ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
دانشیار گروه ژنتیک مولکولی دانشگاه شهرکرد گفت: منشا اصلی شیوع کووید ۱۹ از خفاش آغاز شد، زمانی که خفاش پرواز می‌کند دمای بدن آن تا نزدیک ۴۷ درجه افزایش پیدا می‌کند اما به نظر می‌رسد در طی تکامل این ویروس به شرایط دمایی بالا سازش‌پذیری پیدا کرده است.
به گزارش پایداری ملی به نقل از ایسنا علی‌محمد احدی با بیان اینکه ویروس‌ها از نظر ژنتیکی و مدل زندگی خود به دو دسته DNA دار و RNA دار تقسیم‌بندی می‌شوند، اظهار کرد: ویروس‌هایی که دارای DNA هستند معمولا نسبت به سایر ویروس‌ها اندازه بزرگتری دارند که از جمله این ویروس‌ها می‌توان به آبله اشاره کرد، اما ویروس کووید ۱۹ یک ویروس RNAدار نسبتا بزرگ است و بخاطر ماده ژنتیکی آن انتظار می‌رفت ویروس ناپایداری باشد.
دانشیار گروه ژنتیک مولکولی دانشگاه شهرکرد ادامه داد: معمولا پایداری و ناپایداری این ویروس‌ها بر اساس اندازه و سایر موارد مانند داشتن RNA ژنومی مشخص می‌شود.
وی با بیان اینکه کووید ۱۹ از خانواده کرونا ویروس‌ها دارای ماده ژنتیکی RNA است، گفت: همچنین ویروس‌های RNA دار به یک رشته و ۲ رشته تقسیم‌بندی می‌شوند، حتی گاهی ساختار این نوع ویروس‌ها به چند رشته نیز افزایش پیدا می‌کند، مثلا در کرونا ویروس که در بدن انسان منجر به بیماری اسهال می‌شود حدود ۱۱ کپی RNA وجود دارد و این به تنوع بالای ویروس کمک می‌کند.
احدی با تأکید بر اینکه کووید ۱۹ دارای RNA تک رشته‌ای اصطلاحا مثبت است، توضیح داد: ویروس‌های RNA دار تک رشته‌ای نیز به دو بخش مثبت و منفی تقسیم می‌شوند و در رشته‌های منفی ویروس RNA دار، ژنوم ویروس پس از تبدیل به نوعی DNA به داخل ژنوم میزبان می‌رود، کووید ۱۹ باتوجه به مثبت بودن رشته، داخل ژنوم نمی‌رود و به طور مستقیم می‌تواند پروتئین بسازد و می‌توان گفت این به نوعی نکته مثبت این ویروس است، چرا که خطری، ژنوم فرد را تهدید نخواهد کرد.
دانشیار گروه ژنتیک مولکولی دانشگاه شهرکرد در خصوص ارث‌بری و میزان آسیب ویروس RNA دار کووید ۱۹، به ژنوم انسان یادآور شد: ویروس‌های خانواده کرونا معمولا از نظر تعداد ژن و طول ژنوم نسبت به سایر ویروس‌های RNA دار، ویروس‌های بزرگی هستند.
قدرت عفونت‌زایی بالای کرونا در شرایط گرم و مرطوب
وی افزود: انتظار اولیه ما این بود با گرمتر شدن هوا ویروس کرونا از بین برود، اما با آغاز پیک دوم کرونا در مناطق گرمسیری، متوجه شدیم که این ویروس قدرت عفونت‌زایی بالایی در شرایط گرم و مرطوب دارد.
احدی بیان کرد: منشا اصلی شیوع کووید ۱۹ از خفاش آغاز شد و معمولا نیز منشا سایر ویروس‌های هم‌خانواده‌های آن از جمله SARS (سارس) عمدتا از خفاش است و یک ویژگی منفی از این نوع ویروس‌ها قدرت بالای تغییر میزبانی و انتقال بین سایر موجودات است، زمانی که خفاش پرواز می‌کند دمای بدن آن تا نزدیک ۴۷ درجه افزایش پیدا می‌کند اما به نظر می‌رسد در طی تکامل این ویروس به شرایط دمایی بالا سازش‌پذیری پیدا کرده است و باتوجه پوشیده شدن RNA ژنونی ویروس با یک غلاف پروتئینی، ناپایداری دمایی کمی دارد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه کووید ۱۹ مقاومت بالایی دارد، خاطرنشان کرد: برای از بین بردن ویروس طبق توصیه پزشکان و متولیان بهداشت به مدت ۲۰ ثانیه دست‌های خود را بشویید و یا در هنگام اسپری کردن الکل نیاز به مدت زمان بیش‌تری برای از بین بردن ویروس کرونا وجود دارد، همچنین باید به این نکته توجه کرد که تعداد ویروسی که وارد بدن می‌شود در بیماری‌زایی اهمیت بالایی دارد و باید با حفظ فاصله اجتماعی از ورود تیتر بالای ویروس به بدن جلوگیری کرد.
ساختار کرونا شبیه ساختار ویروس‌هایی مانند ایدز و هپاتیت نیست
وی در ادامه با اشاره به اینکه ساختار ویروس کووید ۱۹ به هیچ وجه شبیه ساختار ویروس‌هایی مانند ایدز و هپاتیت نیست، گفت: این ویروس‌ها معمولا در انتهای ژنوم خود ۲ بازوی مشابه با برخی از نواحی ژنوم انسان دارند، برای مثال ویروس ایدز زمانی که در سلول‌های هدف فرد وارد می‌شود یک DNA مکمل ساخته و آن را از طریق بازوهای مشابه با یک مکانیسم شکست و بست وارد ژنوم انسان می‌کند و باعث آسیب و به‌هم ریختن تنظیمات مولکولی ژنوم می‌شود که این آسیب شامل اختلالات و بروز سرطان است.
احدی اضافه کرد: کرونا ویروس جزو ویروس‌های نادر است که به کمک RNA رپلیکاز خود RNA می‌سازد، اما به هیچ وجه چیزی شبیه به DNA در آن وجود ندارد و نیازی به ساخت DNA نیز ندارد بنابراین ارث‌بری در این ویروس وجود ندارد که این مسئله کاملا اثبات شده است و ماداران باردار نگران ارث‌بری جنین خود در مواجه با این ویروس نباشند.
کرونا از مادر به جنین منتقل می‌شود؟
دانشیار گروه ژنتیک مولکولی دانشگاه شهرکرد توضیح داد: تنها مشکلی که ویروس کرونا می‌تواند به جنین وارد کند به واسطه ایجاد تب و التهاب در مادر است، بنابراین نیاز است تب مادر در شرایط ابتلا به این ویروس کاملا کنترل شود تا به واسطه تب آسیبی به جنین وارد نشود و ممکن است محدودیت استفاده از برخی داروها داشته باشیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: باتوجه به اینکه جنین اکسیژن را از خون مادر می‌گیرد به واسطه ابتلای مادر به کرونا و مشکلات ریوی، جنین دچار بیماری تنفسی نمی‌شود، اماباید سطح اکسیژن خون مادر به‌شدت کنترل شود تا به مغز جنین آسیب نرسد.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!