مقابله با تهدیدات نوین، غیراز نگاه سیستمی راهکاری ندارد

به گزارش پایداری ملی، هفتمین همایش ملی پدافند کالبدی و حفاظت از زیرساختهای کشور با حضور سردار دکتر غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، مهندس محمد اسلامی؛ رئیس سازمان انرژی اتمی، سردار فرجی؛ جانشین وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، مجتنبی ذوالنوری؛ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی و سردار قاسم تقی زاده؛ رئیس دانشگاه صنعتی مالک اشتر برگزار شد.

سردار جلالی در این مراسم با تشکر از ستاد کل نیروهای مسلح، دانشگاه صنعتی مالک اشتر و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به خاطر توجه و اتخاذ رویکرد خاص نسبت به موضوع مهم تهدیدات ترکیبی و زیرساختی اظهارداشت: تفاوت بین نظام فنی مهندسی عادی و نظام فنی مهندسی پدافند غیرعامل یا کالبدی در بررسی اثر تهدیدات است. به عبارتی، در نظام مهندسی کالبدی ما بررسی می کنیم که یک تهدید چه اثر و پیامدهایی دارد.

وی تهدیدها را به دو دسته انسان‌ساخت و طبیعی تقسیم کرد و یادآور شد: تهدیدهای طبیعی چون سیل و زلزله و ماهیت آنها در طول زمان تغییر نمی‌کند. در این تهدیدها خصومت و دشمنی وجود ندارد و دانش بشری به دلیل ثابت بودن این بلایا می‌تواند برای کاهش اثرات آن راهکارهایی را پیش بینی کند. به عنوان مثال با رعایت اصول مهندسی می‌توان آسیب‌های زلزله و سیل تا حدودی کنترل کرده و پیامد های آن را کاهش داد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، دسته دوم را تهدیدهای انسان‌ساخت دانست و گفت: منشا تهدیدهای انسان‌ساخت، تفکر، اندیشه و خصومت است. چرا که از دکترین و استراتژی خاصی برخوردار هستند، دانش و تکنولوژی تهدیدهای انسان را ایجاد می‌کنند و تفکر و استراتژی بر نوع تهدید تاثیرگذار است.

وی افزود: در پدافند غیرعامل تلاش داریم تا تاثیر و پیامدهای تهدیدهای انسان‌ساخت را بر زیرساخت‌ها و منابع انسانی کشور کاهش دهیم به همین دلیل باید به مولفه‌های انسانی یعنی استراتژی‌های دشمن و به دانش و تکنولوژی مورد استفاده دشمنان توجه داشت. تهدیدهای انسان‌ساخت، پویا و متغیر هستند، یعنی همواره در حال تغییر و پیشرفت هستند و با استفاده از تکنولوژی‌های جدید، تهدیدهای نیز تغییر کرده ویژگی‌های جدیدی را پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه برآورد مطالعات انسان ساخت سخت است و نیازمند مهندسی تهدید شناسی است تصریح کرد: یکی ازمهمترین مسائل در این میان شناخت دقیق مسائل فنی است، چرا که باید بر این امر واقف باشیم که با توصیف تهدید هیچ اتفاقی نمی افتد بلکه باید در مورد تهدیدات، برآورد دقیقی داشته باشیم.

سردار جلالی با بیان اینکه تهدیدهای انسان‌ساخت با رشد تکنولوژی تغییر می‌کند به همین دلیل تهدیدهایی که در چند سال گذشته شاید متوجه کشور نبود، امروز می‌تواند کشور را تهدید کند توضیح داد: توسعه اینترنت اشیاء، هوشمندی فناورانه جدید در همه حوزه ها همچون خانه هوشمند، ماشین هوشمند، کارخانه، زیرساخت و شهر هوشمند، معماری جهان براساس توسعه فضای سایبری، توسعه قابلیت تلفیق و ترکیب تهدیدات بر بستر سایبری، توسعه مدل جنگ شبکه های اجتماعی بر بستر سایبری با تمرکز بر اقتصاد، قابلیت های فناوری های همگرا، تلفیق شونده و ترکیبی، تلفیق فناوری ها با هم و حضور در زیرساختها از جمله برخی رویکردهای فناورانه جهانی است که هرکدام در کنار فرصت‌ها، بستری از تهدیدات را فراهم کرده است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور افزود: برای نمونه ، تلفیق فناوری ها با هم و حضور در زیرساختها، همان تهدیدات ترکیبی است که می تواند با اختلال در عملکرد زیرساختها و قطع خدمات رسانی، زمینه بروز سایر تهدیدات را فراهم کند. یا با استفاده از ترکیب فناوری سایبری هوشمند و استفاده از قابلیت های ماهواره ای می توان زمینه ترور خون آلود در فضای سایبری را رقم بزند که ترور شهید فخری زاده مثال بارز آن است.

