اول ذیقعده روز میلاد با سعادت بانوی با کرامت اهل بیت، حضرت معصومه (س) و آغاز دهه کرامت است؛ دهه پر برکتی که آغازش میلاد مبارک دختر گرامی هفتمین امام شیعیان و پایانش میلاد مسعود خورشید تابناک ایران زمین، سلطان قلبهای عاشقان اهلبیت عصمت و طهارت حضرت علیبن موسیالرضا پسر حضرت امام کاظم(ع) گره خورده است. روز میلاد حضرت معصومه (س) اما یک مناسبت دیگر را هم در دل خود جای داده است و روز میلاد دختر پاکدامن امام هفتم، بهترین بهانه است تا روز ملی دختران نام گیرد؛ دختران پاکنهادی که در فرهنگ و سبک زندگی ایرانی- اسلامی جایگاهی ویژه دارند و بیتردید همین رتبه و تراز بالا سبب شده تا در برنامهریزیهای غرب برای سقوط و انحطاط جوامع اسلامی، دختران بهعنوان مادران آینده و کسانیکه قرار است از دامنشان مرد به معراج برسد، مورد هجمههای فرهنگی قرار میگیرند.
کرامت دختران در فرهنگ اسلامی – ایرانی
الف) کرامت دختران در فرهنگ اسلامی – ایرانی
دختران در اسلام، عزیز خانوادهاند
زن و دختر در سبک زندگی ایرانی- اسلامی جایگاه بسیار والایی دارد زیرا نه فقط باورهای ملی ما برای بانوان جایگاه و احترام ویژهای قائل است بلکه دین مبین اسلام نیز تکمیلکننده این جایگاه بود. رفتار پیامبر اسلام با تنها فرزندشان حضرت فاطمه(س) زیباترین الگو را برای برخورد پدران با فرزندان دختر خود به تصویر میکشد. رسول خدا(ص) حضرت فاطمه(س) را بسیار گرامی میداشتند و ایشان را پاره تن خود میخواندند و با ورود حضرت زهرا(س) در یک جمع، پیامبر اکرم(ص) به احترام دختر مکرمشان تمامقد برمیخاستند. این الگوی رفتاری در میان دیگر معصومین نیز دیده میشود و همواره بر عزیزداشتن دختران تأکید شده است و بی تردید مباحثی همچون حجاب و عفاف نیز حلقه تکمیل کننده این عزتمندی و احترام به جایگاه والا و شأن بی همتای زنان و دختران در جامعه است.
تضییع فرهنگ اسلامی، هدف غرب از هجمهای نرم
فرهنگ ما فرهنگی خانوادهمحور است و از همینرو بهدلیل جایگاه خوب فرزندان و بهخصوص فرزندان دختر، دختران جامعه ما از موقعیت خوبی برخوردارند و همواره مورد حمایت خانواده و جامعه هستند اما نگاه غرب به زنان و دختران، نگاهی نادرست است که حتی در تعامل و تبادل فرهنگی نیز این نگاه و این فرهنگ به دختران ما آسیب میزند.
نگاه ابزاری و جنسیتی به زنان و دختران در فضای اجتماعی همراه با انتقال و تسری فرهنگ غربی در جامعه تسری مییابد. مهمترین هدف تهاجم فرهنگی غرب را میتوان تضییع فرهنگ اسلامی و تخریب جایگاه والای زن در فرهنگ و جامعه اسلامی آنهم به بهانه و ادعای گزاف پایینبودن جایگاه زنان و دختران در جامعه اسلامی دانست.
ماندگاری دختران مسلمان در تاریخ
برای بررسی جایگاه والای زنان در جامعه و سبک زندگی اسلامی، باید به آیات و روایات، سیره اهل بیت و تاریخ اسلام مراجعه کرد. حضرت معصومه(س) در تاریخ اسلام و در دوران حیات خود از جایگاه ممتاز و ویژهای برخوردار بوده است بهگونهایکه در تاریخ جاودان شده است و حتی محل مدفن ایشان یک مکان مقدس برای ما مسلمانان بهشمار میآید. همچنین شأن و جایگاه حضرت زهرا(س) و رفتار پیامبر(ص) با آنحضرت از دیگر الگوهای اسلامی رفتار با دختران است در حالی که در هیچ کجای دنیا شما چنین الگوها و جایگاهی را برای زنان و دختران مشاهده نمیکنید.
