شگردهای رسانه‌ای در علوم شناختی

این شگرد در رسانه های بیگانه، می خواهد پیوند دهنده اعتراض ها باشد. به عبارتی میان فردی که از گره کارش در ادارات ناراحت است، با کسی که جاده شهرشان خراب است،  یا با کسی که نگران تحصیل فرزند است و کسی که طرفدار منافقین است، پیوند ایجاد کنند با این نقطه مشترک که همه ناراحت هستند. این ارتباط ذهنی اگر ایجاد شود، رسانه های بیگانه می توانند همه را به نفع پیام خودشان مصادره کنند.

علیرضا داودی کارشناس‌ ارشد رسانه و علوم شناختی در گفت وگو با فارس، ضمن تشریح کارکرد رسانه‌ های فارسی زبان بیگانه درخصوص تکنیک ” اعتراض ذهنی، اجتماع ارتباطی " گفت: در حوزه علوم شناختی مهمترین رکن، نزد رسانه این است که  باید بتواند ذهن هایی که اساسا نمی بیند را به گونه ای معترض بکند، که این ذهن های معترض در فضای رسانه های اینتراکتیو یا سوپراینتراکتیو در فضای مجازی یا فضای اجتماعی خودشان و اجتماع شان براساس نقطه مشترک یا متصل شان، یعنی آن اعتراض ذهنی قرار دهند.

داودی افزود: همیشه اجتماعات اعتراضی در حوزه علوم شناختی همین طوری شکل می گیرد مثلا یکی نسبت به حقوق دریافتی از محل کارش اعتراض دارد، ذهنی هست.

کارشناس‌ ارشد رسانه و علوم شناختی ادامه داد به این صورت که نسبت به میزان کم حقوق به صورت ذهنی اعتراض دارید، این موضوع را به دیگران نمی گویید، اما در جایی که کنار دیگر همکارانتان قرار دارید و در این زمینه حرف پیش می آید به علت جنس اعتراض ها، در ذهن ها، یک ارتباطی شکل می گیرد.

داودی گفت: این ارتباط در آنجا شاید لزوما کاربرد نداشته باشد اما اگر نیاز باشد یک تجمع اعتراضی شکل بگیرد آن ارتباط ذهنی اینجا خودش را نشان می دهد.

او ادامه داد مثلا قطع برق در تهران، قطع برق در سیستان و بلوچستان، افراد با آنکه در سیستان و بلوچستان با هم ارتباطی ندارند اما وقتی برق ها نامنظم قطع شود و یکی در آسانسور گیر بکند، یکی دیگر سرِ زمینش گیر کرده باشد، هر دو یک اعتراض ذهنی برای شان شکل می گیرد.

داودی گفت: شب می شود و رسانه برنامه ای پخش می کند که هر کس نسبت به قطعی برق اعتراض دارد، زنگ بزند، اینجاست که یکی از تهران زنگ می زند، دیگری از سیستان و بلوچستان، به همین نسبت شمار افراد دیگر، بر این اساس است که آی دی همدیگر را در شبکه های اجتماعی پیدا می کنند و یک اجتماع را شکل می دهند، اینجاست که رسانه ابزار اجتماع این افراد می شود و این تکنیکی است که رسانه های بیگانه در موارد مختلف از آن استفاده می کنند.

شگردهای رسانه ‌های بیگانه برای تغییر ذهن مخاطب فارسی زبان هر روز بیشتر می ‌شود، شناختن و درک این جنگ شناختی قسمتی از سواد رسانه‌ای مورد نیاز امروز ایران‌مان است. بنابراین رسانه ‌ها تلاش می کنند مطابق اهدافی که دارند در این فرآیند دخالت کنند. ایجاد، تغییر یا تقویت باورها، از کارکردهای رسانه ها در همراه سازی مخاطبان است.

رسانه ‌ها می‌ توانند با ایجاد خوراک لازم برای ذهن مردم از نشخوار های ذهنی رسانه های بیگانه برای مردم جلوگیری کنند . ذهن انسان هم مشابه جسم به خوراک احتیاج دارد و اگر خوراک لازم و با آگاهی به ذهن داده نشود از در دسترس ‌ترین مطالب که بعضا شاید صحیح هم نباشد، تغذیه خواهد کرد.

