سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان شنبه شب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما به تشریح مذاکرات اخیر ایران و گروه 1+5 در وین پرداخت.
وی در خصوص این دور از مذاکرات گفت: از ابتدا هم می‌دانستیم این مذاکرات سخت است و فاصله بین دیدگاه‌های طرفین به اندازه‌ای است که نزدیک شدن آنها به هم نیاز به زمان طولانی، بحث ها و گفتوگوهای زیاد و ابتکارات مختلف دارد که دیدگاهها را هم نزدیک کنیم.
عراقچی ادامه داد: در سه دور قبلی سعی کردیم دیدگاهها را به هم نزدیک کنیم و کلیات بحث‌ها درباره هر موضوع انجام شد. موضوعات مختلفی روی میز هست. با موضوعات متنوع و گسترده‌ای مواجهیم که هر کدام به شاخه‌های مختلف تقسیم می‌شود که باید درباره آنها صحبت کرده و به تفاهم برسیم. در سه دور گذشته دیدگاه‌هایمان را مطرح کردیم. احساسمان این بود در دوره چهارم وارد نگارش متن شویم و تفاهمات را روی کاغذ بیاوریم. احساسمان این بود که شدنی است. در این دور از مذاکرات مشخص شد یک مقدار زود است وارد نگارش متن شویم.
معاون وزیر گفت:معلوم بود تفاوت‌ها در برخی جاها به قوت خود باقی است و نیاز به بحث داریم که دیدگاهها را نزدیک کنیم. در طی مذاکرات وین که خیلی فشرده بود در همه سطوح و قالب‌ها مذاکره صورت گرفت و نتیجه‌ای که حاصل شد این بود که ما هنوز آماده نوشتن متن نیستیم. طبیعی است در هر مذاکره‌ای نمی‌شود انتظار داشت با چند جلسه بتوانید به تفاهم رسید. دور اخیر مذاکراتی برای ما دور اول به حساب می‌آمد و دوره‌های قبلی برای ما جلسات تبادل نظر بود.
*هیچ پیشرفت ملموسی در مورد متن نداشتیم/درباره چگونگی تنظیم متن به نگاه مشترک رسیدیم
وی با بیان اینکه در مورد متن، هیچ پیشرفت ملموسی نداشتیم، اظهار داشت: البته متن را می‌توان به دو قسمت شکلی و محتوایی تقسیم کرد که در قسمت شکلی به نگاه مشترک رسیدیم که متن چگونه باید تنظیم شود و در مورد عنوان نیز یک نگاه مشترک پیدا کردیم. به دو تا سه عنوان رسیدیم و روی مقدمه متن نیز قدری کار کردیم. مقدمه متن شامل یکسری اصول است و با توجه به اینکه مقدمه توافق بعدی ما از مقدمه توافق ژنو الهام گرفته، کار سختی نیست.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای گفت: دیدگاهها در مورد مقدمه به هم نزدیک شده است و سه چهار ساعت در این باره بحث کردیم. در مورد اصل توافق و اینکه چه موضوعاتی باشد و چه زمانبندی باشد ایده‌هایی را مورد بحث قرار دادیم و فضای مشترکی در این خصوص داریم؛ اگرچه توافقی هنوز حاصل نشده است.
عراقچی اضافه کرد: درباره قسمت اصلی یعنی محتوا، علیرغم اینکه همه موضوعات را مرور کردیم و درباره دو سه موضوعی که فکر می‌کردیم می‌توان به نتیجه رسید بحث‌های مفصل‌تری داشتیم، ولی در حقیقت پیشرفتی نکردیم.
وی گفت: این خیلی عجیب و غیرطبیعی نیست در مذاکراتی که این مقدار گسترده و پیچیده است این امر طبیعی است. در این دور پیشرفتی نداشتیم و اختلافات به قوت خود باقی است، هر دو طرف جدی هستیم که به مذاکرات ادامه دهیم.