برخی از رفتارهای نادرستی که در برخی مناطق یا کشورهای اسلامی نسبت به زنان و دختران وجود دارد، مورد انتقاد اسلام میباشد.
اصلاح اندیشه برای اصلاح ریشهای رفتار
در رابطه با بروز و ظهور برخی ناهنجاریهای ناشی از تهاجم فرهنگی در میان دختران و زنان جوان جامعه با توجه به این حقیقت که آسیبهای رفتاری حکایت از آسیبهای اندیشه و طرز فکر افراد دارد پس اگر ما میخواهیم به شکلی ریشهای این چالشها را برطرف کنیم باید بهسراغ اصلاح اندیشههای دختران و زنان جوانمان برویم. با تبیین جایگاه دختران در نگاه اسلام و فرهنگ اسلامی و پاسخگویی به شبهات، دختران جوان ما به سمت فرهنگ غربی کشیده نمیشوند.
ب) نمونههایی از کرامت دختران در متون دینی
روایات بسیار مهم باب دخترداری
مستحب است انسان، در صورتی که از دختر داشتن محروم است، دست نیاز به جانب حق بردارد و برای دختردار شدن با حال اخلاص به درگاه حق دعا کند و بنالد.
ابراهیم خلیل آن پیامبر بزرگ با داشتن فرزندی چون اسماعیل و اسحاق به درگاه حق جهت دختردار شدن نالید. امام صادق(ع) دعای او را بدین صورت نقل می‌کند: اِنَّ اِبْراهیمَ سَأَلَ رَبَّهُ اَنْ یَرْزُقَهُ اِبْنَةً تَبْکیهِ وَ تَنْدُبُهُ بَعْدَ مَوْتِهِ.
از حضرت حق درخواست دختر کرد تا حداقل پس از مرگش گریهکننده و نالهکننده و خلاصه مجلس گرمکن و یادآور داشته باشد.
هدفی که در این روایت بازگو شده خیلی مهم نیست، آنچه مهم است اصل مطلب است که پیغمبری اولوالعزم از داشتن دختر محروم بود، برای رسیدن به این نعمت دعا کرد.
رسول حق(ص) فرمود: نِعْمَ الْوَلَدُ اَلْبَناتُ، مُلْطِفاتٌ، مُجَهِّزاتٌ مُؤْنِساتٌ، مُبارَکاتٌ، مُفَلِّیاتٌ.
دختران چه خوب‌اند، مهربان و نرمخو، مددکار و آماده به کار، انیس انسان، با برکت و علاقهمند به پاکیزگی.
امام ششم(ع) فرمود: مَنْ عالَ اِبْنَتَیْنِ، اَوْ أُخْتَیْنِ، اَوْ عَمَّتَیْنِ اَوْ خالَتَیْنِ حَجَبَتاهُ مِنَ النّارِ.
کسیکه دو دختر، یا دو خواهر، یا دو عمه، یا دو خاله را سرپرستی کند، سرپرستی آن دو او را از آتش جهنم حفظ می‌کند.
شخصی به مردی که نزد رسول حق نشسته بود خبر داد همسرت دختر آورد، رنگ آن مرد تغییر کرد، رسول اسلام(ص) فرمود: چه شده؟ عرضه داشت: خیر است، فرمود: بگو چه اتفاقی افتاده. گفت: از خانه بیرون آمدم در حالی که همسرم درد زائیدن داشت، این مرد به من خبر داد دختردار شدهام. حضرت فرمود: زمین حملکننده او، آسمان سایه سرش و خداوند روزیدهنده اوست، دختر دسته گیاه خوشبوئی است که آنرا میبوئی، سپس رو به اصحاب کرد و فرمود: کسیکه دارای یک دختر است، مشکل دارد (تربیت و حفظ او، تهیه جهازیه، آمادهکردن مقدمات عروسی، دلهره دامادداری) و برای هر کس دو دختر است، خدا را به فریاد او برسید و هر کس دارای سه دختر است جهاد و هر کار مکروهی را معاف است و هر آنکه چهار دختر دارد، ای بندگان خدا او را کمک دهید، به او قرض دهید و به او رحمت آورید.
