دکتر عباس خسروانی| مدرس دانشگاه
حاج قاسم سلیمانی یک نماد اسطوره ای حماسی است که پیوند دهنده نه یک نسل که صدها نسل گذشته تاریخ ایران به نسل امروز و نسل های آینده است.
نمادها و اسطوره ها جزئی از فرهنگ جوامع و ملت ها محسوب می شوند که حاوی و حامل پیامهای عمیق فرهنگی به مخاطبان خود هستند.به عبارتی نمادها یکی از مهمترین ابزارهای انتقال فرهنگی و پیوند دهنده نسلها به یکدیگر هستند.لذا جوامعی که دارای نمادهای فرهنگی هستند دچار گسست نسلی،که امروز یکی از تهدیدات و مسائل فرهنگی و اجتماعی جوامع محسوب می شوند نخواهند شد.
جامعه ایرانی نیز در عصر حاضر در معرض این پدیده قرار دارد اما تاکنون توانسته است به مدد غنای فرهنگی خود، تفاوت نسلی را جایگزین گسست نسلی کند. گسست نسلی یعنی بریدن از گذشته و پشت کردن به باورها و عقاید گذشتگان و تعریف یک هویت بدون پشتوانه تاریخی.
نمادها در این میان نقش برجسته ای ایفا می کنند.نمادها پل ارتباطی بین حال و گذشته اند.نمادها مانع گسست نسلی اند و از سوی دیگر نمادها با بازتولید خود در بسترهای فرهنگی و تاریخی جوامع،تفاوت نسلی را رقم می زنند که اساس آن داشتن نگاهی نو به جهان و آینده است.
بازتولید نمادها در یک جامعه یعنی پویائی فرهنگی،یعنی فهم گذشته و نماندن در گذشته. یعنی فهم مقتضیات زمان و نگاه به آینده روشن.شهید حاج قاسم سلیمانی مظهر بازتولید نمادهای فرهنگی،اسطوره ای و حماسی ایرانیان در طول تاریخ است.
تاریخ ایران مملو از نمادهای اسطوره ای و حماسی است که معنا و مفهوم مقاومت، شجاعت، ایثار و فداکاری را تداعی می کنند. هیچ دوره ای از تاریخ ایران را نمی توان نام برد که فرهنگ و تمدن ایرانی و بعدها تمدن ایرانی اسلامی بدون اسطوره های حماسی باشد.
فرهنگ و جامعه ایرانی توانسته است در هر دوره ای از تاریخ، متناسب با مقتضیات زمان و عمق فرهنگی خود، نمادهای اسطوره ای را بازتولید کند و در قالب آن معانی و مفاهیم خاصی را به نسل های حال و آینده خود منتقل نماید. امروز جامعه ایرانی با تکیه بر فرهنگ عمیق و غنی ایرانی –اسلامی و تاریخ بلند و پر فراز و نشیب خود، توانسته است نمادی اسطوره ای با درون مایه فرهنگی خلق کند که این نماد اسطوره ای نه تنها جمیع اوصاف و القاب و ویژگی های نمادهای اسطوره ای گذشته تاریخی خود را دارد بلکه بر آن اوصافی افزوده است که تا نسل ها و قرن ها قابلیت بازتولید معانی و مفاهیمی دارد که جامعه ایرانی و حتی توده ها و ملت های آزاده جهان می توانند از آن ارتزاق کنند.
شهید حاج قاسم سلیمانی الگوئی ست برای بازتولید همه ی نمادها و اسطوره های حماسی بعد از خود.او توانست دایره شمول فرهنگی نمادها را گسترش دهد و از دایره فرهنگ ایرانی به دایره وسیع جهان اسلام ورود پیدا کند و به نماد مقاومت و ایثار و مبارزه با ظلم و توحش تبدیل شود.
اما این نماد اسطوره ای ایرانی اسلامی پا را از این نسبت فرهنگی هم فراتر گذاشته و امروز تمام انسانها و ملت های آزاده جهان از او به عنوان یک نماد حماسی یاد می کنند. اینها ویژگی های خاص این نماد بازتولید شده فرهنگ ایرانی اسلامی است که او را به چهره ای شاخص و ممتاز در میان نمادهای حماسی ایرانیان تبدیل کرده است. حاج قاسم سلیمانی نمونه ای مثال زدنی و بی نظیر از نماد اسطوره ای و حماسی ایرانیان است که در طراحی این نماد هیچ رگه ای از افسانه و تخیل وجود ندارد.بر خلاف همه ی اسطوره های نمادین و حماسی تاریخ که رگه هائی از افسانه پردازی دیده می شود،در خلق این نماد حماسی هیچ اثری از افسانه نیست. همچنین این نماد اسطوره ای ایرانیان بر خلاف همه ی اسطوره ها، محصول تخیل انسانها،شعرا و نویسندگان و .. نیست بلکه او نمادی برآمده از واقعیت است. افسانه و تخیل در او راهی ندارد. او نمادی واقعی و برآمده از یک حقیقت ناب است.
حاج قاسم سلیمانی جزئی از هویت این ملت و بخشی از تاریخ پرافتخار ما ایرانیان است که مرزهای جغرافیائی،قومی،قبیله ای ،نژادی و دینی را در نوردیده است و ما باید به این قطعه پر افتخار تاریخ و فرهنگ خود افتخار کنیم و سینه به سینه این تاریخ و فرهنگ پر افتخار را به آیندگان انتقال دهیم.
حاج قاسم سلیمانی یک نماد اسطوره ای حماسی است که پیوند دهنده نه یک نسل که صدها نسل گذشته تاریخ ایران به نسل امروز و نسل های آینده است. ایران که نه، بلکه همه نسل های آزادی خواه جهان از امروز تا عصر ظهور با وجود این نماد برجسته حماسی به یکدیگر متصل خواهند شد.
او نمادی است که دلهای نسلها را به یکدیگر گره خواهد زد و نام و یاد او دریائی از معانی را برای هر نسلی در هر جائی و در هر دوره تاریخی تداعی خواهد کرد. حاج قاسم سلیمانی نقطه عطف و قله فرهنگ اسطوره ای و حماسی ایران ماست. او نمادی ایرانی است که تبدیل به نماد بین المللی مقاومت شده است.او به تاریخ و فرهنگ ما جانی دوباره بخشید و در این دنیای تهی شده از هویت،هویتی درخشان و پرافتخار عطا کرد.
حاج قاسم سلیمانی دنیای تهی شده از معنا را پر از معنا کرد.او به مفهوم ایثار،عشق،وطن پرستی،جوانمردی و فتوت،شجاعت و مردانگی جانی دوباره بخشید.
او به عنوان یک نماد اسطوره ای حماسی، انسانیت را بار دیگر معنا کرد تا قداست انسان را یادآور شود. از این به بعد حاج قاسم سلیمانی نماد یک انسانی است که فرهنگ و اندیشه ایرانی-اسلامی تعریف کرده است.او زین پس یک آدرس و نشانه است .هر کس از امروز از ما آدرس و نشانه یک انسان تربیت یافته در مکتب ایرانی اسلامی را خواست، او را به عنوان یک نماد معرفی خواهیم کرد.حاج قاسم مجموعه ای از برجسته ترین ویژگی های تعریف شده یک انسان در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی است.او محصول نمادین و پیش تولید تمدن نوین اسلامی است که وعده آن در بیانیه گام دوم انقلاب داده شده است.او ترجمان برجسته انسان برآمدن از تمدن نوین اسلامی است.