ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
آلودگی هوا به عنوان یکی از عوامل نامحسوس در بروز انواع بیماری‌های خطرناک به خصوص برای کودکان و سالمندان، این روزها به دغدغه‌ای فراتر از کرونا تبدیل شده است.
به گزارش پایداری ملی به نقل از مهر، آن طور که دستگاه‌های سنجش آلودگی و همچنین پیش بینی‌های سازمان هواشناسی نشان می‌دهد، وضعیت آلودگی هوا در کلانشهرها به خصوص تهران، حداقل تا جمعه و شاید روز شنبه ادامه داشته باشد. بنابراین، خلوت بودن معابر و خیابان‌ها، نباید موجب فریب ما برای رفتن به بیرون از منزل شود.
شرایط در کلانشهر تهران به گونه‌ای است که دست‌اندرکاران حوزه سلامت و وزارت بهداشت نیز نسبت به تنفس در چنین هوایی ابراز نگرانی کرده‌اند. در همین حال، سازمان جهانی بهداشت با اعلام اینکه آلودگی هوا تهدیدی جدی برای سلامت کودکان و بزرگسالان تلقی می‌شود، نسبت به عوارض آلودگی هوا که بیشتر از بسیاری از بیماری‌های ویروسی و عفونی برای کودکان زیر پنج سال خطر دارد، هشدار داده است.
بر اساس همین گزارش، افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند مانند بیماران قلبی و عروقی، بیماران ریوی، بیماران گرفتار آسم و آلرژی، بیماری‌های متابولیک و بیمارانی که تحت عمل پیوند قرار گرفته‌اند، بیشتر و زودتر مستعد دریافت عوارض آلودگی هوا هستند.
سیستم تنفسی اولین بخش از بدن انسان است که در تماس مستقیم با آلودگی هوا قرار می‌گیرد و ریه، مسئول جذب اکسیژن هوا و دفع دی اکسید کربن خون است. از این رو در صورتی که غلظت آلاینده‌های هوا فراتر از ظرفیت تصفیه ریه انسان باشد، وارد جریان خون می‌شود و عوارضی همچون اختلال در انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن، افزایش ضربان قلب، سکته قلبی، کاهش ظرفیت شش‌ها، آسم، برونشیت و سرطان ریه ایجاد می‌شود.
آلودگی هوا باعث تحریک مجاری هوایی و تشدید آسم در میان افراد به خصوص کودکان می‌شود تماس درازمدت با هوای حاوی میزان بیش از حد مجاز آلاینده‌ها باعث بروز برونشیت مزمن، بیماری مزمن ریه، تنگی نفس، سرفه‌های مکرر و شدید، آب ریزش چشم و سوزش و التهاب می‌شود.
آلودگی هوا ضریب هوشی کودکان را کاهش می‌دهد همچنین کم خونی و کمبود ویتامین D از دیگر تبعات آلودگی هوا است.
در آلودگی هوا وجود فلزاتی مانند سرب و آلاینده‌هایی مثل ازن بیش از مقدار مجاز است. وارونگی هوا فلزات سنگینی مانند سرب را در سطح پایین‌تری می‌آورد و کودکان به دلیل داشتن قد کوتاه، بیشترین قربانیان سرب هستند.
آلودگی هوا می‌تواند نحوه تکامل سیستم ایمنی کودکان را تحت تأثیر قرار بدهد. سیستم ایمنی کودکان در برابر بیماری‌ها بسیار ضعیف است و بنابراین بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا به‌راحتی می‌تواند سیستم ایمنی آنها را هدف قرار دهد.
نتایج برخی از مطالعات دیگر نشان می‌دهد که هیدروکربن‌های چند حلقه‌ای آروماتیک (PAH) که ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی نظیر گازوئیل و دیزل هستند می‌توانند عامل ایجاد مشکلاتی در جنین شوند. این هیدروکربن‌ها با چسبیدن به ذرات معلق UFP که آنها نیز ناشی از سوخت ماشین‌ها هستند و می‌توانند از سطوح دستگاه تنفس عبور کنند وارد جریان خون می‌شوند و از این راه وارد مغز و یا جفت زن حامله شده و احتمالاً جنین را در معرض مواد شیمیایی مضر قرار دهند، که می‌تواند باعث التهاب و در نتیجه زایمان زودرس شود.
این آسیب‌ها و عوارض در مادران زیر ۲۰ سال و بالای ۳۵ سال، زنان طبقه کم‌درآمد و یا زنانی با رژیم‌های غذایی ناسالم بیشتر است.
عباس شاهسونی رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، با اشاره به خطرناک بودن شرایط آلودگی هوای تهران، گفت: باید اقدام جدی در جهت کاهش منابع انتشار آلودگی هوا صورت گیرد.
وی با عنوان این مطلب که ما نگران سلامت مردم و وقوع شرایطی مانند یک حادثه ناگوار در شهر تهران و سایر کلانشهرها هستیم، افزود: شرایط نفس کشیدن در تهران سخت شده است.
شاهسونی با اشاره به پایداری وضعیت آب و هوا، پیش بینی کرد این شرایط تا هفته آینده ادامه داشته باشد.
در همین حال، سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت، از شهروندان تهرانی خواست به دلیل شدت آلودگی هوا، کمتر بیرون بیایند.
وی با بیان اینکه از هرگونه قدم زدن و انجام فعالیت ورزشی در فضای باز به طور جد خودداری کنید، گفت: مرطوب نگه داشتن هوای فضای خانه به خصوص در مواردی که برای گرمایش از بخاری‌های گازی و نفتی و شومینه استفاده می‌شود، مفید است.
سخنگوی وزارت بهداشت، سالمندان و بیماران قلبی و ریوی را مورد خطاب قرار داد و افزود: افراد مسن و کسانی که بیماری قلبی و ریوی دارند، از فعالیت در مراکز شلوغ و پر تردد پرهیز کنند.
آنچه مسلم است، اینکه آسیب‌ها و تهدیدات آلودگی هوا خیلی بیشتر از بیماری‌های ویروسی و عفونی، سلامت مردم را تهدید می‌کند. اما، شاید چون عوارض آلودگی هوا در کوتاه مدت چندان نمایان و محسوس نیست، ما نیز آن را جدی نمی‌گیریم.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!