چقدر دختر عزیز است، که رسول حق یارانش را به یاری دخترداران دعوت کرده و کمک به دخترداران را وظیفه الهی امت قرار داده.
مردی در زمان امام صادق(ع) دختردار شد، خدمت امام رسید، حضرت او را ناراحت و خشمگین دید به او فرمود: فکر کن خداوند به تو وحی میکرد من برای تو انتخاب کنم که خدای تو هستم، یا تو با بودن من انتخاب میکنی؟ چه جواب میدادی؟ عرض کرد: میگفتم ای خدای من تو برای من انتخاب کن، حضرت فرمود: هم اکنون خداوند مهربان دختر برای تو انتخاب فرموده، ای مرد در داستان موسی و خضر آمده که وقتی خضر به مصلحت آن خانواده به دستور خدا کودک را کشت، به موسی گفت: فَاردنا انْ یبْدلهما ربَّهما خیراً منه زکوةً و اقرب رُحماً. خواستم تا بهجای او خداوند فرزندی بهتر و متوجهتر به رعایت رحم به او بدهد.
حضرت حق بهجای آن کودکی که بهدست خضر کشته شد و موسی معترض شد و خضر به او گفت: خدا بهتر از آنرا به پدر و مادرش میدهد، دختری عنایت فرمود که هفتاد پیغمبر از نسل او بهوجود آمد!!
امام صادق(ع) فرمود: اَلْبَناتُ حَسَناتٌ وَ الْبَنُونَ نِعْمَةٌ، وَ الْحَسَناتُ یُثابُ عَلَیْها وَ النِّعْمَةُ یُسْأَلُ عَنْها.
دختران حسنات‌اند، پسران نعمت حق‌اند، بر حسنات بهره میدهند و از نعمت بازپرسی میکنند.
شب معراج به رسولش فرمود: …قُلْ لاِباءِ الْبَناتِ: لاتَضیقَنَّ صُدُورُکُمْ عَلی بَناتِکُمْ فَاِنّی کَما خَلَقْتُهُنَّ اَرْزُقُهُنَّ. به دخترداران بگو، بر دختر داشتن بیحوصلگی نکنید، همانگونه که آنها را آفریدم، روزی هم میدهم.
رسول حق(ص) فرمود: اِنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالی عَلَی الاِْناثِ اَرَقُّ مِنْهُ عَلَی الذُّکُورِ، وَ ما مِنْ رَجُل یُدْخِلُ فَرْحَةً عَلی اِمْرَأَة بَیْنَهُ وَ بَیْنَها حُرْمَةٌ اِلاّ فَرَّحَهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ.
خداوند به دختر مهربان‌تر از پسر است، کسیکه باعث خوشحالی دخترش شود، خداوند روز قیامت او را خوشحال می‌کند.
رسول حق(ص) نهایتاً درباره ارزش دختر داشتن فرمود: خَیْرُ اَوْلادِکُمْ اَلْبَناتُ.
بهترین فرزندان شما دختران هستند.
فرهنگی در تمام تاریخ بشر بدینصورت از دخترداری جانبداری نکرده، بلکه بهعکس، وضع دختران و زنان در جنب اقوام و ملل وضع خوبی نبوده، این زحمات بیشائبه رسول خدا(ص) بود که انقلاب معنوی عظیمی در مسأله حیات دختران و زنان و زنداری و دخترداری ایجاد کرد.
ج) برخی مقامات حضرت فاطمه معصومه(س)
شفیعه
یکی از فضایلی که حضرت معصومه(س) به آن دست یافت، مقام شفاعت است. روایتی که امام صادق(ع) قبل از تولد حضرت معصومه(س) بیان فرمود دلیل این بدانید؛ حضرت فرمود: «الا و انّ قم الکوفةُ الصغیرة الا انّ للجنة ثمانیة ابوابٍ ثلاثةٌ منها الی قم تقبض فیها امراةٌ من ولدی اسمها فاطمة بنت موسی تدخل بشفاعتها شیعتی الجنة باجمعهم.»
