برنامه‌ریزی چین برای رسیدن به «رهبری فناوری جهان»

به گزارش پایداری ملی به نقل از گروه علوم و فناوری‌های نوین پژوهشگاه فضای مجازی، شورای مرکزی حزب کمونیست چین به تازگی برنامه‌ای اقتصادی را برای سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ تصویب کرد. این شورا به طرح مبهمی دیگری نیز اشاره داشت که طبق آن، چین تا سال ۲۰۳۵ به رهبر تکنولوژی جهان تبدیل خواهد شد.

در این راستا رسانه دولتی شین‌هوآ اعلامیه‌ای را منتشر کرد که طی آن، شورای عالی سیاست‌گذاری چین، الگوی توسعه‌ای را با نام «جدید» معرفی کرده که می‌تواند با تکیه بر بازار داخلی، اقتصاد را به رشد برساند. پکن این الگو را «استراتژی گردش دوگانه» می‌نامد.

بنابر این اعلامیه با افزایش درآمد فردی همگام با رشد اقتصادی، جامعه وارد سطح جدیدی از رفاه خواهد شد.

در این اعلامیه آمده است که چین با سرانه تولید ناخالصی داخلی، سطح خود را به کشورهای تقریباً توسعه‌یافته می‌رساند و تا سال ۲۰۳۵، از نظر اقتصادی، علمی و ملی به طور کلی، به طرز چشمگیری پیشرفت خواهد کرد.»

مطابق با گزارش بانک جهانی، سرانه تولید ناخالصی چین در سال ۲۰۱۹ به ۱۰ هزار و ۲۶۱ دلار رسیده است. این مقدار با کشورهایی مانند ایتالیا و اسپانیا تا حدی برابری می‌کند ولی برای رسیدن به کشورهای تقریباً توسعه‌یافته باید به سی هزار دلار برسد.

این بیانیه در پایان جلسه عمومی چهار روزه با حضور ۲۰۰ عضو از کمیته مرکزی حزب کمونیست عنوان شد و رئیس جمهور «شی جین پینگ» آن را اجرا کرد. وی به تغییر احتمالی در اعضای رهبری چین هیچ اشاره‌ای نکرد. اما انتظار می‌رود که در سال آینده این برنامه اقتصادی پنج ساله، توسط مجلس چین یا کنگره ملی خلق رسماً تصویب شود.

جریان پایه‌ای که این طرح‌های پیشنهادی را به یکدیگر مربوط می‌کند، نشان می‌دهد که در صحنه بین‌المللی تغییراتی در میان قدرت‌ها در حال وقوع است.

طبق این اعلامیه، دنیای امروز تغییری بزرگ را تجربه می‌کند که نظیر آن در صدها سال دیده نشده است و میان قدرت‌های بین‌المللی تعادلی جدید شکل می‌گیرد.

این بیانیه بر چالش‌ها و موقعیت‌های جدیدی تاکید دارد که این شرایط، آن را به وجود می‌آورد و از چین می‌خواهد که خود را برای رویایی با آن آماده کند.

این کمیته تاکید کرده است که کشور چین باید نوآوری خود را بالا ببرد تا بتواند در زمینه‌های مختلف از جمله تجهیزات دفاعی به خود متکی باشد؛ بنابراین قصد دارد که اصلاحات خود را بهبود بخشد تا بتواند سرمایه‌گذاری‌های خارجی را به خود جذب کند و زنجیره تامین چین را تقویت کند.

با شدت گرفتن اصطکاک تجاری با آمریکا و همه‌گیری ویروس کرونا، دولت چین تصمیم گرفته است که استراتژی خود را با عنوان «ساخت چین ۲۰۲۵» به کار گیرد و با بالا بردن نوآوری خود در تکنولوژی به تولید کننده‌ای بزرگ تبدیل شود. در عین حال امیداوار است تغییر زیادی در نوع تقاضای خارجی ایجاد نشود.

