سردار ساسانی: ابلاغ دستور العمل تداوم کارکرد زیرساختهای حیاتی

سردار دکتر محسن ساسانی، جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور، در این مراسم به تبیین انتظارات نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی از دستگاه ها پرداخت و اظهار داشت: برای بیان انتظارات ابتدا باید این نظام را با جزئیات بیشتری مورد تشریح و تبیین قرار دهیم. 

وی ادامه داد: حدود یکسال از تصویب و ابلاغ این سند از سوی سرلشکر باقری به عنوان رئیس کمیته دائمی پدافند غیرعامل می گذرد، سندی که وقت و تلاش مستمر و بسیاری از سوی متخصصین قرارگاه پدافند شیمیایی برای تدوین آن صرف شده است.این ابلاغ، برابر اساسنامه سازمان، برای همه دستگاه های اجرایی لازم الاجرا است. 

سردار ساسانی با بیان اینکه اگر تعریف پدافند شیمیایی را ملاک انتظارات قرار دهیم باید ابتدا بدانیم که دراین تعریف چه نکاتی مطرح شده و از آنجا، خواسته و انتظارات را احصا کنیم، توضیح داد: در تعریف پدافند شیمیایی به رصد و پایش و تشخصی و هشدار تهدید، حادثه و مخاطره اشاره شده است. مسلما دستگاه های اجرایی در زیرساختها، مجهز به سامانه پایش تصویری هستند و محیط اطرافشان را رصد می کنند. اما آنچه در این میان از اهمیتی دوچندان برخوردار است که نبود آن یک نقص به حساب می آید  یک عدم وجود یک سیستم هشدار و اقدام پس از آن است. پس بنابراین زمانی که می‌گوییم؛ رصد، پایش، تشخیص، هشدار یعنی اقدام عملیاتی این اقدام ایجاد یک سامانه است. بنابراین نخستین انتظار سازمان پدافند غیرعامل کشور، استقرار چنین سامانه‌ای به صورت کامل برای اقدام و مقابله در صورت بروز تهدید است.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه شناسایی آسیب پذیری و نقاط ضعف زیرساختها، کلید واژه دیگری است که به تبیین انتظارات ما از اجرای نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی در دستگاه کمک می کند، تصریح کرد: شناسایی آسیب‌پذیری و نقاط ضعف یک فرآیند دائمی است که محدود به یک مطالعه و پایان یافتن آن نیست. این سامانه به صورت زنده و دائم در حال فعالیت است، بنابراین، عوامل اثرات گذار در آن دائم در حال بروز شدن است و احتمال آسیب پذیری‌های جدید وجود دارد. به ویژه آنکه در بخشهای مختلف ما با نیروی انسانی روبه رو هستیم که احتمال خطا، ضعف و آسیب پذیری در عملکرد آن وجود دارد.

وی با اشاره به بحث رعایت حریم در این نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی،  گفت: حریم مورد اشاره در این نظام با حریم مورد اشاره در قانون حریم کشور متفاوت است. قانون حریم می‌گوید هر دستگاهی که حریم برای محدوده خود تعیین می‌کند باید آن حریم را تملک کند. اما حریم در حوزه خطر، تعیین محدوده پرخطر، محدوده احتیاط و محدوده ایمن و تعریف اقداماتی است که باید در این سه محدوده اتفاق بیفتد و تعیین حریم تنها به معنای یک خط فرضی نیست. چرا که در زمان حادثه زمان پرداختن به این مسائل نیست.

وی با بیان اینکه این ضوابط و الزامات، حاصل تجربیات ما و حاصل نگاشت این تجربیات و پرداختن به آن است، خاطرنشان کرد: ارتقای آمادگی، موضوع مهمی دیگری است که باید به آن پرداخته شود. این مبحث، شامل 5 گام است؛ طرح، سازماندهی، تجهیز، آموزش، تمرین و رزمایش به تناسب موضوع فعالیت و نوع حوادث و تهدیدات احتمالی است.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به مباحث مقابله در برابر تهدیدات توضیح داد: تخلیه و اسکان اضطراری، رفع آلودگی، نظام ارجاع و بهداشت و درمان مصدومان شیمیایی از جمله این مباحث است که هریک چرخه ای از اقدامات را شامل می‌شود.

