیات خاص یعنی «تاریک نشان دادن آینده» استفاده می کند و با ایجاد شک و تردید در اصول و دستاوردها تلاش می کند مردم را دچار ترس و اضطراب کند و نیروهای اصلی را خسته نماید. رهبر معظم انقلاب اسلامی، برای خنثی شدن این ترفند به اساتید دانشگاه ها فرمودند: «لازم نیست شما از افراد نام ببرید ولی لازم است که به دانشجویان امید بدهید تا دستاوردهای بزرگ کشورشان را کوچک نبینند». در جنگ نرم، از «احساسات» و «مظلوم گرایی» به عنوان چاشنی اقدامات خطرناک استفاده می شود. در این میدان آن دسته از نیروهای جوان که به دلیل برخورداری از هوشیاری سیاسی، دست فتنه گران را می خوانند وظیفه ای مهم بر عهده دارند. رهبر معظم انقلاب با تأکید بر رسالت دانشجویان به عنوان «افسران جوان» و اساتید دانشگاه به عنوان «فرماندهان خودی جبهه نرم» مسئولیت آنان را یادآور شدند.
جنگ نرم، صحنه رویارویی دروغ های بزرگ با واقعیت های تردید ناپذیر است. در این جنگ کافی است که هواداران جبهه حق بیدار باشند و بیکار ننشینند چرا که زبان حق همیشه مؤلف مؤثرتر از زبان باطل است.
پی نوشت ها :
۱- برای مطالعه بیشتر در مورد جزییات این دیدار رک:
۸۹۴۷ http://www.farsi.khamenei.ir/news-content?id =
2- برای مطالعه بیشتر رک:
Htm#other302 .3/880616 http://www.kayhannews.ir//
3- قرآن کریم، ۱۹۴/۲
۴- قرآن کریم، ۶۰/۸