۲۸ مارس ۱۹۸۸، دادگاه منطقهای قدس اشغالی، پشت درهای بسته و در محیطی به شدت امنیتی تشکیل جلسه داد. دادگاه به ریاست «الیاهو نوام» و با حضور «زوی تال» و «شالوم برنر» دو تن از قضات برجسته اسرائیلی رسمیت یافت تا به اتهامات موکل «آویگدور فلدمن» رسیدگی کند.
هرچند تا یازده سال بعد از دادگاه، هیچ جزئیاتی از روند رسیدگی به پرونده منتشر نشد، اما بعدها گفته شد که فلدمن، تمام تلاش خود را کرده تا بلکه موکل خود را از اتهامات وارد شده برهاند. تلاشی بیفایده که نهایتا نتوانست حکمی بهتر از ۱۸ سال زندان را برای موکلش به همراه داشته باشد.
موکل فلدمن به هیچ وجه اجازه برخورد و گفتوگو با رسانهها را نداشت. اما او در حین انتقال به دادگاه از روبرو شدن با عکاسان نهایت استفاده را برد. کف دست خود را از پشت شیشه خودرو به سمت آنها گرفت. روی کف دست وی نوشته شده بود: «وانونو – ام» در ساعت ۲۱:۰۰ روز ۳۰/۰۹/۱۹۸۶ در «رم» ربوده شد. او با پرواز BA504 به رم رفته بود.
«مردخای وانونو» یا «جان کراسمن» تکنسینی بود که دادگاه وی را به جرم «جاسوسی و خیانت به اسرائیل» به ۱۸ سال حبس محکوم کرد. وانونو از مخالفان سرسخت ساخت و بهکارگیری تسلیحات هستهای بود و بعد از ۹ سال فعالیت در نیروگاه هستهای «دیمونا»، دست به افشاگری زد.وانونو در سال ۱۹۸۵ توانسته بود دوربینی به داخل تاسیسات دیمونا ببرد. او دستکم ۵۷ عکس از محوطه داخلی این تاسیسات برداشت. وی نهایتا پس از شرکت در تظاهراتی که در حمایت از تشکیل دولت فلسطینی برگزار شد، از دیمونا اخراج شد.
این یهودی مراکشیالاصل بعد از اخراج از «دیمونا»، به استرالیا مهاجرت کرد. وی پس از مدتی ضمن سفر به انگلیس، تصاویر و اطلاعاتی را که در دست داشت، در اختیار هفتهنامه «ساندیتایمز» قرار داد. این اطلاعات بعد از راستیآزمایی، اولین بار در روز ۵ اکتبر ۱۹۸۶ در صفحه اول «ساندیتایمز» تحت عنوان «افشا شد: اسرار ذخایر هستهای اسرائیل» به چاپ رسید.
هرچند قبلتر هم گزارشهای جسته و گریختهای از مجهز شدن اسرائیل به تسلیحات اتمی منتشر شده بود، اما این اولین باری بود که چنین اطلاعات ناب و دست اولی در مورد برنامه سری تسلیحات اتمی اسرائیل به بیرون درز میکرد.اسرائیلیها که از یکسو از ادامه افشاگریها هراسان شده بودند و از سوی دیگر نمیخواستند در خاک انگلیس دست به آدمربایی و عملیات محرمانه بزنند، تصمیم گرفتند تا وانونو را در کشور دیگری بازداشت کنند. وانونو نهایتا در سال ۱۹۸۶ بعد از آنکه با فریب یک مأمور مخفی زن اسرائیلی به ایتالیا سفر کرد، در رم توسط نیروهای اطلاعاتی اسرائیل ربوده شد.