وی با بیان اینکه در بررسی میدانی ما، نتایج نشان می دهد که به دلایل متعددی برخی زیرساختهای شیمیایی ما در لایه ایمنی هم کفایت لازم را ندارد، خاطرنشان کرد: نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی، از اجزایی و ارکانی تشکیل شده است که نیازمند طراحی و پیاده سازی، استقرار، آموزش، تمرین، تجهیز و آمادگی است. 

سردار ساسانی متذکر شد: این نظام در واقع، یک ساختار و چارچوبی را تنظیم و نقش و مسئولیت هایی را برای دستگاه اجرایی اعم از وزارتخانه ها، استانداری‌ها، فرمانداری‌ها ، بخشداری‌ها و شهرداری ها تنظیم کرده است و چگونگی انجام این فعالیتها را بیان کرده است.

به گفته جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه در نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی، 5 سطح مسئولیت تعریف شده است. سطح ملی با مسئولیت رئیس جمهور، سطح استانی با مسئولیت استاندار، سطح شهرستانی با مسئولیت فرماندار، سطح منطقه صنعتی با مسئولیت مسئولان ارشد آن منطقه و سطح واحدهای صنعتی با مسئولیت مدیر آن واحد صنعتی. 

وی با بیان اینکه حوزه شمول این نظام، همه دستگاه‌های عمومی، خصوصی، دولتی، غیردولتی و مردم است، تصریح کرد: حفاظت از مردم و زیرساختها، ارتقای آمادگی و تضمین تداوم کارکردهای ضروری در زیرساخت های شیمیایی، مهمترین اهداف نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی است. 

سردار ساسانی با بیان اهمیت تضمین تداوم کارکردهای ضروری در زیرساخت ها، خاطرنشان کرد: اخیرا دستور العملی به عنوان دستور العمل تداوم کارکرد توسط سازمان پدافند غیرعامل کشور تهیه و با امضا سرلشکر باقری، رئیس کمیته دائمی پدافند غیرعامل و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، ابلاغ شد که ابزاری برای تحقق تضمین تداوم کارکردهای ضروری در زیرساخت ها است. 

به گفته جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور، نکاتی که پیرامون شناخت آسیب پذیری و شناخت مخاطرات زیرساختها عنوان شد، باید منجر به کاهش آسیب پذیری ها شود در غیر این صورت، آسیب پذیری ها به صورت تصاعدی بر یکدیگر اثر خواهند گذاشت و پیامدهای گسترده تری را به دنبال خواهند داشت.

وی تهدیدات این حوزه را حمله شیمیایی، حمله نظامی به زیرساختهای شیمیایی یا اقدامات تروریستی مربوط به انتشار و گسترش مواد و گازهای شیمیایی است مخاطرات غیرعامدانه در زیرساختها، و حمل و نقل مواد خطرناک عنوان کرد و افزود: اگر قرار باشد این نظامات و آئین نامه ها در حوزه اجرا محقق نشود، خاصیت چندانی ندارد. امیدواریم با پیگیری های قرارگاه شیمیایی و ساختار عملیاتی شیمیایی که در سلسله مراتب این نظام طراحی شده است، این اهداف محقق و اجرایی شود. 

دکتر سید جمال الدین گوهری، جانشین قرارگاه پدافند شیمیایی، در این همایش ضمن خیرمقدم به حاضرین در این همایش، به تشریح اهداف این همایش و اهمیت نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی پرداخت و اظهار داشت: برآن شدیم تا برخی از زوایا و جنبه های مهم این نظام را در قالب یک نشست تخصصی به بحث بگذاریم.

وی ادامه داد: رویکرد کلی نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی، بر پایه مواجهه و مقابله با مواد شیمیایی پرخطری است که در زیرساختها و مراکز شیمیایی و چرخه تامین مواد شیمیایی وجود دارد و اقداماتی که باید قبل، حین و بعد از حادثه در چرخه عملیات شیمیایی و مصونسازی در حوزه پدافند شیمیایی را بیان کرده است.

