در حکمرانی فضای مجازی عقب هستیم

به گزارش پایداری ملی به نقل از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پنجاه و هفتمین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و اندیشه با موضوع «حکمرانی در فضای مجازی» با حضور مهدی فسنقری، معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و رضا عزمی دانشیار گروه مهندسی کامپیوتر و رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه الزهرا برگزار شد.

در این نشست مهدی فسنقری با اشاره به اینکه در فضای مجازی مرزها تعریف دیگری دارند، گفت: حکمرانی به این معنی است که فرآیندی در نهادهای موجود شکل می گیرد که می تواند به اعمال قدرت منتهی شود، البته در این حوزه قانون و  مقررات نیز دخیل هستند. در حکمرانی، دولت، بخش خصوصی و در نهایت مردم در ارتباط با هم عمل می کنند و به بیان دیگر، حکمرانی فضای مجازی فضای تنیده ای از فضای مجازی و واقعی است که دارای توان، قدرت و هنجارها و ارزش ها است.

معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، با بیان اینکه معنی درست حکمرانی در فضای مجازی این است که تصمیم سازی مبتنی بر داده به روز، واقعی و صحیح انجام شود، افزود: رگولاتوری فضای مجازی در دنیا دچار تغییر و تحولات بسیاری شده است و کشورها به این نتیجه رسیده اند که قدرت دولت در حوزه ارائه خدمات کم و بخش خصوصی و جامعه مدنی باید خدمات ارائه کنند.این در حالی است که در کشور ما با وجود اینکه در شبکه ملی اطلاعات موضوع تکالیف و اولویت ها مشخص شده اما هنوز موضوع خدمات تبیین نشده است.

وی با اشاره به اینکه در دنیا شرکت ها در حوزه فضای مجازی حکمرانی می‌کنند، افزود: در کشوری مانند آمریکا شرکت های بزرگ در فضای مجازی حکمرانی می کنند در صورتی که در ایران اجزای دولت برای کاهش قدرت خود یکپارچه نیستند. در حکمرانی، مرز ما در فضای مجازی مشخص نشده است و باید بدانیم اگر مالکیت معنوی در این فضا مشخص نشود رشد خدمات نخواهیم داشت.

فسنقری به حضور شرکت های بزرگ در حوزه IT در دنیا اشاره کرد و گفت: شرکت های بزرگ IT با خرید زیرمجموعه های کوچک به توسعه اکوسیستم های IT کمک می‌کنند و صرف حمایت دولتی از استارت آپ ها غلط است؛ در این زمینه رگولاتوری وظیفه دارد طوری برنامه ریزی کند که حداقل ۲ شرکت بزرگ در این حوزه حضور داشته باشند که هم رقابت و هم کیفیت خدمات و سرویس ها مناسب باشد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به راه اندازی CDN ها اشاره کرد و افزود: این کار برای شکل گیری اکوسیستم اقتصادی محتوا انجام شده در صورتی که این فضا از طریق حضور بخش خصوصی فعال می شود و با امکان ارائه خدمات جذاب این اکوسیستم شکل می گیرد و در نبود این بخش هر چقدر CDNها توسعه داده شود این اکوسیستم شکل نمی گیرد.

وی رویکرد دیگر در این حوزه را اتحاد بین المللی عنوان کرد و گفت: در این روش برخی کشورها با کشورهای صاحب تکنولوژی، توانمندی خود را با توجه به زیرساخت های موجود به اشتراک می‌گذارند و به برندهای بزرگتر متصل می شوند و در این شرایط پایداری و سود شرکت ها تضمین می شود و اکوسیستم اقتصادی این حوزه نیز تقویت می شود.

معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: بر اساس بررسی‌های به عمل آمده کشورهایی که از ۵G استفاده می کنند اکوسیستم چرخه خدمات بر اساس این تکنولوژی در آنها راه اندازی شده است و بقیه دستگاه ها نیز وظایف خود را در این حوزه انجام داده اند و به دلیل استراتژیک بودن ۵G تمام کشورها به سمت این تکنولوژی می روند.

