سامانه‌هایی با امنیت ناقص

به گزارش پایداری ملی، یکی از این آسیب‌ها در فضای کسب‌وکارهای مرتبط با فناوری اطلاعات به نرم‌افزارهای ارائه‌دهنده خدمات آنلاین همانند آرایشگرهای زنانه برمی‌گردد که سبب گسترش برخی اعمال خلاف قانون همچون آرایشگری مردان برای زنان شده و هیچ ابزار نظارتی جدی هم برای محدود کردن آن وجود ندارد.

شاید تا همین ۱۰ سال پیش کمتر کسی حتی در خیال خود تصور می‌کرد گستره اپلیکیشن‌های هوشمند به جایی برسد که روزی برای انجام دادن کارهای معمولی و ساده خود محتاج استفاده از این نرم‌افزارها باشیم.

اپلیکیشن‌هایی که آب خوردن‌مان هم به آنان وابسته است

اگر تا دیروز برای شستن ماشین شخصی خود تنها به یک سطل آب و شاید اندکی مایع شوینده احتیاج داشتید، با گستره اپلیکیشن‌های خدماتی کار به جایی رسیده است که می‌توانید در منزل خود بنشینید و اپ کارواش آنلاین به سادگی ماشین شما را شست‌وشو دهد؛ خدماتی که هیچ محدودیتی را برای خود متصور نیست و آنان را در خریدکردن از سوپرمارکت تا خدمات خشکشویی آنلاین مشاهده می‌کنیم. در این شرایط شاید چندان عجیب نباشد روزی آب‌خوردن هم به این اپلیکیشن‌ها وابسته و بدون آنان زندگی کردن برای مردم غیرقابل تصور شود. اپلیکیشن‌ها نه‌تنها در حوزه‌های مختلف اقتصادی و بانکی و حوزه حمل‌ونقل، جای خود را در میان مردم باز کرده‌اند بلکه این مساله به امور فانتزی‌تری همچون خدمات آرایشی و بهداشتی رسیده است. شاید مشاطه‌های قدیم هیچ‌گاه فکرش را هم نمی‌کردند که کار آنان روزی به جایی برسد که سرمایه‌گذاری گسترده و چندصد میلیونی برای‌شان هزینه شده و گسترش اینترنت ۴G ابزار دست آنان شود. نرم‌افزارهای رنگارنگی که امروزه روی گوشی همه ایرانیان خودنمایی کرده و این اپ‌ها در رقابتی تنگاتنگ در تلاش هستند اعتماد مخاطب را جلب کرده و مخاطب حتی به خاطر آزاد کردن حجم حافظه گوشی‌اش هم آن را از تلفن شخصی‌ خود پاک نکند.

سابقه آرایش و پیرایش ایرانی از دوران باستان تا دوران مدرن

آرایشگری ازجمله اموری است که قدمتی دیرینه دارد و سابقه آن به دوران باستان می‌رسد، عطردان‌هایی که از عهد سومری و فنیقی بر جای مانده است، ثابت می‌کند ما ایرانی‌ها از ابتدا برخلاف جماعت غربی در پی آراستگی بوده‌ایم و این اختصاص به عصر حاضر ندارد. شاید جالب باشد بدانید مشاطه‌گران و آرایشگران در دوران ساسانی در ایران از مقامات بالای جامعه به حساب می‌آمدند و همه مردم از آن بهره‌مند نبودند، این شغل لاکچری در عصر ساسانی کم‌کم در میان عامه مردم نیز رواج پیدا کرد.

مادربزرگ‌های ما یادشان هست که در دوران کودکی آنان، آرایشگاه مشخصی برای خانم‌ها وجود نداشت و مشاطه و بندانداز یا در اصطلاح همان آرایشگر خودمان با حضور در منازل، بانوان را آرایش می‌کردند، اقدامی که در خانواده‌های متمول‌تر فردی مخصوص برای این کار گمارده می‌شد. «آرایش در محل» خدمتی است که این روزها با همه‌گیر شدن فناوری اطلاعات به گونه دیگری گسترش یافته است و بانوانی که مشغله کاری دارند و همچون بانوان خانه‌دار وقت رفتن به آرایشگاه را ندارند، از این اپلیکیشن‌ها استفاده می‌کنند. خدماتی که اگرچه قیمت بالاتری برای فرد استفاده‌شونده دارد اما تحول جدیدی را در زندگی افراد ایجاد کرده است. البته این مساله نه‌تنها به زنان اختصاص ندارد بلکه مردان نیز استقبال چشمگیری از این نوع خدمات به جا می‌آورند.

