تجربه موفق اجرای الگوی بهداشت‌محور در زیرساخت‌های حیاتی /استراتژی آمریکا علیه ایران با تعویض رئیس جمهور تغییر نمی‌کند

به گزارش پایداری ملی به نقل از روابط عمومی و اموربین الملل سازمان پدافند غیرعامل کشور، سردار دکتر غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور شامگاه شنبه ، 11 آبان ماه به مناسبت ایام نکوداشت پدافند غیرعامل در برنامه نگاه یک حاضر شد و به سوالات مطرح شده در این برنامه پاسخ داد.

وی در پاسخ به سوالی در مورد دلایل انتخاب شعار «مقاومت فعال، تاب آوری حیرت انگیز؛ ایران قوی» به عنوان شعار امسال ایام نکوداشت پدافند غیرعامل اظهار داشت: شعار امسال برگرفته از راهبردهای مقام معظم رهبری است. زمانی که دشمن از گزینه نظامی علیه کشور ناامید شد، راهبرد فشار همه جانبه را علیه ما آغاز کرد. از میان تمام راهبردهای موجود در برابر این فشار همه جانبه، با تدبیر مقام معظم رهبری، راهبرد مقاومت فعال در دستور کار قرار گرفت.

 

وی ادامه داد: واقعیت این است که فشارهایی که از سوی دشمن بر ملت ایران وارد شده و می‌شود تاکنون در هیچ کجای جهان سابقه ندارد. به همان میزان تاب آوری ملت ایران در برابر این فشارها بی نظیر و به تعبیر مقام معظم رهبری حیرت انگیز است و ما توانستیم در این فشار حداکثری، کارکردهای اساسی کشور و استقلال کشور را حتی با وجود بحران کرونا حفظ کنیم.

سردار جلالی تصریح کرد: از سوی دیگر رهبر معظم انقلاب، تعبیری که از ایران قوی به کار برده‌اند، ناظر بر قوی شدن در همه مولفه‌هاست. از همین رو و با توجه به شرایط روز کشور و الزامات و بایسته‌ها در این شرایط خاص، تصمیم بر این شد که شعار امسال، با در کنار هم قرار گرفتن این سه مولفه یعنی مقاومت فعال، تاب آوری حیرت انگیز و ایران قوی انتخاب شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در مورد فلسفه تشکیل و اهداف و وظایف این سازمان اظهار داشت: موضوع پدافند غیرعامل یک مفهومی است که از گذشته وجود داشته و در همه کشورها به نوعی بخش غیرنظامی دفاع محسوب می‌شود.

وی با اشاره به تاخیر ۲۵ سال برای تشکیل پدافند غیرعامل تصریح کرد: سرانجام در سال 1382، با تدبیر مقام معظم رهبری، این سازمان شکل گرفت. این در حالیست که امروزه در همه کشورهای دنیا ساختارهای گسترده‌ای برای پدافند غیرعامل وجود دارد. کشوری مثل آمریکا چندین سازمان در این حوزه دارند و بعد از یازده سپتامبر یک وزارتخانه با نام دفاع سرزمینی در این حوزه تشکیل شد.

وی اضافه کرد: ماموریت این سازمان‌ها دفاعی است و این دفاع بدون استفاده از سلاح انجام می‌گیرد و حوزه عملش در سطح کشوری است. بدنه این ساختار در سلسله مراتب دفاعی کشور است اما حوزه عملش کل کشور را در بر می‌گیرد. تفاوت عملکرد سازمان پدافند غیرعامل کشور با سازمان مدیریت بحران نیز در نوع تهدیدات است. تهدیدات مدیریت بحران منشا طبیعی دارد و در طول زمان ثابت است. این در حالیست که تهدیدات حوزه پدافند غیرعامل انسان ساخت است. یعنی از یک سوی ما با ساختارهای انسانی سر و کار داریم و از سوی دیگر با مقوله تکنولوژی مواجهیم. این سبب می شود که ماهیت تهدیدات در طول زمان دستخوش تغییر شود. ما 20 سال پیش با تهدیدات سایبری روبه‌رو نبودیم اما امروز با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به دستاوردهای سازمان در طول 17 سالی که از تاسیس آن می گذرد نیز گفت: وقتی به گذشته نگاه می‌کنیم در حوزه پدافند غیرعامل نه ساختاری وجود داشت و نه الزامات. خوشبختانه امروز در همه دستگاه اجرایی و حتی در سطح استانی، ساختار پدافند شکل گرفته و جایگاه خود را پیدا کرده است. سازمان پدافند غیرعامل در 8 حوزه تخصصی شامل، سایبری، زیستی، شیمیایی، پرتویی، اقتصادی، مردم محور، کالبدی و نظامی مشغول فعالیت است. 

