هفتمین دورمذاکرات در دولت رئیسی

وبگاه شبکه خبری بلومبرگ به نقل از دو مقام مطلع از زمان‌بندی مذاکرات هسته‌ای نوشته انتظار می‌رود هفتمین دور مذاکرات وین اواسط ماه آگوست برگزار شود. 

یک منبع اروپایی دیگر که خواسته گمنام باقی بماند هم در گفت‌وگو با بلومبرگ گفته انتظار می‌رود تهران تنها بعد از تحلیف آیت‌الله «ابراهیم رئیسی» به عنوان رئیس‌جمهور بعدی ایران آماده از سرگیری گفت‌وگوها باشد.

این، جدیدترین برآورد درباره زمان آغاز هفتمین دور مذاکراتی است که از چند ماه پیش برای مشخص کردن وضعیت اجرای توافق هسته‌ای برجام در شهر وین برگزار شده است. 

برآورد جدید، بازه زمانی‌ای را که «میخائیل اولیانوف»، دیپلمات ارشد روسیه گفته بود دور هفتم مذاکرات در آن آغاز نخواهد شد را تا چند هفته آن طرف‌تر بسط می‌دهد.

اولیانوف در آن مصاحبه با روزنامه «کامرسنت» که متن انگلیسی آن یکشنبه منتشر شده تصریح کرده بود که این گفت‌وگوها زودتر از ۱۰ روز دیگر آغاز نخواهند شد. برآورد جدیدی که بلومبرگ ارائه کرده به معنی آن است که انتظار می‌رود این گفت‌وگوها اواسط ماه آگوست برگزار شوند. (۱۵ آگوست با روز ۲۴ مرداد در تقویم شمسی مصادف است.)

اولیانوف در پاسخ به سوالی درباره اینکه مذاکرات برجامی در وین چه زمانی آغاز می‌شود گفت: «تا امروز، هیچ‌کس از جمله ایرانی‌ها پاسخی برای این سوال ندارد.»

اولیانوف در ادامه گفت: «قابل درک است. ایران به تازگی رئیس‌جمهور ایجاد کرده و تیم جدیدی قرار است روی کار بیایند. آنها برای در دست گرفتن امور به زمان نیاز دارند.»

وی اضافه کرد: «نظر ما این است که مذاکرات هر چه زودتر آغاز شوند بهتر است. من فکر می‌کنم گفت‌وگوها زودتر از ده روز دیگر شروع نمی‌شوند، شاید هم دیرتر از این موعد.»

یک منبع اروپایی به وبگاه بلومبرگ گفت به تأخیر انداختن گفت‌وگوها تا زمان روی کار آمدن دولت آیت‌الله رئیسی، لزوماً شانس رسیده به مصالحه در وین را کاهش نمی‌دهد.

منبع مورد استناد بلومبرگ به اظهارات رئیس‌جمهور منتخب ایران در حمایت از مذاکراتی که به رفع تحریم‌ها منجر شود اشاره کرده است.

۶ دور مذاکره در وین

مذاکرات وین در برجام از فروردین‌ماه سال ۱۴۰۰ با هدف بازگرداندن آمریکا به توافق هسته‌ای برجام و مجاب کردن ایران به متوقف کردن اقداماتش در جهت کاستن از تعهدات برجامی خود آغاز شد. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده با توجه به خروج آمریکا از برجام با نمایندگان این کشور گفت‌وگو نمی‌کند. آمریکایی‌ها از طریق سایر طرف‌های حاضر در مذاکرات، از مواضع ایران مطلع می‌شوند.

ششمین دور این مذاکرات، از روز ۲۲ خردادماه آغاز شد و تا روز یکشنبه ۳۰ خردادماه ادامه داشت. «سید عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه و رئیس هیأت ایرانی شرکت کننده در مذاکرات وین در آن زمان گفت ملاک ایران  رسیدن به یک توافق خوب است. او درباره روند مذاکرات گفت: به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقی‌مانده ساده نخواهد بود.

واکنش وال‌استریت‌ژورنال

خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال در بروکسل در واکنش به خبر بلومبرگ درباره موعد احتمالی برگزاری هفتمین دور مذاکرات وین می‌گوید این تاریخ کاملاً حدسی و مبتنی بر گمانه‌زنی است. او تصریح کرده هنوز هیچ برنامه‌ای برای برگزاری هفتمین دور مذاکرات وین انجام نشده است.

موضع آمریکا

«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری شامگاه دوشنبه مدعی شده بود که واشنگتن آماده بازگشت به هفتمین دور مذاکرات است و این ایران است که باید زمان برگزاری دور هفتم مذاکرات را مشخص کند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد تنها تهران می‌تواند بگوید که این مذاکرات چه زمانی از سر گرفته خواهند شد.

ند پرایس گفت: «در خصوص این گفت‌وگوها ضرب‌الاجلی تعیین نمی‌کنیم اما با گذشت زمان، پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، روی دیدگاهمان درباره بازگشت به برجام، اثر خواهد گذاشت.»