*اواخر خرداد دور بعدی مذاکرات/ قبل از آن نیز یک دوره برگزار می‌شود
عراقچی با بیان اینکه تاریخ بعدی مذاکرات اواخر خرداد ماه است، عنوان کرد: احتمال دارد تا قبل از دوره بعدی در خرداد ماه یک دوره فوق العاده را تنظیم کنیم که نیازمند تنظیم زمان است.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای درباره آب سنگین اراک عنوان کرد: معتقدیم با استفاده از تکنولوژی می‌توان نگرانی‌ها را کاهش داد. اما ماهیت آب سنگین اراک باید حفظ شود که جزو خطوط اصلی ماست. درباره تغییرات در این زمینه اختلاف نظر هست و هنوز باید روی این راه‌حل‌ها کار کرد.
عراقچی در پاسخ به سوالی در خصوص گمانه‌زنی‌ها به همه مردم و متخصصان که مباحث را به طور واقعی و جدی دنبال می‌کنند، توصیه کرد که از گمانه‌زنی‌ها خودداری و تحت تاثیر آنها قرار نگیرند چون این گمانه‌زنی‌ها بخصوص آنهایی که در خارج از کشور صورت می‌گیرد با اهداف مشخصی صورت می‌گیرد.
وی گفت که گمانه‌زنی‌ها در داخل هم کمکی به مذاکرات نمی‌کند.
*ایده‌های مطرح شده قدرت رآکتور اراک را کاهش نمی‌دهد
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای ادامه داد: باید نگرانی‌ها درباره اراک مرتفع شود و فکر می‌کنیم استفاده از مدل‌های علمی می‌تواند این نگرانی را رفع کند. ما و طرف‌های مقابل در این زمینه ایده داریم و اینکه کدام ایده انتخاب می‌شود نیازمند بحث جدی کارشناسی است که متخصصان هستهای در حال انجام آن هستند و این با گمانه‌زنی‌ها حل نمی‌شود.
عراقچی اضافه کرد: هیچ کدام از مدل‌هایی که تا الان ارائه شده قدرت رآکتور اراک را کاهش نمی‌دهد. برای من عجیب بودم که شنیدم قدرت رآکتور از 40 به 10 کاهش می‌یابد. اصلا چنین چیزی نیست. قرار نیست قدرت رآکتور کاهش یابد. آنهایی که اینها را رواج می‌دهند اهدافی در پس ذهن خود دارند که بهتر است به آنها اهمیت داده نشود.
معاون وزیر خارجه کشورمان درباره تعداد موضوعات مورد اختلاف نیز عنوان کرد: اختلافات در همه موضوعات وجود دارد. اینکه چند موضوع در دستورکار ماست نمی‌توان عنوان کرد.برخی موضوعات به زیرشاخه هایی تقسیم می‌شوند. درباره همه آنها اختلاف وجود دارد و درباره هیچ کدام به تفاهم نرسیدیم.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای گفت: توافق حاصل نمی‌شود مگر اینکه درباره همه موضوعات توافق حاصل شود. اگر درباره برخی موضوعات توافق حاصل شود می‌ماند تا درباره همه موضوعات توافق صورت گیرد.
*طرفین مایل به ادامه مذاکره/طرف مقابل ابراز تهدید و تحریم را کنار بگذارد
وی گفت: نمی‌توانیم دقیقا بگوییم راجع به چه موضوعاتی و چه تعداد اختلاف داریم. سعی می‌کنیم موضوع به موضوع نگارش کنیم و در حال حاضر پیشرفت محسوسی نداشتیم؛ ولی فضای مذاکره جدی است و طرف مایلند به مذاکره ادامه دهند. درباره همه موضوعات به نتیجه رسیدن سخت است. طرف مقابل ما تا الان تصمیمات سخت گرفته تا ما به اینجا رسیده‌ایم. آنها که عنوان می‌کنند ایران باید تصمیم سخت بگیرد باید به یاد آوردند که خودشان در ژنو سه تصمیم سخت گرفتند.
به گفته عراقچی باید ابزار تهدید و تحریم را کنار بگذارند.
وی تصریح کرد: ملت ایران فقط به زبان تکریم و احترام جواب می‌دهد. ملت ایران با زبان تحریم و تهدید جواب نمی‌دهد. حق ما براساس ان پی تی وجود دارد و از آنها می‌خواهیم به اجرای حق ما احترام بگذارند.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای اضافه کرد: ما به دنبال تفاهم هستیم، ولی تفاهمی که حقوق ملت ایران را تامین کند و ترجیح می‌دهیم تفاهمی که حقوق ملت ایران را در بر نداشته باشد صورت ندهیم.
