جولان جاسوسک‌ها در راهروهای پارلمان؛ از بهارستان تا NSA

این ایده که تمام ارتباطات تلفنی و یا رایانه‌ای در فضای «نت» از سوی مراجعی خاص در دنیا به طور کامل رصد می‌شوند تنها به عنوان نظریه‌ای توطئه‌گرایانه شناخته  می‌شد که عده‌ای بدبین آن را در فضای غیررسمی رواج می‌دادند.

گرچه پیش از این به صورت جسته و گریخته مطالبی درباره شنود ارتباطات الکترونیکی در سطح جهانی منتشر و گاه واکنش هایی نیز از سوی برخی کشورها در این رابطه نشان داده می‌شد با این حال بحث حفظ حریم شخصی به عنوان یک تابو در عرصه قوانین غربی شناخته می‌شد.

اما امروز تمام این گمانه‌زنی‌ها عملا فرو ریخته است و چیزی هم از آن اعتماد سابق باقی نمانده چرا که امروز همه می‌دانند «چشم بزرگ» همه را می‌بیند.

*چشم بزرگ همه را می بیند

زمانی که ادوارد اسنودن پیمانکار سابق دستگاه آژانس امنیتی ملی آمریکا NSA در هتلی در جزیره هنگ‌کنگ با خبرنگاران روزنامه گاردین مصاحبه می‌کرد عملاً دنیا دیگر آن چیزی نبود که پیش از این امر به نظر می‌آمد.

اسنودن دستگاه اطلاعاتی عظیمی را افشا کرد که تنها در داستان‌های علمی تخیلی و یا در نهایت داستان‌های جاسوسی به آن اشاره شده بود.

اینکه پورتال‌های بزرگ اینترنتی همچون گوگل، مایکروسافت، یاهو، AOL و سایر سرویس‌دهنده‌ها اطلاعات خود را برای آژانس امنیت ملی آمریکا افشا کرده و از نظر فنی یک در پشتی برای دسترسی به اطلاعات شخصی کاربران در سرورهای خود مهیا کردند.

*هدف: ایران

قلب این برنامه جاسوسی برنامه‌ای پرسیم (پی آر آی اس ام) بود که از طریق جمع‌آوری اطلاعات از اینترنت و خدمات دیگر این برنامه تحت نظر آژانس امنیت ملی آمریکا انجام می‌شد.

نکته جالب در اینجا این بود که بر طبق اطلاعات افشا شده اسنودن بخش اعظم ارتباطات اینترنتی رصد شده در سطح جهانی متعلق به کشورهای خاورمیانه و در رأس آن ایران بود. برنامه‌ای که حتی از رصد رادیویی یک سفر عادی مقام معظم رهبری به استان کردستان نمی‌گذرد.

*متحدان آمریکا هم در امان نیستند

جنبه دیگر افشاگری‌های اسنودن مربوط به شنود مکالمات تلفنی رهبران جهان می‌شد که شاید جنجال‌برانگیزترین آن مربوط به شنود تلفنی مکالمات آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان بود. گرچه اطلاعات روشنی از شنود مکالماتی مرکل منتشر نشد اما گفته می‌شود که حفره‌های نرم‌افزاری موجود در تلفن همراه وی دلیل اصلی شنود اطلاعات وی محسوب می‌شد.

گرچه تجهیزات جاسوسی مستقر در سفارت آمریکا در برلین نقش مهمی در شنود مکالماتی ساختمان‌های دولتی آلمان داشته است.

*استفاده از آیفون برای آلمانی‌ها ممنوع

واکنش مسئولان آلمانی اعتراض دیپلماتیک به چنین مسئله‌ای بود گرچه دامنه آن آنچنان گسترده شد که آمریکا مجبور شد نماینده‌ای را به برلین اعزام کند. البته واکنش آلمانی‌ها تنها محدود به این مسئله نبود بلکه این مسئله دامن تلفن‌های همراه مقامات این کشور را نیز گرفت.

دفتر امنیت فدرال آلمان طی ابلاغیه‌ای به تمام مقامات فدرال این کشور آنها را از استفاده از گوشی همراه آیفون ساخت شرکت اپل منع کرد. در این میان صداهای مشابهی نیز از کشورهای فرانسه و روسیه نیز به گوش می‌رسد اما در این میان واکنش ایران که اصلی‌ترین هدف جاسوسی مقامات آمریکایی محسوب می‌شده چه بوده است؟

*نمایندگان آزادند

در مجلس شورای اسلامی مانند تمام نهادهای دیگر مرجع ورود تجهیزات الکترونیکی و ارتباطی از جمله تلفن‌های همراه توسط مراجعین ممنوع است و این تجهیزات باید در ورودی‌های مجلس به امانت گذاشته شود.