تخلفاتی که سر و صدای آن می‌تواند بلند شود

پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که اگرچه امروزه فضای مجازی توانسته دنیای ما را به‌خصوص در حوزه کسب‌وکار متحول کند، اما آیا تحول ایجاد‌شده به شکل کنترل‌شده‌ای در حال جریان است یا اینکه سرعت رشد آن آنچنان بالاست که عملا امکان نظارت بر عملکرد آن نرم‌افزار را می‌گیرد، نظارتی که گاهی در برخی موارد کمرنگ شده و به نوعی زیر سوال می‌رود.

شاید تاثیرات این نظارت در برهه اول - در تخلفاتی که در خدماتی همچون خرید خودرو و ماشین و موبایل وجود دارد- خود را جز در حوزه اقتصادی نشان ندهد اما در خدماتی که با سلامت و بهداشت مردم طرف هستیم، باید فکری اساسی برای آن کرد.

اتفاقات پیش‌آمده درخصوص ماجرای اخلاقی که برای یکی از مسافران به وجود آمد و مجادلات پس از آن به همه نشان داد دامنه هر گونه رویداد ناخوشایندی درخصوص این‌گونه سامانه‌ها تا چه اندازه می‌تواند گسترده باشد. این درحالی است که درخصوص همین سامانه‌های حمل‌ونقل آنلاین روشن نیست دامنه و گستره اتفاقات و تخلفات احتمالی تا کجاست؟ چراکه به احتمال زیاد بسیاری از کاربران و سازندگان این نرم‌افزارها ترجیح می‌دهند به جای درگیرشدن در پروسه سخت و طولانی قضایی از پیگیری شکایت احتمالی خود صرف‌نظر کنند. در این میان ماجرای جالب اینجاست بدانیم نسل جدیدی از سامانه ارائه خدمات آنلاین شکل گرفته‌اند که اگرچه به اندازه اسنپ و تپسی پرسر و صدا و پرمشتری نیستند، اما کم و بیش به اندازه آنها مشتری و مخاطب دارند، خدماتی که روی تنوع‌طلبی بانوان حساب کرده‌اند و گاهی زنان قربانی کنجکاوی‌شان برای امتحان کردن خدمات می‌شوند.

دیوار؛ دست‌دوم فروشی یا بستری برای کار غیرقانونی!

در میان اپلیکیشن‌هایی که چنین خدماتی ارائه می‌دهند، دیوار یکی از اپ‌هایی است که در این میان ید طولانی دارد و شاید اسمش برای مردم آشناتر است، اپلیکیشنی که به گفته سازندگان آن ازجمله پرنصب‌ترین نرم‌افزار‌های ایرانی با بیش از ۲۳میلیون کاربر و ۳۸۰ هزار کسب‌وکار محسوب می‌شود. اپلیکیشنی که اگرچه برای فعالیت خود نماد اعتماد الکترونیکی را از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت و نشان ملی ثبت رسانه‌های دیجیتال را دریافت کرده اما همچنان شاهد تخلفات زیرپوستی دلالان در آن هستیم؛ دلالانی که با سوءاستفاده از بستر قانونی دیوار، اقدامات غیرقانونی خود را در خرید و فروش خودرو، منزل مسکونی یا خرید و فروش ارز و گوشت دام انجام می‌دهند و تنها واکنش دیوار با چنین اقداماتی برداشته شدن قیمت از این اپلیکیشن بود؛ اقدامی که تاثیر چندانی هم بر بازار سیاه خودرو و ماشین نداشت و پس از مدتی قیمت توافقی جایگزینی برای اعلام قیمت شده است.

در شرایطی که دیوار مدعی شفافیت است و وظیفه نظارت بر کسب‌وکارها را ازجمله اقدامات مراجع انتظامی و قضایی می‌داند، در حوزه خدماتی آرایشی شاهد هستیم نه‌تنها نظارتی بر نحوه فعالیت خدمات بهداشتی و آرایشی که با سلامت مردم دخیل است، نیست، بلکه هیچ تضمینی نیز برای کیفیت خدمات ارائه‌شده در این اپلیکیشن‌ها شاهد نیستیم؛ خدماتی که این روزها دایره فعالیت خود را گسترده کرده‌اند و آرایشگران با حضور در منزل افراد اقدام به ارائه خدمات آرایشی و بهداشتی می‌کنند؛ اقداماتی که گاهی آقایان نیز در منزل برای خانم‌ها انجام می‌دهند و این مساله در خدمات تتو، گریم و ماساژدرمانی به وفور در سایت دیوار پیدا می‌شود. در همین راستا با برخی آگهی‌هایی که در دیوار گذاشته شده بود، تماس گرفتم.