سردار جلالی با بیان اینکه واقعیت این است که روند روبه روشد ترکیبی شدن فناوریها، و روند توسعه شدید هوشمندی سبب شده تا با وجود برخی مزیت ها، ولی تهدیداتی همچون قابلیت کنترل از راه دور و مدیریت زیرساختها در سایه رشد فناوری مدرن سایبری ظهور و بروز یابد.

وی با بیان اینکه برای مقابله با این رویکرد نوین تهدیدات، چاره ای غیراز نگاه سیستمی به تهدیدات نداریم خاطر نشان کرد: برای دفاع جامع در برابر هر تهدید به ویژه جنگ سایبری زیرساختی باید نخست استراتژی دشمن را بشناسیم. واقعیت این است که دشمن در این جنگ از یک نگاه سیستمی بهره می‌برد و از همین رو یک راهبرد هوشمند تخصصی فنی بر مدل جنگ سایبری زیرساختی حاکم شده است. تاب آوری زیرساختها باید متناسب با کارکردهای آنها باشد. 

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تصریح کرد: این روند نشان می دهد چنانچه ما در فناوری به سراغ طراحی، ساخت و تولید نرویم، در واقع اجازه داده ایم که تسلط فناورانه در ذات تهدیدات برما حاکم شود. این وابستگی سبب اشراف، تسلط و کنترل دشمنان ما بر زیرساختها خواهد شد. 

وی با بیان اینکه در تغییراتی که در حوزه تهدیدات شهری اتفاق افتاده است، ما را به این سمت سوق داده که دسته بندی تهدیدات را که یک موضوع اساسی است را در طبقه بندی زیرساختها از نظر، حساس، حیاتی، مهم است را به کلیدی، ضروری، حیاتی و نرم تبدیل کنیم. 

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه در چند سال اخیر، هر جنگی که اتفاق افتاده، هدفش زیرساخت بوده است، توضیح داد: امروز سلاح ها، کاملا تخصصی شده است و برای هدف قرار دادن هر زیرساخت، سلاح ویژه آن طراحی شده است. چون زیرساخت هدف نظامی شده است، تولید سلاح نیز کاملا متناسب با نوع کارکرد آن شده است. این روند، ارزش اطلاعات در مورد هر زیرساخت را نیز به همین نسبت افزایش می‌دهد.

سردار جلالی همچنین در مورد مجموعه راهبردهای دشمن در زمینه تهدیدات کالبدی نیز توضیح داد: حلقه‌های راهبردی واردن، تهاجمات مبتنی بر اثرات سیستمی و متقابل، تمرکز بر مدلهای تخریبی سیستمی (آبشاری؛ دومینویی) و تمرکز بر نودهای اساسی و شبکه ای از جمله استراتژی های تهدیدات کالبدی مورد استفاده دشمنان است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه برخلاف گذشته، امروز اهمیت حملات سایبری بر همگان آشکار شده است، تصریح کرد: امروز حداقل 7 نوع جنگ سایبری را شاهد هستیم که یکی از انواع آن جنگ سایبری زیرساختی با قابلیت اثرگذاری برمردم است که در حمله اخیر به سیستم سوخت شاهد آن بودیم. 

وی تصریح کرد: بنابراین ما شاهد همگرا شدن رویکردهای فناورانه در چارچوب استراتژی نوین تهدیدات هستیم که می‌تواند تنوع زیادی از تهدیدات ترکیبی را ایجاد کند که از ترکیب  آنها ده ‌ها مدل جنگ ترکیبی را شاهد خواهیم بود که متناسب با شرایط هر کشور و استراتژی‌های حمله از آن استفاده میشود.

به گفته سردار جلالی، آمریکایی‌ها در راهبردهای جهانی خود از فضای سایبری به عنوان یک سلاح برای اشراف، کنترل و تسلط بر دنیا بهره می‌برد به همین علت، چانه زنی بر سر حاکمیت سایبری و اداره اینترنت جزو خط قرمزها و منافع ملی آنهاست.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور خاطرنشان کرد: روال‌های و حکمرانی‌های سنتی در جهان با توسعه فناوری اطلاعات رو به زوال است و تولید حکمرانی مدرن سایبری را بر جوامع بشری شاهد هستیم و دیگر نمی‌توان به روال سنتی گذشته اکتفا کرد.