احتمال تکرار فاجعه چرنویل در زاپوریژیا

به گزارش پایگاه خبری پایداری ملی، نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا (ZNPP)، بزرگ‌ترین نیروگاه هسته‌ای در اروپا و نهمین نیروگاه بزرگ در جهان، در جنوب شرقی اوکراین و در سواحل مخزن کاخوکا در رودخانه دنیپرو واقع شده است. این نیروگاه شامل شش راکتور هسته‌ای VVER-۱۰۰۰ است که هر یک ۹۵۰ مگاوات برق تولید می‌کند. از سال ۲۰۲۲ میلادی، این نیروگاه در خط مقدم درگیری‌ها قرار گرفته و بار‌ها هدف گلوله‌باران قرار گرفته است. این حملات به ساختمان‌ها، تجهیزات و خطوط برق نیروگاه آسیب وارد کرده و تهدیدات جدی برای امنیت انرژی در اروپا ایجاد کرده است.

به دلیل موقعیت جغرافیایی و درگیری‌های نظامی، نیروگاه زاپوریژیا با خطرات جدی روبه‌رو است. توجه به پدافند پرتوی در این نیروگاه حیاتی است، زیرا هرگونه حمله نظامی یا حادثه می‌تواند به آسیب رسیدن به راکتور‌ها و مخازن سوخت هسته‌ای منجر شده و نشت مواد رادیواکتیو به محیط زیست ایجاد کند. نشت این مواد می‌تواند اثرات مخربی بر سلامت انسان‌ها داشته باشد، از جمله افزایش خطر ابتلا به سرطان، نقایص مادرزادی و بیماری‌های مرتبط با تشعشعات. همچنین، محافظت از کارکنان نیروگاه، ساکنان مناطق اطراف و نیرو‌های امدادی در برابر این تهدیدات ضروری است.

انتشار مواد رادیواکتیو از نیروگاه زاپوریژیا می‌تواند موجب آلودگی گسترده خاک، آب و هوا شود و اثرات بلندمدت و جبران‌ناپذیری بر اکوسیستم‌ها داشته باشد. وقوع هرگونه حادثه هسته‌ای در این نیروگاه می‌تواند پیامد‌های امنیتی و زیست‌محیطی وسیعی در سطح منطقه‌ای و حتی بین‌المللی ایجاد کند. اما سانسور و پنهان‌سازی تهدیدات و مخاطرات این نیروگاه باعث می‌شود تا افکار عمومی از اهمیت پدافند پرتوی و اقدامات ایمن‌سازی در برابر این تهدیدات جدی غافل شود. گلوله‌باران مکرر نیروگاه زاپوریژیا خطر وقوع حادثه هسته‌ای را افزایش داده و اگر چنین حادثه‌ای رخ دهد، می‌تواند پیامد‌های فاجعه‌باری برای اوکراین، روسیه و اروپا داشته باشد. برخی کارشناسان حتی نگرانی دارند که این حملات می‌تواند به جنگ هسته‌ای منجر شود.

آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای (IAEA) بار‌ها از روسیه و اوکراین خواسته است که گلوله‌باران نیروگاه زاپوریژیا را متوقف کنند و همچنین تیم‌های نظارتی به این نیروگاه اعزام کرده است. با این حال، برخی منتقدان معتقدند که رافائل گروسی و همراهانش به جای توجه به ایمنی واقعی نیروگاه، تنها بر مهار اقدامات احتمالی روسیه تمرکز کرده‌اند و نگران صیانت جمعی از نیروگاه زاپوریژیا نیستند.

در همین حال، برخی منابع فاش کرده‌اند که آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به‌طور عمدی و آگاهانه از افشای نگرانی‌های جدی در خصوص نیروگاه زاپوریژیا و دیگر نیروگاه‌های هسته‌ای در اوکراین جلوگیری می‌کند، زیرا این اقدام ممکن است منجر به فشار جامعه جهانی بر کی‌یف شود. همچنین گزارشی محرمانه از سرویس امنیتی اوکراین (SBU) فاش کرده است که کی‌یف با پشتیبانی غرب، نقص فنی خطرناک در راکتور نیروگاه «اوکراین جنوبی» را از دید آژانس پنهان کرده است.

اکنون، به جای پنهان‌سازی مخاطرات نیروگاه زاپوریژیا توسط آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و اعضای ناتو، باید به رعایت اصول پدافند پرتوی در حوزه پیرامونی این نیروگاه توجه جدی شود. این مسئله‌ای است که به نظر می‌رسد برای آژانس و ناتو از اهمیت چندانی برخوردار نیست.