وی پس از انتقال به اسرائیل، در دادگاهی که پیشتر شرح آن آمد، به ۱۸ سال حبس محکوم شد. وانونو تنها به جرم اینکه جهان را از خطر رو به گسترش تسلیحات اتمی اسرائیل آگاه کرد، یازده سال را به صورت مداوم در سلول انفرادی به سر برد. وی در سال ۲۰۰۴ در حالی آزاد شد که با محدودیتهای گستردهای در ارتباط با رسانهها و زندگی شخصی مواجه بود. وانونو بعد از آن چندین بار دیگر هم به بهانههای مختلف از جمله مصاحبه با رسانهها بازداشت شد.
اولین موارد درز اطلاعات سری تسلیحات هستهای اسرائیل
سال ۱۹۵۸ تقریبا اولین باری است که اسناد اطلاعاتی آمریکا وجود تاسیسات هستهای «دیمونا» را تائید میکند. در آن سال هواپیمای جاسوسی «یو-۲» سرویسهای اطلاعاتی آمریکا گزارش دادند که یک سایت هستهای در صحرای «نقب» در نزدیکی شهر «دیمونا» تاسیس شده است. در همان سالها یک استاد آمریکایی علوم هستهای به نام «هنری گومبرگ» هم که برای همکاری در پروژههای صلحآمیز هستهای به اسرائیل سفر کرده بود، بعد از مذاکراتی که با مقامات اسرائیلی داشت، به این نتیجه رسید که اسرائیل برنامهای گسترده و سری برای تولید تسلیحات هستهای در جریان دارد. وی این جمعبندی را به اطلاع «اوگدن رید» سفیر آمریکا در تلآویو، نماینده کمیسیون انرژی اتمی در پاریس و همچنین سازمانهای اطلاعاتی آمریکا، رسانده است. نهایتا در دسامبر ۱۹۶۰ سازمان سیا رسما وجود تاسیسات هستهای دیمونا را تائید کرده و این موضوع را به اطلاع کاخ سفید، کنگره و وزارت خارجه نیز رساند.
محافل کارشناسی هستهای و اطلاعاتی معتقدند که اواسط دهه ۱۹۵۰ آغاز رسمی برنامه هستهای اسرائیل بوده است. این برنامه در ابتدا با مشاوره و همکاری دولت فرانسه آغاز شده و بعدها گسترش پیدا کرده است. فرانسه تا سال ۱۹۶۳ منابع اورانیوم اسرائیل را نیز تامین میکرده است. از آن سال به بعد اسرائیلیها توانستهاند اورانیوم مورد نیاز و کیک زرد را از طریق دولت آرژانتین تهیه کنند. دستگاههای اطلاعاتی آمریکا، بریتانیا و کانادا نیز از این معاملات آگاه بودهاند. حتی در سال ۱۹۶۴ مقامات آمریکایی تلاش کردهاند تا آرژانتین را متقاعد کنند که در صادرات اورانیوم به اسرائیل، برخی پادمانها و موارد ایمنی را مد نظر داشته باشد. در سال ۱۹۶۵ بار دیگر شایعاتی مطرح میشود مبنی بر اینکه فرانسه نیز بار دیگر فروش کیک زرد به اسرائیل را از سر گرفته است.هرچند که کارشناسان هستهای آمریکا از سال ۱۹۶۰ به بعد هر سال از تاسیسات هستهای اسرائیل دیدن میکردند، اما سازمان سیا اولین بار در سال ۱۹۶۸ در گزارشی به رئیسجمهور «لیندون جانسون» دستیابی اسرائیل به بمب اتم را تائید کرده است. سازمان سیا سالهای بعد نیز به گزارشدهی در مورد تاسیسات هستهای اسرائیل ادامه داده است. در گزارشی که این سازمان در سال ۱۹۷۴ در اختیار رئیسجمهور وقت قرار داده، تائید کرده است که حجم بالای اورانیوم خریداری شده توسط اسرائیل، نشاندهنده آن است که اسرائیلیها احتمالا تعداد زیادی کلاهک هستهای تولید کرده و برنامه گستردهای هم برای تولیدات بیشتر دارند. سیا در سال ۱۹۷۶ هم در گزارشی که به کمیسیون نظارت هستهای ارائه شد، تولید موشکهای «جریکو» را نشانه دیگری از دستیابی اسرائیل به کلاهکهای هستهای میداند، چراکه این موشکها قطعا «برای حمل کلاهکهای هستهای طراحی شدهاند» و استفاده از آنها به عنوان تسلیحات متعارف، به نظر بیجهت میرسد.
