ایران نخستین کشور در اجرای پلاسمادرمانی برای بیماران مبتلا به کرونا

به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری فارس ، ناصر ریاحی عضو هیات رییسه اتاق تهران با اشاره به این تعبیر که «معجزه پلاسمادرمانی بیماران کرونا از ایران طلوع کرده است» از اتمام آزمایش این روش روی 200 بیمار مبتلا به ویروس کرونا خبر داد و از بهبودی ده‌ها بیمار سخن گفت.

ریاحی با اعلام این خبر افزود: با پایان یافتن تحقیقات، احتمالاً این روش از هفته‌هاى آینده برای درمان بیماران مبتلا به کویید 19 در سطحی گسترده‌تر آغاز ‌می‌شود

 وی درباره آغاز این پروژه توضیح داد: پیش از آغاز این پروژه، مجوز‌هایی از کمیته اخلاق وزارت بهداشت، سازمان انتقال خون و شورای عالی انتقال خون دریافت کردیم که همه این مجوز‌ها، بابت پروژه تحقیقاتی بود. البته از روز اول تقریباً مشخص بود که تزریق پلاسمای افراد بهبودیافته، به بیماران روش مفیدی است و این روش، پیش از این نیز در مورد بیماری‌هایی مثل سارس و ابولا به عنوان تنها راه‌حل سریع درمان مورد استفاده قرار گرفته بود. ذهنیت ما این بود که تزریق پلاسما زیانی را متوجه بیمار نمی‌کند و این روش همواره برای افزایش حجم خون مورد استفاده قرار ‌گرفته است.

ریاحی با اشاره به سابقه طولانی پلاسمادرمانی برای بیماری‌های مختلف گفت: پروژه تحقیقاتی براى پاسخ به چندین سوال مهم طراحى شد براى مثال اینکه تاثیر این نوع درمان در بیماران بدحال یا کسانی که بیماریشان به تازگی آغاز شده چگونه است و کدام گروه سود بیشترى مى‌برند یا اینکه تاثیر آن بر کنترل تب، تنگى نفس و دیگر تظاهرات کلینیکى بیماران چیست.

عضو هیات رییسه اتاق تهران با بیان اینکه سه تن از اساتید بین‌المللی رشته خون یعنی دکتر ابوالقاسمی، دکتر چراغعلی و دکتر عشقی اجرای این پروژه را برعهده گرفته‌اند، ادامه داد: این اساتید به سرعت، گروهی را متشکل از ده‌ها محقق، پزشک عمومی، کلینیکی و درمان‌گر، تعداد زیادی پرستار، متخصص علوم آزمایشگاهی و شرکت‌های فعال در حوزه پلاسما را گردهم آوردند. در مراحل بعد، تماس‌هایی با سازمان‌های بین‌المللی برقرار شد و در نهایت پروتکل‌هایی برای دریافت پلاسما و نحوه درمان کلینیکی نوشته شد. بر این اساس مقرر شد 200 بیمار با پلاسمای افراد بهبودیافته تحت درمان قرار بگیرند و پس از حصول نتایج به صورت مقاله در ژورنال‌های بین‌المللی منتشر شود تا سایر کشور‌های که درگیر این بیماری هستند نیز بتوانند از آن بهره ببرند.

وی افزود: خبر خوب اینکه آزمایش این روش روی 200 بیمار به پایان رسیده است. البته نتایج دقیق تحقیقات در روزهای آینده، توسط محققان منتشر خواهد شد و خبر خوب دیگر اینکه بر اساس تحلیل‌هاى اولیه ده‌ها بیمار تحت درمان با این روش بهبود پیدا کرده‌اند. بهبودی تعدادی از این بیماران که بدحال بودند، شبیه یک معجزه تمام‌عیار است و سایرین نیز که بیماریشان چندان وخیم نبوده نیز بهبود یافته‌اند. با عبور از مرحله تحقیقاتی، از این پس وارد فاز درمان خواهیم شد. در واقع، در مرحله تحقیقاتی اثبات مى‌شود که این روش اثر مثبت دارد و آثار جانبی آن در حد قابل قبول است. 

