گزارش وزارت بهداشت از عوارض واکسن‌های کرونا

به گزارش پایداری ملی، معاونت بهداشت وزارت بهداشت درخصوص عوارض احتمالی واکسن‌های کووید19 مورد استفاده در کشور که یکی از مؤثرترین مداخلات برای کنترل و کاهش بار بیماری کووید19 واکسیناسیون جامعه است، گزارشی منتشر کرده است که در این گزارش، براساس مستندات به توضیح ابهامات و سؤالات متعدد در مورد عوارض واکسن‌ها، پرداخته است.

بنابر اعلام معاونت بهداشت، در زمان حاضر واکسیناسیون کرونا با استفاده از واکسن‌های تولید داخل و واکسن های وارداتی در حال انجام است و تاکنون بیش از 59 میلیون دوز واکسن کووید19 در کشور استفاده شده است و در هفته‌های پیشِ‌رو با سرعت گرفتن تأمین واکسن تعداد بسیار بیشتری واکسینه خواهند شد. یکی از ضروریات برای موفقیت برنامه واکسیناسیون، مشارکت جامعه و اطمینان به برنامه واکسیناسیون است، به همین علت برنامه کشوری مراقبت پیامدهای نامطلوب ایمن‌سازی با محوریت واکسیناسیون کووید19 تقویت شده است.

گفتنی است، واکسن‌ها علی‌رغم اینکه با بهترین دانش و تکنولوژی روز تولید می‌شوند، اما کنار فواید بسیار زیاد، آنها دارای عوارضی نیز هستند که خوشبختانه عموماً خفیف و بهبودیابنده هستند. معمولاً در جریان واکسیناسیون همگانی به‌دلیل تنوع در گروه‌های هدف و وجود افراد با بیماری‌های زمینه‌ای و واکسیناسیون تعداد زیاد افراد در مدت زمان کوتاه، احتمال بروز عوارض منتسب به واکسیناسیون و ایجاد نگرانی در جامعه بالاتر از شرایط عادی است. واکسن‌های جدید نیز همواره با نگرانی بیشتری از سوی کارکنان نظام سلامت و مردم پیگیری می‌شوند، لذا برای پاسخ‌دهی به این‌گونه موارد، نظام مراقبت پیامدهای نامطلوب ایمن‌سازی Adverse Event Following Immunization, AEFI در برنامه‌های معاونت بهداشت و شبکه‌های بهداشتی کشور ادغام شده و از سال 1383 در حال اجراست؛ عملکرد این برنامه در سال 1389 به تأیید سازمان جهانی بهداشت رسیده است. در نظام مراقبت هر رویداد نامطلوب پزشکی که برای فرد بعد از دریافت واکسن، صرف‌نظر از رابطه علّیتی با واکسن، رخ دهد، یک پیامد نامطلوب ایمن‌سازی AEFI تلقی و ثبت می‌شود. در زمان حاضر علاوه بر مراکز بهداشتی درمانی که ثبت عوارض را انجام می‌دهند، خودگزارش‌دهی نیز میسر شده است و افراد می‌توانند با مراجعه به سایت salamat.gov.ir و بدون مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی نیز گزارش عارضه را ثبت کنند. همه داده‌ها در سامانه‌های الکترونیک سلامت و همچنین در پرتال معاونت بهداشت نیز گزارش می‌شود.

در ادامه این گزارش همچنین به انواع عوارض اشاره و عوارض پس از واکسیناسیون به دو دسته "عوارض مرتبط با واکسن" (که بر حسب شدت احتمال به عوارض محتمل Probable و یا عوارض ممکن Possible دسته‌بندی می‌شوند) و "عوارض بدون ارتباط با واکسیناسیون یا همزمانی"، تقسیم‌بندی شده است؛ مواردی هم که مستندات برای بررسی رابطه علّیتی کفایت نکند، نیز غیر قابل طبقه‌بندی محسوب می‌شوند. عملکرد نظام مراقبت در شناسایی و ثبت عوارض، بالاتر از حداقل مورد انتظار سازمان جهانی بهداشت و در مقابل کشورهای توسعه‌یافته نیز در وضعیت قابل مقایسه قرار دارد.

همچنین، کنار نظام مراقبت جاری که توضیح داده شد، با کمک معاونت تحقیقات و فناوری در قالب یک پروژه منطبق با ضوابط سازمان جهانی بهداشت، نظام مراقبت فعال نیز برای عوارض واکسیناسیون کووید19 برقرار شده است که یافته‌های هر دو نظام مراقبت با یکدیگر همخوانی دارند. لازم به ذکر است بر حسب گزارش یافته‌های طرح یادشده، اجرای واکسیناسیون کووید19 در پیشگیری از بستری شدن افراد واکسینه به‌میزان 88 درصد مفید بوده و سبب کاهش بستری افراد واکسینه شده است.

بنا بر گزارش معاونت بهداشت وزارت بهداشت، میزان بروز عوارض جانبی مرتبط با همه واکسن‌ها در محدوده قابل قبول قرار داشته است و براساس مستندات، واکسن‌های موجود در کشور، بی‌خطر و مؤثر هستند و مردم می‌توانند با اطمینان خاطر به واکسیناسیون کرونا بپیوندند.