در سال ۱۹۷۳ مجله «تایم» گزارشی را منتشر کرد و در آن مدعی شد که اسرائیل حدود ۱۲ بمب هستهای را آماده کرده و حتی قصد داشته از آن در جنگ با اعراب استفاده کند. در سال ۱۹۷۴ هم «افرایم کاتزیر» رئیس وقت رژیمصهیونیستی در سخنرانیای میگوید: همیشه قصد داشتیم به توان بالقوه هستهای دست پیدا کنیم… حالا به این پتانسیل رسیدهایم.پنج سال پس از آن یعنی در ۲۲ سپتامبر ۱۹۷۹، ماهواره آمریکایی «ولا» نور شدیدی احتمالا ناشی از یک انفجار را در سواحل جنوبی آفریقا به ثبت رساند. اطلاعات جمعآوری شده توسط این ماهواره و دیگر منابع اطلاعاتی آمریکا، نشان میداد که این نور ناشی از یک آزمایش هستهای بوده است. سازمان سیا در سالهای قبل از این آزمایش هستهای، از مشارکت اسرائیل در برنامههای تحقیقات هستهای آفریقای جنوبی مطلع شده بود. در یکی از یادداشتهای سازمان سیا هم که در سال ۱۹۷۹ نگاشته شده، آمده است: تنها اسرائیل است که احتمالا چنین گزینه مخفیانهای را برمیگزیند.
سیا نهایتا در سال ۱۹۸۰ در گزارشی که به شورای امنیت ملی آمریکا ارسال کرد، نور رصد شده در روز ۲۲ سپتامبر را مربوط به آزمایش اتمیای دانست که احتمالا با مشارکت اسرائیل و آفریقای جنوبی انجام شده است.
در سال ۱۹۸۱ پس از آنکه جنگندههای اسرائیلی نیروگاه اتمی «اوسیراک» عراق را نابود کردند، «موشه دایان» وزیر خارجه وقت اسرائیل در مصاحبه با «نیویورکتایمز» علنا اعلام کرد اسرائیل توان تولید تسلیحات هستهای را دارد و در صورتی که اعراب در جهت تولید این تسلیحات گام بردارد، اسرائیل نیز به سرعت چنین بمبهایی تولید میکند.
سال ۱۹۸۵ روزنامه «لسآنجلستایمز» در گزارشی از قاچاق سوئیچهای پرسرعتی به اسرائیل پرده برداشت که کاربری آنها استفاده در بمب اتم بود. بین سالهای ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۳ دستکم ۸۱۰ عدد از این سوئیچها به اسرائیل قاچاق شده و در اختیار یکی از شرکتهای زیرمجموعه وزارت جنگ اسرائیل قرار گرفته بود.تکههای پازل اطلاع جامعه جهانی از برنامه هستهای اسرائیل، یک سال بعد از گزارش «لسآنجلستایمز»، با افشاگریهای «مردخای وانونو» تکمیل شد.
بعد از افشاگریهای وانونو، هرچند مقامات اسرائیلی به سیاست سکوت رسانهای خود یعنی نه تائید کامل و نه تکذیب کامل وجود تسلیحات اتمی در اسرائیل ادامه دادند، اما پیشفرض جهانی بر این شد که اسرائیل قطعا به جمع دارندگان تسلیحات اتمی پیوسته است.