آگاه باشید که قم «کوفه کوچک» است. بدانید بهشت هشت در دارد که سه در بهسوی قم است. بانویی از فرزندان من به نام فاطمه دختر موسی در آنجا رحلت می‌کند و با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت میشوند.
از این روایت علاوه بر اثبات مقام شفاعت حضرت معصومه(س) فراگیربودن آن نیز روشن میشود.
بعد از ائمه معصومین هیچیک از اولیاءِ الهی مقام شفاعتی چون فاطمه معصومه(س) را ندارد و در گستردگی مقام شفاعت وی همان بس که امام صادق(ع) فرمود: با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت خواهند شد. علاوه بر آن در متن زیارتنامه حضرت معصومه(س) نیز که دارای سند و به عبارت دیگر روایت از امام رضا(ع) است نیز همین مقام (شفاعت) وی توجه ما را به خود جلب می‌کند. آنجا که میخوانیم: «یا فاطمه اشفعی لی فی الجنة فان لک عندالله شأناً من الشأن؛ ای فاطمه ما را در بهشت شفاعت کن.»
موید سوم روایات فراوانی است که ثواب زیارت این بانوی شفیعه را بهشت قرار دادهاند که بیگمان میتوان گفت: شفاعت این بانوی گرانقدر برای زائران عارف خود زمینه بهشتیشدن آنها را فراهم خواهد ساخت. ازجمله آن روایات را میخوانیم:
۱٫ علامه مجلسی در بحار الانوار مینویسد: امام رضا(ع) فرمود: «من زارها فله الجنة»، هرکس او را زیارت کند بهشت برای او است. و فرمود: «من زار المعصومه بقم کمن زارنی» و فرمود: «من زارها عارفاً بحقه فله الجنة».
۲٫ امام جواد(ع) فرمود: «من زار قبر عمتی بقم فله الجنة» آنکه قبر عمهام در قم را زیارت کند بهشت برای او است.
۳٫ امام صادق(ع) فرمود: «ان زیارتها تعادل الجنة» زیارت او همسنگ بهشت است. و فرمود: «من زارها وجبت له الجنة»، آنکه او را زیارت کند، بهشت برای او واجب میشود.
محدث قمی رویای صادقهای دیده است که جایگاه بلند شفاعت حضرت معصومه را نشان میدهد. وی که در تیمچه بزرگ قم به مناسبت ایام فاطمیه بر فراز منبر رفته بود، فرمود: شبی میرزای قمی را در عالم رؤیا دیدم از او پرسیدم: آیا شفاعت اهل قم بهدست حضرت معصومه(س) است؟ او قیافهاش را درهم کشید و فرمود: شفاعت اهل قم با من است. شفاعت عالم با حضرت معصومه(س) است.
معصومه
از دیگر مراتبی که فاطمه معصومه(س) به آن دست یافت، مقام عصمت بود. تا آنجا که یکی از القاب وی به این ویژگیاش اختصاص یافت. بر اساس روایتی که محمد تقیخان سپهر (متوفی۱۲۹۷ ه. ق) در ناسخ التواریخ از امام رضا(ع) نقل کرده است. امام رضا(ع)ضمن حدیثی لقب معصومه را در باره حضرت فاطمه به کار برد و فرمود: «من زار المعصومة بقم کمن زارنی» آنکه معصومه را در قم زیارت کند گویا مرا زیارت کرده است. اما اصل مقام عصمت بر اساس اجماع شیعه به تمام پیامبران و امامان و فرشتگان تعلق دارد و آنان از هرگناه و خطا عمداً یا سهواً به دور هستند. بالاترین نوع عصمت (دوری از گناه کبیره و صغیره و دوری ازترک اولی) به پیامبر، فاطمه زهرا و امامان تعلق دارد و در مراتب دیگر، اولیای دیگر الهی مانند حضرت زینب، حضرت ابوالفضل و فاطمه معصومه(س) و… قرار دارند.