بازرسی‌های موجود در درب‌های ورودی از هرگونه ورود تجهیزات الکترونیکی جلوگیری کرده و ضبط این تجهیزات نیز می‌تواند موجب پیگرد قانونی از مراجعین شود اما در این میان کارمندان مجلس شورای اسلامی و نمایندگان مجلس می‌توانند تلفن‌های همراه خود را به داخل ساختمان ببرند.

البته نمایندگان مجلس برای رفع و رجوع نیازمندی‌های خود به طور حتم به تلفن همراه نیاز دارند اما آیا نمایندگان مجلس احتیاط نمایندگان آلمانی را نیز در کار خود دارند.

*جولان جاسوسک ها در راهروهای مجلس

یک نماینده مجلس به دلیل جایگاهی که در اختیار دارد می‌تواند به طیفی از اطلاعات محرمانه دسترسی داشته باشد که بنا به وظیفه وی امری کاملا طبیعی است و برخی از نمایندگان نیز در جلسات محرمانه حضور پیدا می‌کنند.

گفت‌وگوی کوتاهی با نمایندگان مجلس نشان می‌دهد که بسیاری از آنها به محصولات شرکت اپل علاقمند هستند کما اینکه یکی از نمایندگان به طور دائم حتی در صحن علنی از یک آیپد برای چک کردن سایت‌های اینترنتی استفاده می‌کند.

در این میان گوشی همراه آیفون با مبلغی بالای 20 میلیون ریال، جایگاه ویژه خود را دارد و اغلب نمایندگان مجلس یک دستگاه آیفون در اختیار دارند که از آن برای مکالمات خود استفاده می‌کنند.

در میان این نمایندگان برخی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز حضور دارند که به تبع آن با مسائل محرمانه ملی نیز سر و کار دارند.

*از بهارستان به فورت‌مید

اینکه استفاده آزادانه از چنین ابزارهایی چه امکاناتی را نصیب برخی از دستگاه‌های اطلاعاتی غربی می‌کند چندان دور از ذهن نیست.

چندی پیش یک نشریه نظامی چینی(وابسته به یک ارگان اطلاعاتی و نظامی) اینگونه ادعا کرد که نرم‌افزارهای موجود در سیستم اپل می‌تواند تمام اطلاعات حیاتی شخص را به صورت آنلاین و از طریق اینترنت به مبدأ منتقل کند. این اطلاعات حیاتی شامل ریز مکالمات، شماره تلفن‌های آنان و حتی فایل‌های صوتی می‌شود. حتی این تلفن‌ها می‌تواند در مواقع ضروری تبدیل به یک ابزار جاسوسی آنلاین برای ضبط تمام مکالمات شود.

بنابراین نمی‌توان دور از ذهن داشت که چه حجمی از این اطلاعات از مجلس جمهوری اسلامی ایران روانه قرارگاه مرکزی اطلاعات آمریکا واقع در فورت‌مید(NSA) واشنگتن شود.

مکالمات یک نماینده عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به احتمال زیاد با یک مسئول دیگر و شاید هم یک مقام امنیتی و اطلاعاتی درباره آخرین برنامه‌ها و سیاست‌های کلان نظام درباره مثلاً مذاکرات هسته‌ای و یا برنامه‌های اطلاعاتی و امنیتی کشور، شماره تلفن مقام مسئول مورد نظر برای استفاده‌های حیاتی در مواقع لازم و دیگر موارد تنها قسمتی از این لیست طولانی می‌تواند باشد.

*خبری نیست

به نظر نمی‌رسد که دستور‌العمل خاصی برای نمایندگان مجلس در خصوص رعایت موارد ایمنی به خصوص در مورد تلفن‌های همراه وجود داشته باشد و تنها ممنوعیتی در خصوص ورود تلفن همراه به جلسات محرمانه خاص وجود دارد.

البته شاید آیفون‌داران مجلس نیز مطلع نباشند که اطلاعات آنها درباره مسائل گوناگون با چه سرعتی به غرب و شاید سرویس‌های جاسوسی منتقل می‌شود.

سؤال اصلی در اینجاست که آیا به غیر از مجلس شورای اسلامی دستور‌العمل کلی درباره سایر موارد این چنینی درباره سایر نهاد های مهم وجود دارد.