وی افزود: کنشگران دولتی و غیردولتی نه تنها در حال توسعه چنین توانایی‌هایی هستند، بلکه گاهی آن‌ها را در سطح منطقه‌ای و علیه برخی کشورها، از جمله کشور ما، عملیاتی می‌کنند. این قابلیت‌ها همه حوزه‌های نبرد را دربرمی گیرد و در فضای سایبری از مرز کشورها هم عبور می‌کند.
جانشین قرارگاه پدافند سایبری کشور، نفوذ در شبکه‌های داده، استیلای حداکثری بر شبکه‌های اجتماعی و کنترل کامل آن‌ها، دستکاری اطلاعات، حملات سایبری و تحریم اقتصادی را ازجمله این اقدامات برشمرد و ادامه داد: البته در ظاهر این اقدامات پایین‌تر از آستانه سنتی جنگ است و اغلب انکارپذیری قابل قبولی دارند و کنشگران را قادر می‌سازند تا به اقدامات تهاجمی بدون امکان انتساب و با رعایت حداکثر گمنامی دست بزنند.
وی درعین‌حال تأکید کرد: اما باید در نظر داشت؛ پیشرفت‌های نوظهور در زمینه مواد، قدرت محاسبات با کارایی بالا، رباتیک، هوش مصنوعی و بیوتکنولوژی، توانایی‌های نظامی و فناوری دشمنان را افزایش داده و چالش‌های دیگری به وجود می‌آورند.
تلاش آمریکا و رژیم صهیونیستی برای دسترسی به زیرساخت‌های ایران
فرجی پور گفت: آمریکا، رژیم صهیونیستی و اذناب منطقه‌ای آن‌ها با بهره‌گیری از فرصت‌های حاصل از پیشرفت در فناوری‌های مرتبط با فضای مجازی برای افزایش دسترسی عملیاتی خود به زیرساخت‌های ما تلاش می‌کنند. آن‌ها حتی از وضعیت ایجادشده ناشی از همه‌گیری COVID-19 برای پیشبرد جنگ اطلاعاتی با هدف تضعیف ایران و تحمیل شرایط اقتصادی و سیاسی به نفع خود استفاده می‌کنند.
وی بابیان اینکه کشورهای متحد آن‌ها در منطقه نیز به دنبال گسترش توانایی‌های نظامی و پیشبرد اهداف منطقه‌ای خود هستند، اضافه کرد: این کشورها تلاش می‌کنند در کنار ایالات متحده به اقدامات عملیاتی علیه ما، دیگر کشورها و گروه‌های محور مقاومت دست بزنند. تهدیدات تروریستی نیز همچنان پابرجاست و حفظ هوشیاری در سطح بالا برای محافظت از منافع ملی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
فرجی پور با اشاره به اهمیت آفندها و پدافندهای سایبری برای کشورها، توضیح داد: امروزه کشورهای متعددی دست به عملیات سایبری آفندی می‌زنند. آن‌ها حملات سایبری را یا با رویکرد پیشگیرانه آغاز می‌کنند و یا به منظور تلافی حملات صورت گرفته علیه آن‌ها اقدام به عملیات آفندی می‌کنند. بااینکه به نظر می‌رسد تاثیر این موارد کوتاه مدت باشد، اما می‌تواند منجر به ناامنی و بی‌ثباتی بیشتر در فضای مجازی شود.
اهمیت عملیات سایبری آفندی
به گفته جانشین قرارگاه پدافند سایبری، در شرایطی که انواع و اقسام حملات سایبری از جانب برخی کشورها و گروه‌های تحت حمایت پنهان آن‌ها انجام می‌شود، عملیات سایبری آفندی می‌تواند به ایجاد بازدارندگی و حفاظت از دارایی‌های اساسی کشورها در برابر فعالیت‌های غیرقانونی و مخل امنیت دیگران کمک کند.
وی با بیان اینکه دفاع سایبری پیش کنشگر یا proactive به معنای اقدام در جهت مقابله با حملات سایبری از طریق حوزه‌های سایبری و شناختی است، ادامه داد: این نوع از دفاع، نشانگر لایه‌ای است که بین اقدامات دفاعی و تهاجمی قرار گرفته است. در این لایه اقداماتی از جمله بازداشتن مهاجم، مختل کردن اقدامات او یا جلوگیری از شروع حمله یا ممانعت از ارتقاء آمادگی تهدیدگر برای حمله، چه به صورت پیشگیرانه و چه در دفاع از خود وجود دارد. روش‌های معمول شامل فریب سایبری، انتساب، شکار تهدید و تعقیب مهاجم است.
فرجی پور با تأکید بر اینکه حملات سایبری را می‌توان برای دفع حمله (دفاع فعال) یا پشتیبانی اقدامات عملیاتی برنامه‌ریزی کرد، افزود: دفاع سایبری پیش کنش گرانه فعال از لحاظ دفاع پیش بینانه با دفاع فعال متفاوت است و در این حالت کنشگر منتظر وقوع حمله نیست. تمایز بین دفاع سایبری فعال و عملیات سایبری تهاجمی OCO) ) این است که در حالت تهاجمی، نیاز به مجوزهای خاص قانونی یا اختیارات اجرایی وجود دارد. از این‌رو، توانایی‌های سایبری آفندی هر چند ممکن است با همکاری صنعت ایجاد یا توسط بخش خصوصی تسهیل شود، اما اصل عملیات اغلب توسط دولت‌ها انجام می‌گردد. البته برخی موارد استثنا هم وجود دارد، به‌ویژه در موارد دفاع از خود یا با اختیارات قضایی یا کمک به اجرای قانون.