*به دنبال کاسب کاری نیستیم/روی خطوط قرمز ایستاده‌ایم
به گزارش فارس، معاون ظریف در بخش دیگری از این گفت‌وگو با بیان اینکه اصول ما ثابت بوده و هست، تصریح کرد: ما در این قضیه به دنبال سیاست کاری و کاسب کاری نیستیم که خطوط قرمز را کم یا زیاد کنیم. خط قرمز ما تثبیت حقوق مردم ایران است و از آن کوتاه نمی‌آییم. در مذاکرات اخیر همان خطوط قرمز و اصول وجود دارد و از آن کوتاه نخواهیم آمد.
عراقچی با بیان اینکه احترام به حقوق ملت ایران باید در هر شرایطی باشد، تصریح کرد: غنی سازی باید صورت گیرد، مواد خارج نمی‌شود و آب سنگین باقی می‌ماند. انشاءالله با تحقق این خطوط قرمز به تفاهم نهایی می‌رسیم، اگر نرسیم هم فاجعه‌ای رخ نداده است. ترجیح همه طرف ها این است تا 30 تیر به توافق برسیم، اگر نرسیدیم هم نرسیدیم، به تلاش ادامه می‌دهیم و شش ماه دیگر هم هنوز براساس توافق ژنو وقت داریم.
معاون وزیر خارجه اضافه کرد: اگر موفق نشدیم مذاکرات ادامه می‌یابد و در پایان یک سال اگر به توافق نرسیدیم، نرسیدیم. برای ما پافشاری بر اصولمان مهم است. اگر به توافق نرسیدیم علت آن را به ملت ایران خواهیم گفت و ملت ایران در جریان جزییات قرار خواهند گرفت.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای در خصوص اظهارات اخیر روحانی مبنی بر اینکه آپارتاید هستهای را نمی‌پذیریم، گفت:زیاده خواهی خصلت طرف مقابل است. ما در مذاکره با زیاده خواهی‌های آنها مواجه می‌شویم ولی تن به توافقی که حقوق ما را نادیده گیرد، نمی‌دهیم. اجازه نمی‌دهیم با ایران به عنوان استثنا برخورد شود. پذیرفته‌ایم در برنامه هستهای اعتمادسازی کنیم و ممکن است در مسیر خود یکسری محدودیت‌ها و نظارت‌های موقت را قبول کنیم. اما اجازه نمی‌دهیم قوانینی را به عنوان استثنا به ایران اعمال کنند که تا ابد ادامه یابد.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای گفت: مسیری که انتخاب کردیم مسیر درستی است؛ اگر چه سخت و کند است. با این مسیر می‌شود به توافق رسید، اگر در طرف مقابل واقع بینی و حسن نیت وجود داشته باشد.
*هیچ عاملی نمی‌تواند ما در علم و فناوری محدود کند
معاون وزیر خارجه درباره بحث تحقیق و توسعه نیز عنوان کرد: ما مشخص گفته‌ایم یکی از خطوط قرمز ما دانش، فناوری و علم ماست. هیچ عاملی نمی‌تواند ما را محدود کند که در علم و تکنولوژی پیشرفت کنیم. هیچ عاملی نمی‌تواند ما را در بحث تحقیق و توسعه وادار به توقف کند. علم و فناوری متعلق به ملت ایران است و کسی نمی‌تواند مانع آن شود و قدرت آن را ندارد.
عراقچی با بیان اینکه نمی‌توانند جلوی پیشرفت ایران را بخصوص در بحث غنی سازی بگیرند، افزود: تحقیق و توسعه قابل مصالحه نیست و نمی‌توانیم هیچ محدودیتی را در این زمینه بپذیریم.
*برنامه‌های دفاعی کشور به هیچ وجه قابل مصالحه و مذاکره نیست
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای در خصوص طرح ابعاد برنامه نظامی ایران در مذاکرات هستهای، تصریح کرد: برنامه‌های دفاعی کشور به هیچ وجه قابل مصالحه و مذاکره نیست. تجهیزات دفاعی و برنامه‌های دفاعی کشور به هیچ وجه موضوع مذاکره نبوده، نیست و نخواهد بود.