استفاده از ظرفیت‌ های علوم شناختی به ما کمک خواهد کرد که سوگیری ‌های شناختی در مورد مثلا کرونا به حداقل برسد و ذهن از لنگر انداختن دور بماند. نگاه‌های غیرواقع‌بینانه به کرونا در دو سوی طیف واقعیت قرار می ‌گیرند که اضطراب‌های روان‌شناختی ناشی از مرگ در یک سوی این طیف و در سمت دیگر انکار بیماری قرار دارد.

همانگونه که پیام های آگاهی بخش و مهارت افزا موجب شناخت دقیق تر از شرایط موجود شده و منجر به رفتاری مبتنی بر هوشمندی می شود، به همان میزان اخبار منفی، شایعات و اطلاعات گمراه کننده نیز منجر به تولید اضطراب می شود و در صورت تعدد مطالب، حتی موجب فلج خبری یا همان سِر سازی افکار عمومی و گونه ای از بی تفاوتی و بی واکنشی نیز می شود که در زمینه اخبار مربوط به کرونا ما میزان بارش اخبار و اطلاعات و تاثیرات شناختی آنها را مورد توجه قرار ندادیم.
بدون تردید خوانش مستمر اخبار موجب تاثیرات بر حوزه شناختی افراد و رفتاری منفعلانه در برابر سیل اطلاعات خواهد شد، اطلاعاتی که دانستن و ندانستن آنها نیز تاثیر قابل تاملی بر روی وضع مخاطب ندارد.

در شرایطی که ترس، ابهام و اهمیت رویداد مورد توجه مخاطبان است، برخی تلاش های رسانه ای نیز با هدف تحت تاثیر دادن قراردادن افکار عمومی جهت گرفتن ماهی خود از آب گل آلود در حال پیگیری است. این رسانه ها با انواع تکنیک ها در حوزه جنگ شناختی تاثیرگذاری بر روی حوزه معرفتی و بینشی مخاطبان را پیگیری می کنند و اینجا نقش رسانه های جریان اصلی جهت صیانت از ساختاری شناختی مخاطبان اهمیت ویژه ای پیدا می کند.

سیاستگذاری رسانه ای با اتکا به دانش علوم شناختی منجر به برنامه ریزی صحیح تر برای صیانت از نگرش مخاطبان و جهت دهی صحیح آنان به سوی واقعیت موجود و نه ترس و دلهره آفرینی می شود. امروز در حوزه برنامه ریزی برای تولیدات موثر رسانه ای بی توجهی به حوزه شناختی خطای راهبردی است.

مجموعه برنامه کوتاه ”روایت رنگ‌ها"  روایتی از تکنیک ‌های جنگ شناختی است که در شبکه رادیوییِ رادیو گفت و گو تولید و پخش می شود.

تکنیک ‌های رسانه‌ ای در دنیای امروز وارد فضای علوم شناختی شده است از این رو رادیو گفت و گو مجموعه برنامه‌ای 90 قسمتی برای آشنایی مخاطبان با این تکنیک‌ ها را تدارک دیده است.
”روایت رنگ‌ها" نام این مجموعه برنامه‌ی تخصصی در حوزه علوم شناختی با محوریت شگردهای رسانه‌ای در انحراف افکار عمومی است که ماموریت این شبکه، در جریان ‌سازی موثر بر نخبگان و کنشگران جامعه ایرانی را محقق کرده است.

این مجموعه برنامه که در قالب ساختارهای نوین طراحی و تولید شده، در هر قسمت و در گفت و گو با دکتر علیرضا داودی کارشناس مسائل رسانه و متخصص علوم شناختی، با رویکردی تخصصی و تحلیلی و با مصداق‌های عینی به افشای تکنیک‌ های رسانه‌ های بیگانه و معاند در جهت تخریب ذهن مرم ایران می پردازد.

روایت رنگ‌ها هر روز ساعت 11:55 دقیقه از رادیو گفت و گو موج اف ام ردیف 103.5 مگاهرتز تقدیم علاقه‌مندان می‌شود.