نکته حائز اهمیت آن است که تیتر پادتن یا آنتی‌بادی در بیمار بهبود یافته تا مدت‌ها بالا ‌می‌ماند و این سطح آنتی‌بادی در پلاسما خاصیت درمانی دارد. ضمن آنکه بیش از یک بار در هفته و بیش از 500 الی 600 سی‌سی نباید از بیمار بهبودیافته پلاسما دریافت کرد و البته برای درمان نیز ممکن است بیش از یکبار تزریق نیاز باشد. بنابراین این‌گونه نیست که این روش درمانی بتواند همه بیماران را پوشش دهد. اما به طور حتم اعلام خواهد شد که چه بیمارانی در اولویت قرار خواهند گرفت.

ریاحی با بیان اینکه «این پروژه، پروژه کوچکی نبود و با مشارکت تعداد زیادى نیروی انسانی و با سرمایه‌گذاری سنگین انجام گرفت» ادامه داد: آقای مسعود خوانساری، ریاست محترم اتاق تهران، حمایت بی‌دریغی از این پروژه به عمل آورد و در واقع این پروژه را باید پروژه تحقیقاتی-درمانی «اتاق بازرگانی تهران» دانست. چرا که به اعتبار حمایت و فعالیت محوری اتاق بازرگانی تهران در این پروژه، شرکت‌های بسیاری از بخش خصوصی امکاناتی خوبی را در اختیار این پروژه قرار دادند. شرکت درمان‌آرا از حامیان مالی اصلی این پروژه بود و افرادی را که در این پروژه فعالیت کردند با رقم سنگینی تحت پوشش بیمه قرار داد. 

شرکت دایا آرین دارو، تجهیزات، آزمایشگاه و پرسنل خود را در اختیار این پروژه قرار داد. همچنین با کمک کانکس‌های اعطایی شرکت ماموت، واحد‌های سیار پلاسماگیری ایجاد شد. به طوری که این آزمایشگاه‌های سیار به منظور پلاسماگیری یا مقابل بیمارستان بقیه‌الله ‌می‌ایستادند یا پذیراى اهداکننده‌ها از نقاهتگاه‌ها و حتی منازل بودند. البته در روزهای بعد، بیمارستان‌های دیگری از جمله مسیح دانشوری و لبافى‌نژاد در تهران و چند بیمارستان در شهرهای دیگر هم به این طرح ملحق شدند. ‌می‌خواهم تاکید کنم بسیج این امکانات ظرف چند روز، به اعتبار اتاق بازرگانی تهران و حضور مستقیم ریاست اتاق صورت گرفت. کمپین نفس نیز تعداد زیادی ماسک و گان و تجهیزات حفاظت فردی برای نیروهای مشارکت‌کننده در این پروژه در اختیارمان قرار داد. در عین حال، بیمه سامان در بیمه مسئولیت تخفیفاتی قائل شدند و بانک سامان نیز بخشی از هزینه‌های‌های پروژه را متقبل شد.

ریاحی هم‌چنین از تلاش تیم کلینیکی این روش درمانی برای انتقال تجربیات خود به اروپا و کشور‌های دوست خبر داد و گفت: پس از آنکه اطمینان حاصل کردیم، روش ما صحیح است، با کشور‌های صاحب دانش این حوزه نظیر آلمان، ایتالیا و فرانسه در اروپا برای ارائه اطلاعات و انتقال تجربیات، تماس‌هایی برقرار شده است و آنها هم در حال آماده شدن برای کار روی این روش هستند. از طرفی برخی کشور‌های اروپایی نیز فاقد زیرساخت جمع‌آوری پلاسما هستند. از این رو، از طریق وزارت امور خارجه و سفرا به آنها اطلاع داده شده است که ‌می‌توانیم پروتکل‌ها و تجربیات خود را در اختیار آنها بگذاریم و افزون بر این، امکان آن وجود دارد که زیرساخت‌های مورد نیاز را از طریق فراخوان نیرو‌های داوطلب در این کشورها ایجاد کرده و تحویل پزشکان آنها دهیم. بخش خصوصی ایران حتی برای اعزام نیرو، هزینه‌ای از این کشور‌ها دریافت نکرده و این هدیه‌ای از طرف کشور ما به کشور‌های دوست خواهد بود.