به گفته گوهری، در این نظام، به تکالیفی که برای دستگاه‌های اجرایی، دستگاه‌های معین و رده های واکنش سریع در نظر گرفته شده نیز پرداخته شده است.

جانشین قرارگاه پدافند شیمیایی با بیان اینکه این نظام از پیوستهای برخوردار است متذکر شد: در این نظام ساختارهای قرارگاه شیمیایی در سطوح مختلف با توجه به حجم حوادث و تهدیدات مشخص شده است. 

وی خاطرنشان کرد: میثاق و شالوده نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی این است که می‌خواهیم در پیرامون آن به سمت مصونسازی زیرساختهایمان برویم تا در صورت بروز حوادث و تهدیدات، بتوانیم با کمترین آسیب و صدمه به زیرساختها، ادامه کارکردهای حیاتی آن زیرساختها را تضمین کنیم. 

دکتر احمد اکرمی معاون هماهنگ کننده قرارگاه پدافند شیمیایی کشور در این همایش با بیان اینکه رفاه و آسایش یک کشور به شدت وابسته به زیرساخت‌های حیاتی آن است، اظهار داشت: از آب آشامیدنی تا حمل و نقل و از انرژی تا سیستم های مالی و اقتصادی، خدماتی هستند که باید از آنها محافظت شود. 

وی ادامه داد: واژه زیرساخت حیاتی به زیرساخت هایی اطلاق می شود که تخریب و یا اختلال در عملکرد آنها تاثیرات جبران ناپذیری از جنبه امنیت ملی، اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی برای یک کشور خواهد داشت. 

اکرمی با بیان اینکه حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی به مجموعه عملیات‌های مرتبط با آگاهی و پاسخ در مقابل حوادث ناگهانی درگیر کننده زیرساخت‌های حیاتی اطلاق می‌شود، توضیح داد: زیرساخت‌های حیاتی شیمیایی بخشی جدایی‌ناپذیر از اقتصاد کشور و متشکل از مراکز شیمیایی متعددی است که به صورت یک مجموعه با یکدیگر در تعامل بوده و وظیفه تولید، ذخیره، انتقال و استفاده از مواد شیمیایی که عملکرد طیف گسترده ای از زیر ساخت ها بر اساس آن است را برعهده دارد. 

به گفته معاون هماهنگ کننده قرارگاه پدافند شیمیایی کشور برقراری امنیت در زیرساخت‌های شیمیایی نیازمند هوشیاری و مراقبت بخش دولتی و خصوصی در مقابل تهدیدات موجود و روبه رشد است.

همزمان با برگزاری ششمین همایش ملی پدافند شیمیایی، از سوی سازمان پدافند غیرعامل کشور با همکاری دانشگاه بقیه الله (عج) که با حضور سردار دکتر محسن ساسانی؛ جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور، سردار حسن عراقی زاده؛ رئیس اداره بهداشت، امداد و درمان ستاد کل نیروهای مسلح، مدیران کل پدافند غیرعامل استانها، مدیران عامل صنایع شیمیایی کشور، افسران HSE زیرساختهای شیمیایی کشور، اساتید دانشگاه و نخبگان حوزه پدافند شیمیایی در باغ موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد، نخستین نمایشگاه دستاوردها و محصولات دانش بنیان در حوزه پدافند شیمیایی در تهران افتتاح شد.

شعار نمایشگاه "پدافند شیمیایی، فراگیر و دانش بنیان" است که در این نمایشگاه سعی شده تا محصولات تولید ملی و دانش بنیان ایران در حوزه پدافند شیمیایی با عرضه خود شرکت ها صورت گیرد تا به ارتقای سطح کیفی این محصولات نیز افزوده شود.

این نمایشگاه در تاریخ ۷ و ۸ تیرماه سال جاری در محل موزه انقلاب اسلامی دفاع مقدس تهران در حال برگزاری است. 

ایجاد مصونیت و کاهش آسیب پذیری، پیشگیری و آمادگی در برابر تهدیدات، کشف و شناسایی، امداد و نجات، درمان، رفع آلودگی و... نیازمند استفاده از روشهای علمی بر پایه دانش بومی روز می باشد که از اهداف پدافند شیمیایی است.