وی خاطرنشان کرد: به جرات می‌توان گفت ما از لحاظ دانشی در حوزه پدافند غیرعامل چیزی کم نداریم. به طوری که در حال حاضر 17 رشته کارشناسی ارشد و دکتری پدافند غیرعامل مشغول تربیت دانشجوست و در واقع ما در این زمینه به بلوغ رسیده ایم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل در مورد اینکه چرا بسیاری از قوانین حوزه پدافند غیرعامل مربوط به سالهای دور است و حتی دهه 30 است نیز گفت: واقعیت این است هنوز در حوزه پدافند فاقد قوانین پایه و جامع هستیم. اگرچه از برنامه چهارم توسعه، مواردی در مورد الزامات پدافند غیرعامل آمده که در برنامه‌های پنجم و ششم، میزان آن رشد داشته است اما همچنان شاهد برخی نواقص هستیم. از همین رو سازمان پدافند غیرعامل کشور در تعامل با مجلس شورای اسلامی در تلاش است تا با بسترسازی قانونی، رعایت الزامات پدافند غیرعامل را مورد توجه قرار دهد. 

سردار جلالی در مورد عدم دعوت و حضور سازمان پدافند غیرعامل در شورای عالی فضای مجازی نیز توضیح داد: مجلس شورای اسلامی با تصویب قانونی در سال ۱۳۹۶ این سازمان را به عضویت برخی شوراهای عالی از جمله شورای عالی فضای مجازی درآورده است. با توجه به اینکه در متن قانون، عضویت رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در شورای عالی فضای مجازی منوط به اجازه رهبری شده بود، ایشان نیز در اسفندماه همان سال با این پیشنهاد موافقت کردند و این قانون از سوی رئیس مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری نیز برای اجرا ابلاغ شده است. با این حال با گذشت قریب به سه سال از ابلاغ این قانون و پیگیری‌های متعدد، مجریان از اجرای قانون استنکاف کرده و از دعوت رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور برای حضور در این شورا سر باز می‌زنند که دلایل آن مشخص نیست. از همین رو طی درخواستی از کمیسیون اصل 90 خواستار رسیدگی به این موضوع شده‌ایم.

سردار دکتر جلالی در ادامه در خصوص نفش سازمان پدافند غیرعامل کشور در مساله مقابله با کرونا نیز گفت: اجازه بدهید توضیحاتی پیرامون فعالیت های این سازمان در مورد مباحث پدافند زیستی ارائه کنم. سازمان پدافند غیرعامل کشور در راستای ساختارسازی در حوزه پدافند زیستی، در سال 90، طرح جامع میکروبی کشور را که در سال 78 تصویب شده بود، پس از 12 سال دوباره به روزرسانی کرد.

وی ادامه داد: در همین راستا ساختارها و نقش ها تعریف شد. این ساختار در هر استان با توجه به مخاطرات و تهدیدات خاص آن بازطراحی شد و مسئولان استانی متولی بحث پدافند زیستی از استاندار تا کارشناسان آموزش های لازم را دریافت کردند. این آموزش‌ها در برخی استانها مانند قم، سیستان و بلوچستان و آذربایجان شرقی برای ایجاد آمادگی با اجرای مانور پدافند زیستی تمرین شد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور متذکر شد: سال گذشته نظام مرزبانی زیستی را جهت کنترل ورود و خروج مرزها از منظر تهدیدات زیستی تدوین و آماده کردیم. این اقدام تقریبا بیش از یک ماه قبل از شیوع کرونا انجام شد و طی آن دستورالعمل‌های مقابله در برابر تهدیدات زیستی آماده سازی و به نهادهای متولی ارائه شد. شاید جالب باشد بدانید که ما در سال 96، رزمایش مقابله با شیوع کرونا را در فرودگاه امام خمینی(ره) برگزار کردیم که در این رزمایش، ضعف ها و اشکالات موجود را احصا و به دستگاه متولی گوشزد کردیم.

