مقامات امنیتی آمریکا معتقدند ایران تصمیمی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارند

کاهش یا برداشتن تحریم ها

*درحال حاضر مسائل دیگری به جز انرژی هسته ای در تحریم ها لحاظ می شوند که مهمترین آنها تغییر حکومت در ایران است

پیچیدگی اختلاط روند و معیارها، مستلزم برداشتن تحریم‌هایی است که در وضعیتی قرار دارند که ممکن است باعث به چالش کشیدن دولت آمریکا در رسم یک پاسخ واسنجی شده به تغییرات در حال پیشرفت سیاست ها و فعالیت های ایران خواهد شد. در زمانی که صلاحدید رئیس جمهور آمریکا در کاهش تحریم ها در همه کشورها من جمله ایران قرار دارد، حقیقت این است که بسیاری از تحریم های ایالات متحده بر علیه ایران توسط نظر رئیس جمهور تصویب شده اند.

در بعضی موراد، کاهش تحریم ها نیاز به همکاری با دیگر ملل و شورای امنیت سازمان ملل دارد. واقعیت های سیاسی و اهداف گوناگون در تحریم های جاری نشان دهنده این است که تحریم‌ها باعث ایجاد پیچیدگی بیشتر در کاهش فشار اقتصادی بر ایران شده است. اگر ایران هم خواهان رسیدن به یک توافق نامه بر سر مسائل هسته ای باشد، بسیاری از تحریم‌ها که بخاطر دلایل دیگر بوجود آمده‌اند بر سر جای خود خواهند ماند.

بعضی از اعضای کنگره ایالات متحده متعهد به ابقاء تحریم‌ها بطور نامحدود برای تسریع یافتن در از پای افتادن ایران هستند و این هم می‌تواند از لحاظ سیاسی برای رئیس جمهور آمریکا در برداشتن تحریم‌ها و حتی انجام آنها با استفاده از اختیارات قانونی در بعضی موارد استفاده کند. یکی از تعابیر افراطی در مورد تحریم‌های جاری این خواهد بود که ایران بصورت متقاعد کننده‌ای به تغییر دوباره در جهت یابی بسیاری از سیاست‌های خارجی و داخلی احتیاج پیدا خواهد کرد.

تا به الان نه ایالات متحده و نه شورای امنیت سازمان ملل معیار مشخص مشروطی داشته که با انجام آن، باعث برداشتن تحریم ها شود و یا در قبال فعالیت های ایران حذف شوند. در حال حاضر هیچ طرحی مبنی بر انجام یک عمل از طرف مقابل در صورت انجام یک عمل دیگر از طرف دیگر صورت نپذیرفته است.

تحلیل‌های ما می‌گویند که روند لغو بعضی از تحریم‌ها سخت خواهد بود اما غیرممکن نیست. در حالی که ما هیچ پیشنهاد مشخصی در این نوشته‌ها در مورد یک روند خاص نمی‌دهیم و یا از نتایج کاهش تحریم‌ها در قبال پاسخ به همکاری ایرانیان چیزی نمی‌گوییم، بر ارزش و اهمیت ایالات متحده برای داشتن طرح برای این چنین احتمالاتی تاکید می‌کنیم.

3 – مزایا و منافع بالقوه تحریم ها

*تحریم های اخیر پیام واضحی به ایران درباره بی‌توجهی به خواست بین‌المللی داده است

تحریم‌های هدفمند توان ایران را در بدست آوردن موادی که برای ساخت سلاح هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند و مدرن ساختن نیروهای مسلح خود را کاهش داده‌اند. اجرای تحریم‌های بزرگ اخیر پیغام واضحی به ایران در مورد هزینه‌های اقتصادی ادامه و بی‌توجهی به خواست ایالات متحده، شورای امنیت و دیگران داده است.

تحریم‌ها به بعضی از فعالیت‌های ایرانیان فشار آورده است. حالا بحث بر سر این است که آیا این تحریم‌ها می‌توانند در انتها باعث تغییر سیاست‌ها و رفتارهای ایران شوند. در بین مزایا و منافع بالقوه تحریم‌ها موارد زیر را می‌توان در نظر گرفت:

پایه‌ای برای ساخت ائتلاف

تحریم‌ها ثابت کرده‌اند که می‌توانند راهی برای بسیاری از ملت‌ها باشند تا بتوانند به یک هدف مشترک دست یابند و نگرانی آنها در مورد مقاصد هسته‌ای ایران و حمایت از گروه‌های غیردولتی همچون حزب‌الله و حماس، بدون ایجاد درگیری جدی گرفته شود. همچنین شدت و بزرگی تحریم‌ها، دولت‌های دوست منطقه را از فهم ایالات متحد از ضرورت تامین امنیت آنها در منطقه مطمئن کرده است.