چین با بالا بردن نوآوری در زمینه‌هایی مانند وسایل الکتریکی و تولید فلزات کمیاب که در آن برتری دارد، می‌تواند هدف خود یعنی رسیدن به خودکفایی و برتری را محقق کند. این کار هم‌چنین رقابت میان چین و آمریکا را بیشتر می‌کند. آمریکا پیشرفت چین در تکنولوژی را تهدیدآمیز می‌داند.

برای مثال اولین محموله ۷ هزارتایی خودروی تسلا هفته گذشته بندر شانگهای را ترک و به سوی سایر کشورها از جمله فرانسه و آلمان حرکت کرد.

طبق گزارش خبرگزاری دولتی شین‌هوا، تام ژو رئیس این شرکت گفت: «صادرات خودروهای مدل سه چینی به اروپا، نقطه عطفی برای کشور چین است. هم‌چنین سرعت و کیفیت محصولات چینی را به دنیا ثابت می‌کند.»

شرکت تسلا در ۹ ماه اول سال جاری میلادی بیش از ۸۵ هزار خودرو تولید کرده است و نمونه بارزی از اصلاحات ایجاد شده در کشور چین است.

شرکت خودرو سازی آمریکا به این شرکت مالکیت خارجی ۱۰۰ درصدی اهدا کرده و به سرعت اختیارات لازم را داده است. به طوری‌که این شرکت توانست یک سال پس از تاسیس، یعنی در اوایل سال پیش، تولیدات خود را آغاز کند.

به گفته مقامات دولتی چین، قدم بعدی این است که مرزهای علمی چین در سطح جهانی قرار گیرد. وانگ ژیگانگ، وزیر علم و فناوری چین، در ۲۱ اکتبر به خبرنگاران گفته است: «پنج سال دیگر راهبردی را پیاده خواهیم کرد که با تکیه بر نوآوری باعث توسعه و پیشرفت کشور خواهد شد.»

کشور چین در سال ۲۰۱۵، طرح «ساخت چین ۲۰۲۵» را عملی کرد تا از بازار بزرگ داخلی و زنجیره تامین خود بهره برداری کند و از تولید کننده‌ای ارزان و سطح پایین به رهبر تولیدکننده‌های تکنولوژی‌های پیشرفته تبدیل شود.

ماکس زنگلین، اقتصاددان ارشد موسسه مرکاتور آلمان که تحقیقات مربوط به کشور چین در آن‌جا انجام می‌شود، به روزنامه Nikkei Asia گفته است: «تمرکز بر ظهور تکنولوژی تا حد زیادی می‌تواند پایه‌های اجرای طرح «ساخت چین ۲۰۲۵» را به وجود آورد که هدف از این طرح، تبدیل کردن چین به ابرقدرت تولید است.»

از سوی دیگر شرکت Zhongtai Securities در یادداشتی تحقیقاتی اعلام کرد: « احتمال می‌رود که چین در پنج تا ده سال آینده در زمینه‌هایی از جمله ۵G، تراشه‌های مدار مجتمع، گوشی‌های هوشمند و وسایل نقلیه خودکار به موفقیت دست یابد.»

هم‌چنین، کارگزاری مستقر در شانگ دونگ گفته است: «از آن‌جایی‌که دولت چین قصد دارد میزان انتشار کربن خود را کاهش دهد و تا سال ۲۰۶۰ به کربن خالص صفر دست یابد، تولید انرژی تجدیدپذیر نیز جزوی از این برنامه پنج ساله خواهد بود.»

چین هم‌چنان در شاخص نوآوری جهانی ۲۰۲۰ رتبه ۱۴ را دارد که این رتبه‌بندی توسط سازمان جهانی مالکیت فکری اعلام شده است. با توجه به این رتبه‌بندی، کشور چین پا به پای نظیران آسیایی‌اش از جمله سنگاپور و کره جنوبی حرکت می‌کند ولی نسبت به ژاپن در درجه بالاتری قرار دارد.