دولت «جو بایدن» مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هسته‌ای برجام را فراهم کند.

«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهدات آن کشور از این توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شد و سیاست موسوم به «فشار حداکثری» را در دستور کار قرار داد.

مقام‌های دولت جو بایدن بارها به صراحت به شکست سیاست فشار حداکثری اعتراف کرده‌اند اما تا کنون از انجام اقداماتی که برای بازگشت به این توافق لازم هستند سرباز زده‌اند.

ارزیابی ایران از مذاکرات

«سعید خطیب‌زاده»، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست خبری روز دوشنبه جدیدترین ارزیابی ایران از وضعیت این گفت‌وگوها را مشخص کرد. 

او گفت: «اگر بخواهم کوتاه اشاره‌ای داشته باشم، با توجه به پیشرفت‌های حاصله می‌توان این ارزیابی را ارائه کرد که به پایان مذاکرات وین نزدیک شده‌ایم. برخی موضوعات حل ‌نشده کماکان باقی است، ولی آنچه که اهمیت دارد این است که وزن موضوعات حل‌شده خیلی بیشتر از مسائل حل‌ نشده است. ما مسیر زیادی را تاکنون طی کرده‌ایم، اما این راه باقی مانده از مسیر، مسیر ساده‌ای نخواهد بود.»

وی عنوان کرد که در وین، همه هیأت‌ها اذعان دارند که پیشرفت‌های نسبتا خوبی صورت گرفته و همگی بر جدیت خود برای ادامه مسیر و دستیابی به یک توافق برای احیای برجام تفاهم دارند، اما در همین راستا قبول دارند که برخی مسائل کلیدی باید از سوی مراجع تصمیم‌گیری در کشورها بررسی‌ شود.

میخائیل اولیانوف، دیپلمات ارشد روسیه هم در مصاحبه با کامرسنت ارزیابی مشابهی ارائه کرده و گفته تا کنون در ۶ دور مذاکرات وین ۹۰ درصد از مسیر احیای برجام پیموده شده است.

او در پاسخ به سوال خبرنگار کامرسنت مبنی بر اینکه طبق برآورد او چند درصد از مسائل مربوط به احیای برجام در ۶ دور مذاکرات وین پوشش داده شده‌اند گفت: «چنین ارزیابی‌هایی ناگزیر ذهنی خواهند بود، اما برداشت من این است که ۹۰ درصد مسیر را پیموده‌ایم. مسیر زیادی باقی نمانده است.»

اولیانوف در ادامه گفت: «اما ۱۰ درصد باقی‌مانده شامل مسائلی حساس از لحاظ سیاسی هستند که می‌توانند باعث عقب‌گرد شوند.  این نکته را نباید از نظر دور داشت.»

اصلی‌ترین بن‌بست‌ها در مذاکرات

منابع خبری تا کنون به طور مشخص درباره اینکه چه موانعی بر سر راه پیشرفت مذاکرات وجود دارند اظهارنظر نکرده‌اند. مشخص کردن توالی اقداماتی که لازم است ایران و آمریکا برای از سرگیری اجرای کامل برجام انجام دهند و همچنین خودداری آمریکا از ارائه ضمانت درباره عدم خروج مجدد از برجام برخی از مهم‌ترین موانع در این گفت‌وگوها قلمداد می‌شوند.

آماده نبودن آمریکا برای عدم ارائه ضمانت‌های لازم در خصوص عدم خروج از برجام، از جمله موانعی است که بارها از سوی منابع مختلف به عنوان یکی از موانع پیشرفت گفت‌وگوها مطرح شده است.

اولیانوف هم در مصاحبه با کامرسنت به همین موضوع اشاره کرده است. او گفت: «یکی از مسائل بسیار واقعی مثلاً این است که آیا می‌توان ضمانتی ایجاد کرد که وضعیت پیش آمده در دوران دونالد ترامپ و پیامدهای فاجعه‌بار آن مجدداً تکرار نخواهد شد. این خیلی مشکل‌ساز است.آمریکایی‌ها با استناد به قوانین‌شان می‌گویند که قادر به ارائه چنین تضمینی نیستند.»

روایت بلومبرگ از مانع‌ها

شبکه خبری بلومبرگ هم در گزارش خود به اختلافات بر سر توالی اقدامات ایران و آمریکا و درخواست تهران برای ضمانت درباره عدم خروج دوباره آمریکا از برجام به عنوان دو مانع اصلی پیشرفت مذاکرات یاد کرده است.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری روز دوشنبه گفت: «آن‌چه در کشورمان مورد اجماع همه می‌باشد، این موضوع است که اولا تحریم‌های آمریکا باید به صورت موثر برداشته شود و ثانیا مطالبات فرابرجامی ارتباطی به این توافق ندارد. مکررا اعلام شده به محض اجرای کامل توافق هسته‌ای و راستی‌آزمایی آن، جمهوری اسلامی ایران نیز اجرای کامل تعهدات خود را از سر خواهد گرفت.»