سردار دکتر جلالی خاطرنشان کرد: با وجود تلاشهای 8 ساله سازمان پدافند غیرعامل کشور در سال 90 تا 98 و تمام ساختارسازی ها و آموزش‌ها و با وجود اقداماتی که در حوزه پیش بینی، پیشگیری و مقابله انجام داده و برنامه ریزی کرده بودیم اما مشخص نشد چرا پس از 30 بهمن و ظهور کرونا در ایران، ما از ستاد ملی کرونا کنار گذاشته شدیم.

وی متذکر شد: این در حالیست که ستاد کل نیروهای مسلح در پی اعلان سازمان پدافند غیرعامل کشور، خود را برای مقابله با کرونا آماده و تجهیز کرد و مشاهده کردیم که نیروهای مسلح در برابر کرونا غافل گیر نشدند و از آمادگی مطلوبی برخوردار بودند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در پاسخ به این سوال که آیا ما برنامه جامعی برای مقابله با کرونا داریم نیز اظهار داشت: در ماجرای کرونا، بخش عمده‌ای از کشورهای دنیا غافلگیر شدند و می توان به جرات گفت که هیچ کشوری برنامه جامعی از قبل برای مقابله با چنین بیماری نداشت چون این سطح از فراگیری بیماری و تاثیر آن برجنبه‌های مختلف مانند اقتصاد و معیشت مردم قابل تصور نبود.

وی ادامه داد: ما جلساتی با نخبگان کشور با عنوان " 220 روز مقابله با کرونا" داشتیم. ماحصل جلسات با این نخبگان که از حوزه های مختلف، از ویروس شناس، اپیدمیولوژیست، روانشناس تا اقتصاددان و حقوقدان را شامل می شدند این بود که با توجه به اینکه کرونا نه درمان، نه دارو و نه واکسن مشخصی دارد، مقابله با آن نیازمند تغییر رویکرد از درمان محوری به بهداشت محوری است. 

سردار جلالی متذکر شد: این کار نافی مجاهدت‌های کادر نظام سلامت کشور به عنوان مدافعان سلامت که جان خود را برای درمان هم وطنان به خطر انداختند نیست. بلکه به معنی این است که باید بار را از دوش بخش درمان کشور برداریم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به تجربه موفق اجرای الگوی بهداشت محور در زیرساختهای حیاتی کشور تصریح کرد: با توجه به اینکه در این زیرساختها، نظام HSE وجود داشت، توانستیم یک نظام بهداشت حرفه ای را در این زیرساختها پیاده سازی کنیم که تجربه موفقی بود که تضمین تداوم کارکردهای زیرساختهای حیاتی کشور از قبیل آب، برق، نفت، گاز و ...  را به دنبال داشت.

سردار جلالی خاطرنشان کرد: رویکرد بهداشت محور، یک سبک زندگی است که رفتارهای مراقبتی بهداشتی ما را در هرکجا که هستیم از خانواده، محل کار، محل تحصیل و ... تنظیم می‌کند. اما آنچه تضمین کننده موفقیت این رویکرد است آموزش و اقناع مردم و همچنین اجماع بین مسئولان است که در این زمینه رسانه، به ویژه رسانه ملی نقشی بی بدیل را ایفا می‌کند. چنانچه به اعتقاد من رسانه با فرهنگ‌سازی صحیح می‌تواند نقشی پررنگ‌تر از نظام بهداشت و درمان در مدیریت بحران کرونا ایفا کند.

وی متذکر شد: کشورهایی که توانستند در زمینه مقابله با کرونا موفق عمل کنند در درجه اول از نظام کارآمد تصمیم‌گیری یا حکمرانی مطلوب مقابله با کرونا و در درجه دوم از نظام اعمال مقررات خوبی برخوردار بودند.

به گفته رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور چنانچه تصمیم درست، قاطع و به موقع از سوی مسئولان گرفته شود و مردم با استفاده از رسانه اقناع شده و موضوع را بپذیرند، مطمئن باشید مردم به پروتکل‌ها و توصیه‌ها پای‌بند خواهند بود و تمکین خواهند کرد.   

سردار جلالی در بخش دیگری از این برنامه با بیان اینکه نظام واکسن سازی ما نیازمند تحول و به روزرسانی است، خاطرنشان کرد: نظام تشخیصی، دارویی و واکسن سازی ما باید همگام با تهدیدات بیولوژیکی و زیستی حرکت کند. برای مثال ما بانک جامعی از ویروس ها و پاتوژنها در اختیار نداشتیم. همچنین سیستم های تشخیصی ما ناقص بودند. در زمینه پروتکل و تجهیزات نیز نیازمند تحولاتی بودیم.