هزینه‌های بخش تحقیق و توسعه این کشور در پنج سال گذشته، از یک تریلیون و ۴۲۰ میلیارد یوان به دو تریلیون و ۲۱۰ میلیارد یوان (۳۲۹ میلیارد دلار) رسیده است.

یکی از متخصصان موسسه پاولسون آمریکا در گزارشی اعلام کرد: «از آن جایی که افراد از اینترنت مصرف‌کننده به اینترنت صنعتی روی آورده‌اند، اکوسیستم تکنولوژی چین تا سال ۲۰۲۵ به رشد کامل خواهد رسید و از نظر پویایی، نوآوری و رقابتی به سطح منطقه سیلیکون ولی می‌رسد.»

طبق این گزارش، چین در ایجاد زیرساخت‌های قدرتمند از جمله رایانش ابری، شبکه‌های ۵G، شهرهای هوشمند و شبکه‌های نظارتی موفقیت زیادی به دست خواهد آورد و با این کار استفاده از اینترنت صنعتی بیشتر و آسان‌تر خواهد شد.

سازمان امینت انرژی آمریکا که از طرف سازمان امنیت ملی این کشور، از انتقال انرژی پاک حمایت می‌کند، طبق گزارشی در ماه سپتامبر، گفته است که «چین در حال حاضر در دو زمینه برجسته است: یکی خودروهای الکتریکی و دیگری تولید فلزات نایاب که هر دو تهدیدی برای آمریکا به حساب می‌آیند زیرا منجر به ایجاد شغل و ایجاد مجتمع نظامی صنعتی خواهند شد.»

بنابر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی نیز درسال ۲۰۱۹، ۴۷ درصد از ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار خودروی الکتریکی در جهان، به چین اختصاص داشت. این کشور پس از به دست آوردن موفقیت نسبی در تولید خودروهای الکتریکی، با هدف تحقق انگیزه‌های سیاسی جدیدی که در ماه سپتامبر عنوان شده بود، تولیدات گسترده‌تری را در زمینه خودروهای هیدروژنی پیل سوختی آغاز کرد.

دولت چین به جای دادن یارانه خرید، به شهرهای منتخبی پاداش می‌دهد که به افزایش استفاده از فناوری پیل سوختی کمک می‌کنند. گفته می‌شود که با ایجاد چنین تغییری در شیوه حمایتی دولت، مسئولین در صدد آن هستند که بدون از بین بردن پیشرفت‌های به وجود آمده در تکنولوژی، خودروسازان چینی را از حمایت‌های دولت کاملاً بی نیاز کنند.

آکادمی مهندسی چین که تحت حمایت دولت قرار دارد نیز در گزارشی که در ماه اکتبر منتشر شده است طرح‌های سیاست مدارانه‌ای را برای تولید فلزات کم‌یاب ارائه کرده است. این آکادمی از گسترش کاربردهای مواد معدنی حمایت کرده است و می‌خواهد با درخواست کمک از دولت، چین را تا سال ۲۰۳۵ به «ابرقدرت تولید فلزات کم‌یاب» تبدیل کند.

فلزات کم‌یاب لازمه تولید گوشی‌های هوشمند و سایر وسایل الکترونیکی هستند که چین بیش از ۶۰ درصد بازار آن را در دست دارد.

طبق این گزارش، چین باید تا سال ۲۰۳۵ در زمینه تولید بلورهای نوری و فلزات بسیار خالصی که در ساخت تکنولوژی‌های دفاعی به کار می‌رود، تا ۹۵ درصد به خودکفایی برسد؛ اگرچه رسیدن به چنین جایگاهی کار آسانی نیست. چرا که بازرسان آمریکایی، شرکت تکنولوژی هوآوی و شرکت بین‌المللی تولید نیمه‌رسانا را چندین بار به چالش کشیده‌اند.