*کاهش گسترش برنامه هسته ای ایران

مقامات رسمی دولت ایالات متحده و دیگر کارشناسان گفته‌اند که تحریم‌های هدفمند باعث کند شدن گسترش برنامه هسته‌ای ایران و ساخت سانتریفیوژها شده است. البته بعضی‌ها معتقدند که ایران در حال حاضر هم سلاح هسته‌ای دارد. ما با این قضاوت مخالفیم چرا که مقامات رسمی امنیتی ایالات متحده با اطمینان خاطر زیادی اعلام کرده‌اند که رهبران ارشد ایران تصمیمی مبنی بر ساخت سلاح هسته‌ای ندارند، حداقل تا به الان.

تصور می‌شود که تحریم‌ها بصورت گسترده‌ای در کاهش واردات مواد دو منظوره‌ای که ایران را در طرح گسترش ساخت سیستم‌های موشکی و دیگر جوانب توانایی در ساخت سلاح‌های هسته‌ای کمک می‌کند، تاثیرگذار بوده است.

بر طبق گزارشات اخیر «آژانس بین المللی انرژی اتمی»، ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران افزایش یافته و ذخایر اورانیوم غنی شده با سطح کم (سطح غنی سازی از 3.5 تا 5) افزایش یافته است. این شک و شبهات در مورد این که تحریم‌ها تاثیر بسزایی در برنامه هسته‌ای ایران و غنی سازی اورانیومی که در مرکزیت تولید سلاح هسته‌ای قرار دارد، را بیشتر کرده است.

*تضعیف اقتصاد ایران

عدم توانایی برای خرید تجهیزات ضروری به بعضی از تولیدکنندگان آسیب رسانده است. سال جاری ایران واردات اجناس غیر ضروری را لغو کرد. در حالی که اقتصاد ایران با مشکل روبروست، ما در مقابل روندهای طولانی مدت از آمارهای مجزا محتاط خواهیم بود. ارزیابی تاثیر تحریم‌ها در گذر زمان و توان ایران در وفق دادن خود به شرایط کار دشواری است.

*تعادل نظامی منطقه‌ای برای ایران مناسب نیست

ممنوعیت فروش سلاح باعث کاهش توان ایران در مدرن ساختن نیروهای نظامی در زمانی شده است که همسایگان ایران همیاری ایالات متحده را در بروزرسانی قوای نظامیشان را داشته‌اند. در زمانی که ایران قادر به ساخت بیشتر ادوات و جنگ افزارهای پایه نظامی در داخل کشور است، تحریم‌ها از ایران در خرید و گسترش تجهیزات نظامی با فناوری بالا جلوگیری می‌کند. ما فرض می کنیم در این ایام درگیری، تلافی کردن ایران و حتی استراتژی‌های خطرناک نظامی، ابتدا بر جنگ افزارهای نامتقارن خواهد بود تا بر روی نیروهای متعارف.

*نگرانی پیرامون شرایط اقتصادی

هم نخبگان و هم مردم عامی ایران تاثیرات زوال اقتصادی ایران که بواسطه تحریم‌ها بوجود آمده را احساس می‌کنند. احمدی‌نژاد توسط نخبگان بخاطر سوءمدیریت اقتصادی مورد انتقاد قرار گرفته است. اما این مسئله باعث دشواری قضاوت در مورد مناظراتی شده که باعث تحریک سیاست های خارجی ایران شده که شامل اینکه ایران برای نجات پیدا کردن از تحریم‌ها باید امتیازاتی سر برنامه هسته‌ای بدهد هم می‌شود. به نظر نمی‌رسد خطر سخت‌تر شدن تحریم‌ها، ایران را در پیشرفت در برنامه هسته ایش بازنگه نداشته باشد که این خود زنگ خطری برای جوامع بین المللی است.

*رهبر ایران مسئله هسته‌ای را بهانه غرب برای اعمال فشار در جهت تغییر رژیم در ایران می‌داند

رهبر ایران که تصمیم نهایی در مورد اینکه ایران بدنبال سلاح هسته‌ای باشد یا نباشد را اتخاذ می کند، معتقد است که مسئله هسته ای تنها بهانه‌ای است برای تغییر رژیم و تحریم‌ها بدون توجه به اینکه تهران چه خواهد کرد، سرجایشان خواهند ماند. 

اما باز هم در اینجا سخت است که قضاوت کرد که آیا نارضایتی مردم باعث فشار برای تغییر رژیم خواهد شد و اینکه مردم زندگی تحت لوای دولت ایران را ادامه خواهند داد یا نه.