وی درباره پی.ام.دی و ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران گفت: برخی سوالاتی وجود دارد که ادعا می‌شود در گذشته برنامه هستهای ایران ابعاد نظامی داشت که کاملا غلط و کذب است و آژانس مدعی است که وظیفه دارد اینها را روشن کند و ما از آنجایی که به برنامه خود مطمئن هستیم مشکلی نداریم با آژانس همکاری کنیم.
عراقچی ادامه داد: مسائل مربوط به گذشته را با آژانس بحث کردیم، سال گذشته آقای آمانو به ایران آمد درباره موضوعات گذشته و حال توافقی با آژانس صورت گرفت که قدم به قدم موضوعات را بررسی و سوالات آژانس را گرفته و پاسخ می‌دهیم.
وی درباره بحث چاشنی‌های انفجاری عنوان کرد: آژانس سوالاتی را مطرح و ما هم پاسخ‌هایی را دادیم که پاسخ‌های ما روشنگرانه بود.
معاون وزیر خارجه درباره بحث موشک‌های بالستیک نیز گفت: اجازه نمی‌دهیم به بهانه سوالاتی که از گذشته وجود دارد سوء استفاده صورت گرفته و به مسائلی گره زده شود. درباره سوالات مربوط به گذشته آمادگی پاسخگویی داریم.
*همه مصمم به توافق تا پایان تیرماه هستند
وی درباره ادامه مذاکرات بعد از شش ماه گفت: هنوز نه ما و نه 1+5 وارد این مقوله نشدیم. همه مصمم هستند تا پایان شش ماه توافق نهایی حاصل شود. فعلا مصمم هستیم توافق نهایی را جلو ببریم.
*هیچ وقت به طرف‌های مقابل و نیاتشان خوشبین نبودیم
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای در پاسخ به این سوال که چقدر طرف مقابل در گفتوگوهای خود صادق است و اراده حل موضوع را دارند؟ اظهار داشت: هیچ وقت به طرف‌های مقابل و نیات آنها خوشبین نبودیم. ورود ما به مذاکرات و ادامه مذاکرات همواره با نگاه بدبینی بوده است. البته به نتیجه امیدواریم، ولی به طرف‌های مذاکره کننده خوشبین نیستیم با بدبینی نگاه می‌کنیم. به نیات آنها با بدبینی نگاه می‌کنیم.
وی ادامه داد: اینکه طرف مقابل ما جدی است یا نه، اگرچه بدبین هستیم، ولی تا الان نشانه‌ای از اینکه آنها جدی نیستند، ندیده‌ایم.
عراقچی اضافه کرد: همه حرکت‌های آنها را با بدبینی رصد می‌کنیم. اگر حرکتی ببینیم که حاکی از عدم صداقت آنها و اراده سیاسی لازم برای توافق باشد روی رفتار سیاسی ما تاثیر می‌گذارد و ما مطابق آن رفتار خود را تنظیم می‌کنیم.
معاون ظریف گفت:انتظار داریم طرف مقابل ما هماهنگ باشند و با صدای واحد سخن بگویند. البته یک نگرانی داریم و پنهان هم نمی‌کنیم، هرگز حاضر نیستیم یک مذاکره را دو بار انجام دهیم.
وی با بیان اینکه یکی از اعضای گروه مقابل ما چنین بازی را در ژنو 2 صورت داد و توافق را متوقف کرد، عنوان کرد: یک کشور خاص توافق ژنو را در مقطعی متوقف کرد، بعد ما به خانم اشتون گفتیم وظیفه شماست که بین خودتان هماهنگی ایجاد کنید. آنها خودشان بین ژنو 2 و 3 هماهنگی ایجاد و بعد از اینکه نظرات ما را فراهم کردند به مذاکره بازگشتند. به آنها گفته‌ایم نباید این اتفاق بار دیگر رخ دهد.
معاون وزیر خارجه درباره حضور وزرای خارجه نیز گفت: مسیر مذاکره این را روشن می‌کند که نیاز به حضور وزرای خارجه در دور بعدی مذاکرات هست یا خیر.