 وی افزود: در هفته‌های گذشته برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی مجوز تحقیق در مورد پلاسمادرمانی را دریافت کردند که این مساله موجب پراکنده شدن نیرو‌ها در کشور خواهد شد. از این رو، از آنها درخواست خواهیم کرد که به ما بپیوندند و به جای صرف وقت و هزینه روی تحقیقات، وارد فرایند اجرا و درمان شوند.

ریاحی با انتقاد از اینکه اجرای این روش درمانی در ایران، چندان از سوی افکار عمومی مورد توجه قرار نگرفته و گویی تحت‌الشعاع برخی داروهای مورد اشاره از سوی پزشکان قرار گرفته است، توضیح داد: به محض آنکه آمریکا تحقیق در مورد این روش درمانی را آغاز کرده، برخی رسانه‌های خارجی این مساله را مطرح ‌می‌کنند که معجزه از غرب طلوع ‌می‌کند؛ اما باید گفت معجزه از شرق و از ایران طلوع کرده است. در حالی که پروتکل پلاسمادرمانی در ایران از 5 اسفند آماده شده بود، حدود دو هفته پیش FDA آمریکا پروتکل‌های این روش درمانی را منتشر کرد که با پروتکل تنظیم شده از سوی متخصصان ما اختلافات جزیی و قابل اغماضی داشت. آمریکا به تازگى نسبت به دریافت نخستین پلاسما اقدام کرد، در حالی که در ایران فرآیند تزریق پلاسما به 200 بیمار نیز به پایان رسیده است. بنابراین ایران به طور قطع نخستین کشور و پیشتاز در اجرای این روش درمانی برای بیماران کروناست. چرا که پیش از ایران، فقط کشور چین در این حوزه فعال بود که آن هم اقدامات ناقص و بدون تحقیقات منسجم و ارائه گزارش به انجام رسانده است.

رییس هیات مدیره شرکت درمان‌آرا به عنوان یکی از حامیان مالی پروژه پلاسمادرمانی در ادامه گفت: ایران در صنعت خون و پلاسما به طور قطع جز 5 کشور برتر محسوب ‌می‌شود. دلیل آن نیز وجود سازمان انتقال خون است که قدمت آن به بیش از نیم قرن ‌می‌رسد و خوشبختانه بعد از انقلاب هم پیشرفت قابل توجهی را تجربه کرد. در اوایل دهه 1380 نیز با مشارکت شرکت تیپیکو شستا که مدیرعامل وقت آن دکتر محمود نجفی‌عرب، رییس کنونی کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران است و البته یک شرکت آلمانی، نخستین شرکت در حوزه پلاسما را در ایران تاسیس کردیم. این شرکت در شرق مدیترانه در نوع خود، همتایی نداشت. اما متاسفانه دولت‌ها با مشکلاتی که ایجاد کردند مانع از رشد این صنعت شدند و هرگز متوجه نشدند که ایران ‌می‌توانست در این رشته سرآمد دنیا شود. به رغم مانع‌تراشی‌ها، این صنعت در ایران پیشرفته است و به همین دلیل توانستیم ظرف دو یا سه روز پروتکل پلاسمادرمانی بیماران کرونا را تهیه کرده و ظرف چهل روز یک طرح تحقیقاتی عظیم را به نتیجه برسانیم و همچنین یکی از اولین کشور‌ها در آغاز درمان بر اساس این روش باشیم.