هشدار درباره وابسته‌سازی چرخه‌های تولید غذا به خارج/ خلاءهای قانونی بسترساز سرقت منابع ژنتیکی ایران

به گزارش پایداری ملی و به نقل از روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پدافند غیرعامل کشور، سردار دکتر غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور پیش از ظهر امروز در افتتاحیه مرکز ملی منابع ژنتیک کشاورزی و منابع طبیعی کشور که با حضور مهندس کشاورز، قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی ،دکتر بازرگان، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دکتر جعفر آقایی، رئیس مرکز ملی منابع ژنتیک کشاورزی و منابع طبیعی کشور و روسای موسسه های تحقیقاتی حوزه های بیوتکنولوژی، کشاورزی، باغبانی و با رعایت شیوه نامه های بهداشتی برگزار شد، با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری در حفاظت از منابع ژنتیک و تنوع زیستی کشور اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در بند 6 سیاست‌های کلی محیط زیستی کشور بر تهیه‌ اطلس زیست‌بوم کشور و حفاظت، احیاء، بهسازی و توسعه‌ منابع طبیعی تجدیدپذیر و اعمال محدودیت قانونمند در بهره‌برداری از این منابع متناسب با توان اکولوژیک آنها بر اساس معیارها و شاخص‌های پایداری، مدیریت اکوسیستم‌های حساس و ارزشمند و حفاظت از منابع ژنتیک و ارتقاء آنها تا سطح استانداردهای بین‌المللی تاکید دارند.

وی با بیان اینکه یکی از مهمترین موانع مدیریت منابع ژنتیکی کشور در طی سال‌‌‌های گذشته فقدان قانون در این حوزه بود است، تصریح کرد: روند تدوین تا تصویب قانون حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی کشور، بسیار طولانی بوده است و  همین غفلت ها زمینه را برای احتمال سرقت منابع و ذخایر ارزشمند ژنتیکی که یک ثروت عظیم ملی است افزایش می دهد. شواهد نشان می دهد برخی از کشورها ذیل عناوین علمی و پژوهشی تلاش می‌کنند منابع ژنتیکی کشور را در حوزه مختلف به سرقت ببرند. 

سردار جلالی با بیان اینکه در 3 سال گذشته سازمان پدافند غیرعامل کشور، تلاش بسیاری را در زمینه نهادینه کردن موضوع مرزبانی زیستی در کشور انجام داده است، تصریح کرد: در موضوع مرزبانی زیستی نزدیک به 17 دستگاه مختلف دخیل هستند که خوشبختانه نظام  اجرایی پدافند زیستی کشور در شورای عالی پدافند غیرعامل کشور به تصویب رسید و به دستگاه های ذیربط ابلاغ شد. 

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه منابع ژنتیکی در توسعه بخش کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی، اهمیت بسیاری دارد، تصریح کرد: یکی از ابزارهای سلطه در آینده، تسلط از طریق غذا خواهد بود. برای مثال، بسیاری از این مراکز تحقیقاتی وابسته به شرکتهای چند ملیتی، به دنبال تولید بذرها ژنتیکی یک بار مصرف هستند زیرا با ثبت جهانی این بذرها، همواره کشورها برای کشت و کار خود وابسته به این شرکتها خواهند بود. 

به گفته سردار جلالی در حوزه اقتصاد هوشمند، مهمترین تهدید، تهدید غذایی است و کشوری که با این تهدید مواجه شود به راحتی به زانو درخواهد آمد.

وی با بیان اینکه هدف کلان پدافند غیرعامل در حوزه کشاورزی، خودکفایی در تامین و تولید منابع اصلی غذایی کشور است که خوشبختانه با اقدامات و تلاش‌های وزارت جهاد کشاوری اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده است، گفت: حادثه کرونا نشان داد که ما اگر نتوانیم منابع اصلی غذایمان را تولید کنیم در شرایط بحران حتما دچار مشکل خواهیم شد. ما امروز در حوزه های مختلف تحریم هستیم که توانسته مشکلاتی را برای ما ایجاد کند و تنها در جاهایی که روی پای خودمان ایستاده‌ایم مشکلی نداریم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه وابسته سازی چرخه‌های تولید غذا به خارج به بهانه‌های مختلف بسیار خطرناک است، تصریح کرد: در خصوص برخی محصولات راهبردی غذایی حتی اگر صرفه اقتصادی هم وجود نداشته باشد عقلانیت حکم می کند که خود را وابسته به خارج نکنیم.

 وی گفت: مسائل و قوانین بین المللی نیز می‌تواند تهدیداتی را به دنبال داشته باشد. ما باید در تعاملات بین المللی با حفظ منافع ملی عمل کنیم و هر قانون و تعهد بین المللی را بدون آگاهی از تبعات آن چشم بسته نپذیریم. 

سردار جلالی با بیان اینکه برخی از محصولات باارزش و ثروت‌افزا  از تولید انحصاری ایران خارج شده است و سود کلانی را نصیب کشورهای رقیب در تولید این محصولات کرده است، تصریح کرد: ما باید بتوانیم هم با پوشش قوانین و  هم با رعایت مسائل مربوط به حقوق مالکیت ذخایر ژنتیکی از دارایی‌های کشور حفاظت کنیم.

به گفته وی بعضی از کشورهای همسایه نیز شروع به ایجاد بانک‌های و ذخایر ژنتیکی کرده‌اند و اگر ما دقت نکنیم ممکن است بتوانند برخی از گونه‌ها را به اسم خود در عرصه بین الملل معرفی کرده و پس از آن از ما حق بهره برداری مطالبه کنند.

سردار جلالی با بیان اینکه نیازمند مرکز تنظیم مقررات و قوانین در حوزه ژنتیک هستیم، تصریح کرد: این مرکز باید با توجه به تحولات سریعی که در حوزه علم ژنتیک در دنیا در حال انجام است، به صورت به روز نسبت به وضع یا اصلاح قوانین در این حوزه اقدام کند تا منافع و سرمایه های ملی ما به هدر نرود و با خطر مواجه نشود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور متذکر شد:  غیر از نظام مرزبانی زیستی، ما در سازمان پدافند غیرعامل کشور، تصویب سند راهبردی پدافند غیرعامل ذخایر ژنتیکی و منابع زیستی کشور را در شورای عالی پدافند غیرعامل کشور (کمیته دائمی) را به سرانجام رساندیم به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ کردیم. رسالت این سند صیانت و حفاظت از ذخایر و منابع ژنتیکی کشور و کمک به ارتقاء امنیت و سلامت، غذا و اقتصاد جامعه در برابر تهدیدات و آسیب‌های زیستی محتمل است.

سردار جلالی همچنین مطالبه اجرای دقیق و کامل سند راهبردی پدافند غیرعامل ذخایر ژنتیکی و منابع زیستی کشور و آئین نامه مرزبانی زیستی از دستگاه‌های متولی را خواستار شد و تصریح کرد: سازمان پدافند غیرعامل کشور دارای ظرفیت‌های قانونی برای رصد، پایش و شناسایی تهدیدات در حوزه ذخایر ژنتیکی و استفاده از فناوری نوین زیستی است که در این زمینه آمادگی کامل خود را برای حمایت از دستگاه های مسئول برای صیانت از ذخایر ژنتیکی و منابع زیستی کشور اعلام می دارد.