وی با بیان اینکه در این زمینه پیشنهاد طرح جامع واکسن کشور را آماده کردیم، تصریح کرد: به نظر می‌رسد در زمینه ساخت دارو و واکسن، همچنان نگاه سنتی حکم فرماست. این در حالیست که در این زمینه شرکت‌های دانش بنیان بسیاری مشغول فعالیت هستند که می‌توان با استفاده از حذف برخی قوانین و پروتکل های دست و پاگیر، زمینه توسعه فعالیت این شرکت ها را تسهیل کرد. البته این امر هرگز به معنی نادیده گرفتن چارچوب، اصول و ضوابط ایمنی بهداشتی در مورد دارو و واکسن نیست. 

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه باید پدیده شبکه‌های اجتماعی را به درستی بشناسیم گفت: شبکه‌ اجتماعی، کارکردهای بسیار ارزشمندی دارد و می‌تواند بستر ایجاد مشاغل بسیار زیادی باشد. اما اگر قانون، کنترل و اداره یک شبکه اجتماعی در دست کشور نباشد، تمام اطلاعات و دارایی‌های افرادی که در این شبکه اجتماعی به فعالیت یا کسب و کار می‌پردازند در معرض خطر است. چون هیچ نظارتی برآن وجود ندارد و در برابر قانون نیز پاسخگو نیست.

وی تصریح کرد: اگر ما نیازمند شبکه اجتماعی هستیم که حتما نیز به آن نیاز داریم، باید به دنبال ایجاد یک شبکه اجتماعی ملی باشیم تا اجازه ندیدیم مردم ما و دارایی‌های ملی ما به گروگانی در دست دشمن تبدیل شوند.

سردار جلالی با بیان اینکه بحران کرونا، نیاز ما به داشتن شبکه ملی اطلاعات را بیش از پیش نمایان کرد، گفت: شیوع کرونا، استفاده از کارکردهای فضای سایبری را با یک شیب تند روبه‌رو کرد. آموزش، خدمات درمان، بسیاری از مشاغل و ... اکنون به فضای سایبری منتقل شده‌اند. با این شرایط نبود ارتباطات سایبری را نمی توان تحمل کرد. 

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه یکی از اهداف پیش بینی شده در اساسنامه سازمان، تسهیل و تضمین کارکردهای اساسی است، تصریح کرد: در حوزه ارتباطات که بستر انتقال داده است موفق عمل کرده‌ایم. ولی در بخش‌هایی مانند شبکه اجتماعی ملی هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده‌ایم که از اهمیت اساسی برخوردار است مشروط بر اینکه زیرساخت آن در اختیار خود ما باشد و اجازه کنترل و تسلط بر این حوزه را به دشمنان ندهیم.

وی در خصوص اقدامات سازمان پدافند غیرعامل کشور برای خروج زیرساخت‌های پرخطر از حریم شهرها نیز گفت: ما طرحی به نام پدافند شهری آماده کرده‌ایم. در این طرح 40 اقدام اساسی مصوب و ابلاغ شده است. این طرح تا سه‌سال آینده جزو برنامه‌های اجرایی ما در شهرها خواهد بود. 51 شهر بالای 200 هزارنفر را برای این طرح هدف‌گذاری کرده‌ایم. یکی از این 40 اقدام‌ اساسی در این طرح، خروج مراکز پرخطر از شهرها و ساماندهی و ایمن‌سازی مراکزی است که الزاما باید در شهر بمانند. همچنین با هماهنگی وزارت صمت، طراحی شهرک‌های صنعتی مواد پرخطر را اجرا کردیم تا این صنایع از شهرها خارج و در این مناطق مستقر شوند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در پاسخ به این سوال که آیا فرقی می‌کند چه کسی برنده انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا باشد نیز گفت: تجربه ثابت کرده است استراتژی ایالات متحده آمریکا با تغییر رئیس جمهور و حزب حاکم تغییر نمی‌کند. ممکن است تاکتیک تغییر کند اما راهبرد تغییر نخواهد. بلکه آنچه اثرگذار است راهبردهای ماست. در واقع مقاومت فعال، تاب آوری و قوی شدن می‌تواند در راهبرد دشمن نسبت به ما تغییر ایجاد کند.