فسنقری گفت: برخی از مشکلات حکمرانی فضای مجازی مربوط به حکمرانی در فضای واقعی است و سازو کارها و قوانین و مقررات نهادهای مختلف و فرایند ارتباط بین این نهادها که در فضای واقعی وجود دارد بر فضای مجازی تاثیر می گذارد.

وی تصریح کرد: توسعه زیرساخت ها باید انجام شود و بخش خدمات باید بتواند خود را با این توسعه همراه کند. چرا که فناوری، سرعت بالایی دارد و در رقابت بین کشورها و شرکت های بزرگ برنده کسی است که از این فرصت توسعه فناوری استفاده کند.

معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به برنامه ریزی ها برای استفاده از فضای مجازی برای حل ابر چالش های موجود در دنیا، تصریح کرد: عامل مشترک بین ابرچالش ها، دیتا است و داده ها، ثروت و دارایی هر کشوری محسوب می شود اما در کشور ما بعضی از موارد و اهمیت آن در حوزه داده ها مغفول مانده و بودجه های کشور بر اساس ابرچالش ها برنامه ریزی نمی شود.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون صدا و سیما و وزارت ارشاد در حوزه محتوا فعالیت می‌کنند، تصریح کرد: آیا ما یک سند تدوین شده متقن در مورد تولید محتوا داریم که بتوانیم بر اساس آن این حوزه را توسعه دهیم؟

در این نشست رضا عزمی دانشیار گروه مهندسی کامپیوتر و رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه الزهرا نیز با بیان اینکه در حکمرانی فضای مجازی عقب هستیم، گفت: برای فعالیت در این فضا نیاز به زیرساخت و پلتفرم و رگولاتوری داریم که هم اکنون رگولاتوری سنگین باعث حذف سرویس ها می شود. به همین دلیل در عصر جدید رگولاتوری‌های سبک حداقلی تصمیم‌گیری می‌کنند.

وی به اجزای حاکمیت در فضای مجازی اشاره کرد و افزود: این اجزا دولت، بخش خصوصی و نهادهای غیر دولتی هستند که در ابتدا باید دیتاها برای استفاده این اجزا باز شود و زمانی که صحبت از حکمرانی در فضای مجازی داریم به معنای نظارت دولت بر داده ها نیست، بلکه برعکس داده ها بر دولت نظارت دارند.

رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه الزهرا با بیان اینکه در حوزه ساختار شبکه‌های اجتماعی از دنیا عقب نیستیم، گفت: اما به دلیل عدم حکمرانی، آفت این فضا را داریم اما از مزایای آن نمی توانیم استفاده کنیم.

استاد دانشگاه الزهرا به حل بسیاری از مشکلات کشور به وسیله سرویس های فناوری اشاره کرد و گفت: اگر متولیان این حوزه امکان تشخیص و حل مسائل را ندارند جای خود را به کسانی که این توانایی را دارند که در یک زمان مشخص این مسائل را حل کنند، بدهند.

وی امنیت را نیاز الزامی حوزه فضای مجازی دانست و با اشاره به عدم آگاهی کشور در استفاده از تکنولوژی مانند استفاده از نسل های قبل تلفن همراه، گفت: در حالی که ۷۰ درصد امکان استفاده از تکنولوژی نسل های گذشته تلفن همراه وجود دارد اما از ظرفیت این تکنولوژی به طور کامل استفاده نشده است. باید توجه داشت که هیچ زمانی مشکل ما تکنولوژی نبوده است و از همین تکنولوژی های موجود هم می توانیم استفاده کنیم. برای مثال در شرایط کرونا به راحتی می توانیم احراز هویت را به صورت الکترونیکی انجام دهیم تا نیاز به حضور چند باره افراد در مراکز و دفاتر نباشد.

عزمی با اشاره به نیاز به فناوری های جدید در کشور تاکید کرد: باید برای استفاده از این فناوری ها تمرین ارائه سرویس و خدمات کنیم و به این نتیجه برسیم که برای ما چه چیزی مورد نیاز است، به طور مثال ببینیم ۵G برای ما چه مزیتی دارد. باید داده ها و خدمات و حتی نوآوری ها را باز بگذاریم تا بتوانیم به سرویس و خدمات برسیم.