بر اساس "برنامه اقدام مشترک" (Joint Action Plans) در گام اول، میزان
اورانیوم غنیشده ۵ درصدی که از تاریخ اجرای توافق، یعنی ۳۰ دیماه تا شش
ماه بعد از آن تولید میشود، نباید نسبت به ذخایر فعلی که مورد حسابرسی
بازرسان آژانس در سفر اخیر به ایران قرار گرفت، بیشتر شود.
همچنین
UF۶ غنیشده تا ۵ درصد که بعد از اجرای توافق تولید میشود باید به پودر
اکسید اورانیوم یا UO۲ تبدیل شوند، به این ترتیب ذخایر UF۶ غنیشده ۵ درصدی
ایران در مدت زمان اجرای گام اول "برنامه اقدام مشترک" (JAP) افزایش
نخواهد یافت.
اما آنچه در توافق ژنو مسکوت مانده، امتیازی است که ایران در چارچوب اقدامات هستهای به دست آورده است.
با
وجود تاکید ۱+۵ بر افزایش نیافتن ذخایر UF۶ غنیشده ۵ درصدی ایران در مدت
شش ماه، اما این ذخایر طی این مدت حدود ۴۰۰ کیلوگرم افزایش خواهد یافت و
ذخایر اورانیوم ایران به مرز ۸ تن خواهد رسید.
بر اساس "برنامه
اقدام مشترک(جاپ)"، ایران باید نیمی از ذخایر UF۶ غنیشده تا ۲۰ درصدش را
که حدود ۲۰۰ کیلوگرم است به اکسید اورانیوم برای ساخت صفحه سوخت و نیم دیگر
را به UF۶ غنیشده کمتر از ۵ درصد رقیق کند. از این رو، با تبدیل حدود
۱۰۰ کیلو UF۶ غنیشده تا ۲۰ درصد به ۵ درصد، حدود ۴۰۰ کیلوگرم UF۶ غنیشده
تا ۵ درصد به دست خواهد آمد که به این شکل ذخایر UF۶ غنیشده ۵ درصدی ایران
را از میزان کنونی (آخرین بازرسی و حسابرسی آژانس) به میزان ۴۰۰ کیلوگرم
افزایش میدهد.
بر اساس آخرین گزارش مدیرکل آژانس درباره فعالیتها و
مراکز هستهای ایران که در آبانماه سال جاری منتشر شده است، میزان فعلی
ذخایر UF۶ غنیشده تا ۵ درصد کشور، بیش از هفت تن (۷۱۵۴,۳ کیلوگرم) است که
این میزان قطعا در سه ماه گذشته نیز افزایش یافته است.
پیش از این
علیاکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران درباره ذخایر اورانیوم
غنیشده تا ۵ درصد که تاکنون تولید شده، گفته است: ایران حدود ۷ تن
اورانیوم غنیشده تا ۵ درصد دارد و اگر از این مقدار در طول ۶ ماه بیشتر
تولید کنیم، اکسید خواهد شد و ذخایر قبلی اکسید نمیشود.
رییس
سازمان انرژی اتمی همچنین در اظهارنظری پیش از این تایید کرد که "با تبدیل
نیمی از ذخایر UF۶ غنی شده تا ۲۰ درصد ایران به UF۶ غنیشده تا ۵ درصد،
ذخایر اورانیوم کشور حدود ۴۰۰ کیلوگرم افزایش خواهد یافت."
یک مقام
مرتبط با مذاکرات هستهای کشورمان تایید کرد که "با تبدیل حدود ۱۰۰ کیلوگرم
از UF۶ غنیشده تا ۲۰ درصد به کمتر از ۵ درصد، حدود ۴۰۰ کیلوگرم UF۶
غنیشده تا ۵ درصد به دست میآید."
وی همچنین در پاسخ به این پرسش
که آیا ایران میتواند اورانیوم ۵ درصدی حاصل از رقیقسازی اورانیوم ۲۰
درصدی را به همان شکل گاز UF۶ نگهداری کند؟ با تایید این مطلب اظهار کرد:
یکی از مهمترین اختلافنظرها میان ایران و ۱+۵ در همین رابطه بود که طرف
مقابل اصرار داشت تا اورانیوم ۵ درصدی حاصل از تبدیل اورانیوم ۲۰ درصد، به
اکسید تبدیل شود که ما آن را نپذیرفتیم.
وی گفت: در عین حال بر اساس
برنامه سازمان انرژی اتمی و به طور طبیعی باید تمامی UF۶ غنیشده تا ۵
درصد برای تولید سوخت در یک پروسه مشخص برای تولید سوخت نیروگاههای بوشهر و
اراک را به اکسید تبدیل کنیم.
بر اساس "برنامه اقدام مشترک" (جاپ)
قرار است نیمی از UF۶ موجود غنیشده ۲۰ درصد به اکسید اورانیوم ۲۰ درصد
برای تولید صفحات سوخت که در تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران استفاده
میشوند، تبدیل شود و نیم دیگر به UF۶ غنیشده تا ۵ درصد رقیق شود، به طوری
که خط برگشتپذیر نیز وجود نداشته باشد.
"جاپ" از روز ۳۰ دی ماه
(۲۰ ژانویه) از سوی ایران و ۱+۵ با اجرای اقداماتی که هر یک از طرفها
متعهد به اجرای آن شده بودند آغاز شد. اولین اقدام ایران در مرحله اول از
اجرای توافق این بود که تولید UF۶ غنی شده ۲۰ درصد خود را به مدت شش ماه
متوقف کرد. همچنین فرایند اکسیدسازی نیمی از ذخایر UF۶ در سایت نطنز و
رقیقسازی نیم دیگر از این ذخایر در اصفهان آغاز شد.
کارخانه پودر
دیاکسید اورانیوم غنیشده (EUPP) کارخانهای برای تبدیل UF۶ غنیشده تا
غنای ۵ درصد U-۲۳۵ برای تولید پودر UO۲ است. بر اساس آخرین گزارش آژانس در
آبانماه این تاسیسات هنوز راهاندازی نشده است.
علیاکبر صالحی پیش از اجرای توافق ژنو اعلام کرده بود که این کارخانه تا راهاندازی نهایی یک ماه فاصله دارد.
ایران
در ۴ نوامبر ۲۰۱۳ طرح عملیاتی مربوط به کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم
غنیشده را به اطلاع آژانس رساند. بر اساس گزارش آژانس تستهای داغ در ۷
دسامبر ۲۰۱۳ آغاز شده و بلافاصله پس از آن فعالیتهای عملیاتی در این
تاسیسات شروع خواهد شد.
ایسنا