ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
یک عضوهیات علمی دانشگاه با اشاره به سند جنگ شناختی ناتو گفت: در این سند به‌وضوح اشاره شده است هر کاری که بخواهیم برای جنگ ترکیبی انجام دهیم، هیچ بستری بهتر از فضای سایبر وجود ندارد.
به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری تسنیم، برنامه «نبرد اذهان» رادیو گفتگو با موضوع بررسی الزامات بومی‌سازی جنگ ترکیبی در نظام جمهوری اسلامی ایران، با حضور محسن آقایی؛ کارشناس فضای سایبر شناختی و عضو هیات علمی دانشگاه و فتح‌الله کلانتری، استاد دانشگاه به روی آنتن رفت.
در این برنامه محسن آقایی جنگ ترکیبی را مفهومی دانست که بر اساس اقتضائات در شرایط مختلف، تعاریف گوناگونی می‌تواند ارائه دهد، گفت: جنگ ترکیبی و ابزار‌هایی که در آن استفاده می‌شود در زمان‌های مختلف و برای اهداف مختلف متفاوت است. تجمیعی از روش‌ها و فرایند‌های توسعه‌یافته‌ای که با استفاده از فناوری و روند‌ها در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی یک‌ریخت عملیاتی از جنگ ترکیبی محسوب می‌شود.
وی ضمن اشاره به مدل‌های مختلف جنگ ترکیبی در دنیا اظهار کرد: امروزه شاهد جنگ ترکیبی کشورها علیه یکدیگر هستیم؛ به‌عنوان نمونه روس‌ها علیه اوکراین و آمریکا و یا چینی‌ها علیه تایوان و آمریکا و همچنین ایالات متحده و غرب علیه جمهوری اسلامی ایران از جنگ ترکیبی استفاده می‌کنند. یادآوری می‌کنم در جنگ ۳۳ روزه حزب‌الله لبنان این نوع جنگ را علیه اسرائیلی‌ها انجام داد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه با اشاره به نقل‌قولی از یکی از اندیشمندان غربی بیان کرد: موضوع و شیوه جنگ هر کشور بر مبنای مدل اقتصاد آن کشورها است و به همین جهت جنگ ترکیبی در جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با کشور‌های دیگر متفاوت باشد.
وی با بیان این مسئله که همیشه تمام ابزار‌ها در یک جنگ ترکیبی به‌صورت هم‌زمان استفاده نمی‌شود، اظهار کرد: در جنگ ترکیبی باید بر اساس اقتضائات و بر مبنای شرایط، ابزار‌ها را وارد صحنه کنیم و به همین جهت در یک جنگ ترکیبی، گاهی ابزار‌ها به‌صورت سریالی و گاهی معدودی از ابزار‌ها وارد می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آقایی بیان کرد: ترامپ در زمان ریاست‌جمهوری خود اتاق جنگ را در وزارت خزانه‌داری علیه ایران برقرار می‌کند و جنگ اقتصادی را به‌عنوان بخشی از جنگ ترکیبی مورد استفاده قرار می‌دهد. البته به‌صورت هم‌زمان اتفاقات دیگری علیه ایران به شکل نیابتی اعمال می‌کنند که برای نمونه اقدامات تروریستی نمونه آن محسوب می‌شوند.
این کارشناس حوزه سایبری و شناختی با اشاره به سند جنگ شناختی ناتو گفت: در این سند به‌وضوح اشاره شده است هر کاری که بخواهیم برای جنگ ترکیبی انجام دهیم، هیچ بستری بهتر از فضای سایبر وجود ندارد. غربی‌ها با کمک تکنیک‌های مختلف رسانه‌ای، در فضای سایبری جنگ ترکیبی را علیه ایران راه انداختند.
در ادامه فتح‌الله کلانتری ضمن اشاره به نگارش کتابی با موضوع جنگ ترکیبی که به‌زودی منتشر می‌شود، گفت: کتاب‌هایی که در حوزه جنگ ترکیبی وجود دارند ترجمه هستند و تاکنون هیچ کتاب تألیفی نداریم. حدود یک سال طول کشید که در این موضوع تحقیق کنم و طی این پژوهش ۱۵ تعریف متفاوت از جنگ ترکیبی ارائه داده شده است.
وی با بیان اینکه کشورها، تعاریف مختلفی از جنگ ترکیبی ارائه داده‌اند، اظهار کرد: اعتقاد دارم جنگ ترکیبی هنر به‌کارگیری ظرفیت‌های ملی و قابلیت‌های فراملی و همچنین ترکیب هوشمندانه ابزار‌ها و شیوه‌های ابتکاری توسط بازیگران دولتی و غیردولتی به‌منظور انزوای سیاسی، بی‌ثبات‌سازی و تحمیل اراده به‌طرف مقابل است.
این استاد از ویژگی‌های جنگ ترکیبی گفت و عنوان کرد: در این نوع جنگ، از درگیری مستقیم اجتناب می‌شود و سطوح جنگ درهم‌تنیده و حد فاصلی بین جنگ‌وصلح وجود ندارد. تعریف آفند و پدافند مشخص است؛ اما آفند و پدافند در جنگ ترکیبی درهم‌تنیده است.
وی با تصریح بر این موضوع که جنگ ترکیبی در بستر روایت‌سازی و تصویرسازی هوشمندانه از نقاط ضعف و نارسایی‌های موجود علیه جامعه مخاطب یا کشور هدف انجام می‌شود بیان کرد: این نوع جنگ از طریق نفوذ در ارکان نظام، نخبگان، مردم و دوقطبی‌سازی بین دولت و ملت محقق می‌شود.
کلانتری جنگ ترکیبی را ترکیبی از قدرت سخت، نرم، هوشمند و قدرت نفوذ عنوان کرد و افزود: قدرت نفوذ یک قدرت پیش‌برنده است. جنگ ترکیبی یک اتفاق جدید نیست و همیشه در تمام دوران وجود داشته است. در جنگ تحمیلی دفاع مقدس هم جنگ ترکیبی وجود داشت و ایران از روش‌های ابتکاری در آن جنگ استفاده کرد. به‌عنوان نمونه تک شبانه در هیچ آئین‌نامه‌ای در ارتش‌های جهان وجود نداشت و نخستین‌بار جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۹ تک شبانه را استفاده کرد. همچنین جنگ تونل‌ها که مورد استفاده جبهه مقاومت است یک روش کاملاً جدید و ابتکاری است.
این استاد دانشگاه با اشاره به تعریف جنگ ترکیبی به‌صورت رسمی در سال ۲۰۰۵ توسط «هافمن» گفت: آنچه در جنگ ترکیبی اهمیت دارد شناخت ذائقه مخاطب است تا بتوانیم از آن ذائقه به‌عنوان یک ابزار استفاده کنیم.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!