لزوم بازتعریف نقش رسانه‌ها در مواجهه با تهدیدات نرم‌افزاری

به گزارش پایگاه خبری پایداری ملی به نقل از خبرگزاری ایسنا، محمد لسانی در خصوص مهمترین تهدیدات نرم‌افزاری که هویت ملی و فرهنگی ما را در معرض خطر قرار می‌دهند، اظهار کرد: نکته اول بحث تحقیر ملی و شیفتگی به غیرملی و غربی است. این شیفتگی باعث می‌شود که روحیه اعتماد به نفس و اتکا به توان داخلی و محصولات داخلی کمرنگ شود.

وی اضافه کرد: این موضوع مهم‌ترین لایه زیرین حوزه نرم‌افزاری است که گستره وسیعی از مباحث را از مسائل دینی گرفته تا ارزش‌ها و هنجار‌های جاری مانند اعتماد به دیگران، روحیه مواسات و همدلی اجتماعی دربرمی‌گیرد.

لسانی ادامه داد: مهم‌ترین بخش این حوزه نرم‌افزاری همان اتکا به اندیشه، توانمندی، محصول و افتخار به داشته‌های ملی است.

نرم‌افزار‌های خارجی و شبکه‌های اجتماعی ارزش‌های ملی را هدف گرفته‌اند

وی در خصوص تاثیر گسترش استفاده از نرم‌افزار‌های خارجی و وابستگی به آنها بر ترویج ارزش‌های بیگانه و کمرنگ شدن ارزش‌های بومی، گفت: در زمینه نرم‌افزار‌های خارجی و وابستگی به آنها مسئله فقط سواد رسانه‌ای نیست که صرفاً تهدید را بررسی کنیم، بلکه باید با دیدی دقیق‌تر و عمیق‌تر هزینه‌ها و فواید را در دو کفه مورد سنجش قرار دهیم.

لسانی افزود: نرم‌افزار‌های خارجی ویژگی‌های مثبتی دارند از جمله آشنایی با فضا‌ها و تفکرات دیگر، تنوع و گستردگی که می‌تواند مفید باشد، اما در مقابل ویژگی‌های منفی هم وجود دارد که بیشتر به مسائل امنیتی و زیرساخت‌های فنی برمی‌گردد.

این کارشناس رسانه با اشاره به نقش شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی در ترویج محتوای نامناسب و مغایر با فرهنگ ملی اظهار کرد: از لحاظ فرهنگی، من بیشتر نگران کمرنگ شدن فرهنگ و تهدیدات ناشی از وابستگی به نرم‌افزار‌های خارجی هستم. درباره نقش شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی در ترویج محتوای نامناسب باید بگویم که این شبکه‌ها جریان‌های اطلاعاتی هستند. این جریان‌های اطلاعاتی حتی اگر با ارزش‌های ما همخوان نباشند، به عقیده من قابل حذف نیستند، چراکه جزوی از کنش‌های طبیعی کنشگران شبکه محسوب می‌شوند.

وی بیان کرد: مشکل اصلی در بخش‌های غیرطبیعی شبکه است؛ یعنی لشکر‌های سایبری و ربات‌های غیرانسانی که با هدف تخریب اندیشه و باور‌ها فعالیت می‌کنند. این موارد کنش طبیعی شبکه نیستند، به همین دلیل باید میان کنش‌های طبیعی و غیرطبیعی شبکه تفاوت قائل شویم.

لسانی تصریح کرد: کنش‌های طبیعی قابل هضم و پذیرش‌اند، اما کنش‌های رباتیک و لشکر‌های سایبری مداخلات دشمنانه‌ای هستند که ارزش‌های ما را تضعیف و تلاش می‌کنند تا با لشکرکشی‌های فنی یا انسانی، سرکوب ارزش‌های ملی را رقم بزنند.

این کارشناس رسانه در خصوص فرصت‌های فضای مجازی برای تقویت هویت ملی و فرهنگی گفت: امروزه فضای مجازی به میدان اجتماعی، کنش و گفت‌و‌گو تبدیل شده است. این میدان می‌تواند محلی برای ایجاد دوقطبی، چندقطبی و چندپارگی باشد، یا بالعکس بستری برای وحدت، انرژی مثبت و امید به آینده باشد.

وی اضافه کرد: مهم‌ترین مسئله این است که افراد نسبت به کنترل تعاملات خود، ادبیات، جهت‌دهی به انتقادات و لحن کلام‌شان مسئولانه برخورد کنند. برخورد مسئولانه، حتی اگر فرد مسئولیت رسمی نداشته باشد، یک دعوت عمومی به همه کسانی است که هویت مجازی دارند تا انسجام کشور و آینده آن را در نظر بگیرند.

لسانی ادامه داد: این امر نحوه محتواسازی، لحن کلام و نوع انتقاد، سطح و هدف انتقاد را مشخص می‌کند. بعضی وقت‌ها انتقاداتی که ساختارشکنانه است حتی اگر به حاکمیت باشد، باعث ایجاد دوگانگی و آسیب در جامعه می‌شود و این موضوع سمی است.

این کارشناس رسانه با اشاره به راهکار‌هایی برای افزایش اثربخشی رسانه‌های داخلی در این زمینه تصریح کرد: درباره موفقیت رسانه‌های داخلی معمولاً این رسانه‌ها رویکردی تهدیدانگارانه و مبتنی بر ترساندن داشته‌اند که به نظر من موفق نبوده است. اکثر کاربران فضای مجازی به ویژه جوانان به دلیل علاقه و اشتیاق به فناوری از این فضا استفاده می‌کنند؛ بنابراین ترساندن و هشدار‌های مکرر ممکن است برای افرادی که هنوز به بلوغ فکری نرسیده‌اند موثر باشد، اما کاربران بالغ با چنین رویکردی همراهی نمی‌کنند.

لسانی افزود: بهتر است با احترام به بلوغ و مسئولیت اجتماعی آنها به گفت‌و‌گو نشست و آنها را به عنوان افراد دارای تکلیف ملی به رسمیت شناخت و برخوردی عاقلانه و بالغانه داشت، نه رویکردی کودکانه یا صرفاً حراستی لذا برای افزایش اثربخشی رسانه‌های داخلی، به نظر من رسانه‌ها باید در زمینه سوژه‌یابی، سوژه‌پردازی و سردبیری خود بسیار قوی‌تر عمل کنند تا بتوانند تأثیرگذارتر و مؤثرتر ظاهر شوند.