دیدار هیئت‌های عالیرتبه آمریکایی و اسرائیلی با موضوع ایران

 سوزان رایس، مشاور امنیت ملی کاخ سفید طی هفته جاری به سرزمین های اشغالی سفر خواهد کرد تا درباره مذاکرات هسته ای پیش رو با ایران، با مقامات رژیم اسرائیل به گفت و گو بپردازد. اعضای حاضر در این تیم و زمان انجام این سفر، بیانگر آن است که نکات مهمی درباره مذاکرات هسته ای در آن طرح خواهد شد. 

روزنامه «هاآرتص» می نویسد در این سفر، وندی شرمن، معاون سیاسی وزارت خارجه آمریکا و سرپرست تیم مذاکره کننده هسته ای این کشور رایس را همراهی خواهد کرد. علاوه بر این، شماری از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا، کاخ سفید، وزارت دفاع و نیز مقامات سازمان های اطلاعاتی آمریکا در هیئت همراه رایس حضور دارند.

در طرف مقابل، سرپرستی هیئت رژیم اسرائیل که میزبانی هیئت آمریکایی را بر عهده دارد، یوسی کوهن، مشاور امنیتی این رژیم خواهد بود. با این حال، قرار است در جریان این سفر، رایس با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل نیز دیدار و گفت و گو کند.

هرچند اخبار دقیقی از دستور کار مذاکرات هیئت های آمریکایی و اسرائیلی در جریان سفر رایس منتشر نشده، اما مقامات ارشد رژیم اسرائیل گفته اند که این سفر با هدف افزایش همکاری و هماهنگی میان واشنگتن و تل آویو در آستانه برگزاری دور جدید مذاکرات هسته ای صورت می گیرد.

به هر حال، با وجود نبود اخبار و موضع گیری های رسمی، توجه به چند نکته درباره سفر رایس، نشان از اهمیت آن در روند آتی مذاکرات هسته ای ایران دارد:

نخست اینکه هیئت آمریکایی که رایس در هفته جاری ریاست آن را در سفر به سرزمین های اشغالی به عهده خواهد داشت، عالیرتبه ترین هیئتی است که طی سال های اخیر با هدف مشخص بحث درباره مذاکرات هسته ای ایران با مقامات اسرائیلی دیدار می کند.

به طور کلی در چند ساله اخیر، همواره این امر به صورت متداول مشاهده می شد که پس از انجام هر دور از مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه 1+5، هیئتی از آمریکا به سرزمین های اشغالی سفر می کرد تا گزارشی از محتوای مذاکرات را در اختیار مقامات اسرائیلی بگذارد. ریاست این هیئت را نیز معمولاً وندی شرمن بر عهده داشت و این مأموریت از سوی مقام بالاتری انجام نگرفته بود. 

با این حال، سفر هفته جاری، با توجه به مقام و البته پیشینه رایس و همچنین اعتماد شدیدی که رئیس جمهور آمریکا به وی دارد، نشانگر آن است که اهمیت این سفر برای هر دو طرف بالاتر از دفعات قبل بوده است.

نکته دوم، تفاوت این سفر با سفرهای مشابه قبلی از نظر زمانبندی است. همانطور که اشاره شد، تا پیش از این هیئت آمریکایی «بعد از» انجام مذاکرات و با هدف ارائه «گزارش» از محتوای گفت و گوها انجام می گرفت. اما این بار بر خلاف معمول، مقامات ارشد آمریکایی پیش از انجام مذاکرات به سرزمین های اشغالی سفر می کنند.

بر این اساس، می توان نتیجه گرفت که هدف از این سفر، نه گزارش از روند سابق، بلکه برنامه ریزی برای پیشبرد روند آتی است؛ بدین معنا که مقامات آمریکایی قصد دارند در دیدار با همتایان اسرائیلی خود، نظرات آن ها را درباره توافق هسته ای مطلوب از دیدگاه رژیم اسرائیل جویا شده و به نوعی جمع بندی برای موضع گیری واحد در این زمینه برسند.

آنچه این گمانه را به شدت تقویت می کند، این است که بر اساس اعلام دیپلمات های ارشد ایرانی و غربی، قرار است از دور آتی مذاکرات، روند نگارش پیش نویس توافقنامه جامع هسته ای آغاز شود. بر این اساس، آمریکا قصد دارد نظرات رژیم اسرائیل را درباره این توافق به طور کامل و با جزئیات جویا شده و آن را در روند مذاکرات به کار ببندد. این نکته که مقامات حاضر در هیئت همراه رایس را طیفی از مقامات مربوط به حوزه های مختلف و متنوع تشکیل می دهند، شاهد دیگری بر این مدعاست. 

این نکته در مطلب منتشره در روزنامه «هاآرتص» نیز مورد تصدیق قرار گرفته است. این روزنامه می نویسد رژیم اسرائیل آگاه شده که تاکنون پیشرفت قابل توجهی در روند مذاکرات حاصل شده و بخت رسیدن دو طرف به توافق، بیش از چیزی است که مقامات این رژیم پیش از این انتظار داشتند. به همین دلیل، مقامات ارشد اسرائیلی به این جمع بندی رسیده اند که اکنون زمان آن فرارسیده که از طریق کانال های غیررسمی با گروه 1+5 ارتباط برقرار کرده و اطمینان حاصل کنند توافق نهایی به ضرر منافع رژیم اسرائیل نخواهد بود.

به نوشته این روزنامه، یکی از دغدغه های مهم رژیم اسرائیل، تعداد سانتریفیوژهای فعال در ایران است. مقامات اسرائیلی نگرانند که آمریکا نسبت به رسیدن به توافق با ایران «بیش از حد اشتیاق نشان بدهد» و به ایران اجازه دهد تا بخش اعظم سانتریفیوژهای کنونی خود را حفظ کند. 

افزون بر این، باید اشاره کرد که یوسی کوهن که سرپرستی هیئت اسرائیلی را در دیدار با رایس بر عهده دارد، اخیراً در جریان سفری سری به چین سفر کرده بود. سفری که گفته می شود هدف اصلی آن، تلاش برای متقاعد کردن مقامات چینی برای همراه شدن با درخواست های رژیم اسرائیل در مذاکرات است.

بر این اساس، می توان انتظار داشت که دور جدید مذاکرات هسته ای شاهد طرح درخواست های جدیدی از سوی آمریکا باشد که در مذاکرات با مقامات اسرائیلی مطرح شده و مورد توافق قرار گرفته است. اینکه این درخواست ها تا چه حد منطقی بوده و اصولاً قابلیت طرح در مذاکرات را داشته باشد یا خیر، موضوع دیگری است که باید اندکی منتظر ماند و مشاهده کرد.