وی ادامه داد: این تصور که فضای مجازی، محل مناسبی برای آفند است، در میان سیاستگذاران و تحلیل‌گران بسیار گسترده شده و بسیاری از آن‌ها از این فرض به عنوان استدلالی برای اولویت‌بندی عملیات سایبری آفندی استفاده می‌کنند. البته اعتقاد به ترجیح آفند در فضای سایبری به چند دلیل قابل درک است؛ از جمله اینکه؛ نقض امنیت سیستم‌های اطلاعاتی به رویه رایجی تبدیل‌شده؛ از سرقت هویت روزمره گرفته تا هک‌هایی که به‌خوبی درباره آن‌ها تبلیغ می‌شود.
معایب تمرکز بر آفند
فرجی پور درعین‌حال افزود: تمرکز بر آفند، تنش‌های بین‌المللی و آمادگی کشورها برای شروع ضد حمله پس از حمله سایبری را افزایش می‌دهد و این، اغلب باعث افزایش آسیب‌پذیری‌های سایبری می‌شود. اعتقاد به ترجیح آفند سایبری بر اساس تصوری روشن یا اندازه‌گیری تجربی از توازن دفاع و حمله نیست.
وی تصور مفید از توازن دفاعی و تهاجمی سایبری را مبتنی بر تجزیه‌وتحلیل هزینه و فایده دانست و ضمن طرح این پرسش که «آیا منافع آفند کمتر از هزینه آفند است و نسبت هزینه‌های دفاع به فواید آن چیست»، توضیح داد: پیچیدگی فناوری فضای مجازی به افزایش هزینه‌های دفاع منجر می‌شود؛ اما هزینه‌های حمله و دفاع در نهایت با توجه به پیچیدگی اهداف حمله، اهداف دفاع و توانایی‌های سازمان‌ها در مدیریت این پیچیدگی شکل می‌گیرد. مهارت سازمانی می‌تواند هزینه عملیات سایبری را به سمت دفاع سوق دهد. علاوه بر این، در حالی که نقض سیستم‌های اطلاعاتی آسان است و می‌توان آن را با هزینه نسبتاً کم انجام داد، دستیابی به تأثیرات فیزیکی بسیار دشوارتر و پرهزینه است.
خوش بینان و بدبینان به فضای مجازی
فرجی پور با تأکید بر اینکه مهم‌ترین ضرورت، درک مفهوم واقعی تهدیدات سایبری است که درباره آن حتی در میان جامعه علمی هم اختلاف نظرهایی وجود دارد، تصریح کرد: یک دیدگاه فضای مجازی را سراسر فرصت می‌داند و وقعی به تهدیدات آن نمی‌نهد؛ این گروه را گروه «خوش بینان» یا Optimist می‌نامیم. گروهی دیگر فضای مجازی را سراسر تهدید می‌داند و به شدت دیگران را به پرهیز از آن توصیه می‌کند؛ این گروه را «بدبینان» یا Pessimistها می‌نامیم. جالب است بدانید که حتی در «مهد اینترنت»، یعنی ایالات متحده هم این دو نوع نگرش وجود دارد.
جانشین قرارگاه پدافند سایبری با اشاره به مکاتب فکری رایج در مورد تأثیر اینترنت بر روند تغییرات سیاسی، گفت: از یک سو افرادی که معتقدند این فناوری دارای برخی ویژگی‌هاست که باعث گسترش دموکراسی در سراسر جهان می‌شود و گروه دوم کسانی که معتقدند اینترنت موجب تحکیم ابزار اقتدارگرایی و سرکوب سیاسی می‌شود. هر دو دیدگاه نقشی تعیین‌کننده به اینترنت نسبت می‌دهند که با ماهیت بی‌طرف آن مطابقت ندارد. در مقابل، تأثیرات اینترنت بر تغییرات سیاسی به زمینه و توانایی بازیگرانی بستگی دارد که از آن استفاده می‌کنند.
وی بابیان اینکه پیشرفت فناوری نه تنها مزایای مختلفی برای تعدادی از مردم به وجود می‌آورد، بلکه مشکلات جدی نیز ایجاد می‌کند، خصوصا اگر از این فناوری به‌درستی استفاده نشود، یادآور شد: به عنوان مثال، توسعه اینترنت و سایر نوآوری‌های فن‌آوری، مانند سه موتور جستجوی غول‌پیکر؛ گوگل، یاهو و MSN، مردم را به دنیایی سوق داده که می‌توانند یک کار اضافی را انجام دهند بدون اینکه دیگر کارهای روزمره را قربانی کنند.
فرجی پور به تأثیرات مثبت ارتباطات اینترنتی در حوزه آموزش پرداخت و درعین‌حال گفت: استفاده نامناسب از این پیشرفت فناوری، می‌تواند تأثیرات مخربی بر آموزش و تحولات جامعه بگذارد. مسائل مربوط به حقوق فردی و مالکیت معنوی برخی از نگرانی‌های دانشگاهی است که همیشه در دنیای آموزش ظاهر می‌شود.
وی افزود: استفاده از اینترنت برای تهدید جوامع یا انجام جرائم سایبری از جمله سرقت اطلاعات افراد و هک غیرقانونی منابع مالی آن‌ها به هر طریق، جرایم جدی تلقی می‌شود که باید متوقف شود و برای این منظور، اصرار می‌شود که مردم باید فقط به صورت غیرمجرمانه از این فن‌آوری استفاده کنند.