از آن زمان تخمینهای متعددی در مورد تعداد کلاهکهای هستهای اسرائیل مطرح شده است. اطلاعاتی که وانونو اولین بار منتشر کرد، نشان میداد که اسرائیل پلوتونیوم کافی برای تولید ۱۵۰ کلاهک هستهای را در اختیار داشته است. اغلب گمانهزنیها ارقام نزدیک به ۲۰۰ کلاهک را تائید کرده، اما ارزیابیهای اطلاعاتی دیگری هم وجود دارد که نشان میدهد که اسرائیل ممکن است تا ۴۰۰ کلاهک هستهای در اختیار داشته باشد.
گفته میشود اسرائیل در حال حاضر انواع مختلفی از تسلیحات اتمی از جمله بمبهای حرارتی و بمبهای کوچک هستهای برای حملات محدود را در اختیار دارد. اسرائیلیها برای استفاده از کلاهکهای هستهای خود، بیش از هر چیز بر روی موشکهای «جریکو» ۱، ۲ و به تازگی ۳ حساب کردهاند. این موشکها به ادعای اسرائیلیها قادرند کلاهکهای هستهای را تا برد ۴ هزار کیلومتر حمل کنند. اسرائیل در سال ۲۰۱۱ ادعا کرد که موشک «جریکو ۳» را با موفقیت از پایگاه هوایی «پالماخیم» تست کرده است. موشکهای فضایی «شاویت» نیز قادرند با کلاهکی به وزن ۱۵۰ تا ۲۵۰ کیلو، اهدافی در فاصله ۴۵۰۰ کیلومتر را مورد حمله قرار دهند. برخی مقامات اسرائیلی برد این موشک را تا ۷ هزار کیلومتر هم عنوان کردهاند.
جنگندههای اف-۱۶، اف-۱۵، اف-۴ ای، اف -۱۵ آی و اف-۱۶ آی نیز قادرند برای عملیاتهای دوربرد و حملات اتمی و شیمیایی به کار گرفته شوند. «گابریل-۴» موشک کروزی است که قادر است کلاهکهایی به وزن ۵۰۰ کیلومتر را تا برد ۲۰۰ کیلومتر حمل کند. اسرائیلیها در طول ۱۰ سال گذشته چندین زیردریایی آلمانی «دلفین» نیز خریداری کردهاند. این زیردریاییها قادر به شلیک موشکهای کروز هستند. «باراک اوباما» در سال ۲۰۰۹ نیز با تحویل ۱۰۰ موشک دریا به دریای «هارپون» با برد ۱۲۰ کیلومتر به اسرائیل موافقت کرد. این موشکها قادرند کلاهکهایی به وزن ۲۲۰ کیلوگرم را حمل کنند.
با وجود آنکه اسرائیلیها تا این حد آشکار برنامه تسلیحات هستهای را پیگیری میکنند و هر سال بر توان هستهای خود میافزایند، کشورهای غربی و به خصوص آمریکا همچنان به حمایت بیچون و چرا از رژیمصهیونیستی و برنامههای هستهای این رژیم ادامه میدهند.
تازهترین اقدام کشورهای غربی در حمایت از این برنامه تسلیحاتی، رأی مخالف به قطعنامه پیشنهادی کشورهای غربی در آژانس بینالمللی انرژی اتمی بود. این قطعنامه هرچند که الزامآور نبود، اما از اسرائیل میخواست که دستکم تاسیسات هستهای خود را تحت نظارت بینالمللی قرار دهد و پیمان منع گسترش تسلیحات هستهای را امضا کند. با این وجود آمریکا به همراه تمام ۲۸ عضو اتحادیه اروپا، سوئیس، کانادا، استرالیا، ژاپن و کره جنوبی به این قطعنامه رأی منفی دادند و آن را با شکست مواجه کردند، تا همچنان تلاشها برای اعمال حداقلیترین نظارت بر برنامه هستهای تنها رژیم دارنده تسلیحات اتمی در خاورمیانه، ناکام بماند.