فردی خود را با نام مجید استاد تتو در زمینه ابرو، خالکوبی و از این دست موارد معرفی کرد. وقتی از او شرایط کارش را پرسیدم، تخصص اصلی‌اش را در آموزش تتو برای دختران و پسران معرفی کرد، خانم و آقا برایش فرقی نداشت. هزینه هشت جلسه آموزش را یک‌میلیون تومان اعلام کرد و تضمین داد که پس از این جلسه‌ها فرد می‌تواند به سادگی این کار را انجام دهد، جلسه‌هایی که در سه جلسه به صورت تمرینی و باقی آن روی بدن کار می‌شود. وقتی از او می‌پرسم چگونه باید طرح‌هایتان را ببینیم، پیج اینستاگرام خود را معرفی کرده و البته تاکید می‌کند این کار را تنها در سالنی واقع در پونک انجام می‌دهد.

نکته جالب اینجاست که این موارد به چند مورد خاص محدود نمی‌شود و اگر در حوزه‌های دیگر هم از آنان مشورت بخواهید به شما کمک خواهند کرد، تا جایی که این تتوکار آقا اگرچه خودش کار گریم را انجام نمی‌دهد اما قول داد سفارش‌مان را به رفقایش که این کار را به سادگی برای خانم‌ها انجام می‌دهد، بکند. البته همان‌طور که گفته شد این دست اقدامات تنها به خدماتی همچون ناخن و تتو اختصاص ندارد و خدمات ماساژ نیز ازجمله اموری است که در اپلیکیشن‌های مختلف ازجمله دیوار طرفداران گسترده‌ای دارد. با یکی از آگهی‌دهندگان ماساژور در اپ دیوار تماس گرفتم.

آقایی که خود را حامد معرفی کرد، زمان ماساژ را یک ساعت و هزینه آن را ۱۲۰ هزارتومان گفت. ماساژی که با روغن سیاه‌دانه و در منزل افراد انجام می‌شود. صحبت با این فرد از آنجایی جالب بود که بین ماساژدرمانی و ماساژ‌تفریحی تمایز گذاشته و معتقد بود تکنیک‌های خاصی برای ماساژ دارد و با تعدد جلسات افراد می‌توانند بهبود نسبی را به دست بیاورند. فرد دیگری که با او گفت‌وگو کردیم، یکی‌دیگر از ماساژورهای آگهی‌دهنده در اپ دیوار بود که مدرک خود را از فدراسیون پزشکی گرفته و در صفحه دیوار قرار داده بود و جالب اینجا بود که اگرچه او هم با ماساژ برای خانم‌ها مشکلی نداشت اما بر این نکته نیز تاکید کرد که سایت دیوار از امنیت چندانی برخوردار نیست و اگر برای نیاز درمانی به ماساژ احتیاج دارید بهتر است به فیزیوتراپیست‌ها و افراد مطمئن مراجعه کنید.

سامانه‌هایی با امنیت ناقص

اگر با خود فکر می‌کنید این مساله تنها در اپلیکیشن‌هایی همچون دیوار صورت می‌گیرد، سخت در اشتباه هستید، چراکه سیطره اپلیکیشن‌های آرایشی که سعی دارند با سالن‌ها در ارتباط باشند، کم نیست. اپ‌هایی که شما را با استفاده از این تکنولوژی به آرایشگر مورد دلخواه‌تان خواهند رساند و این کار را در منزل برای شما انجام خواهند داد، هرچند در اینجا هم اطمینانی وجود ندارد که خدمات ارائه‌شده از چه کیفیت و خدمات و .. برخوردار است. این سوالی است که زمانی تپسی و اسنپ هم به نوعی با آن روبه‌رو بوده‌اند، سوال اینجاست که اگر شما همسر یا فرزند خود را با یک ماشین راهی مقصد می‌کنید، چه اطمینانی به راننده داشته باشید. همین نقیصه جدی سبب شد با حمایت پلیس سامانه اخذ گواهی عدم سوء‌پیشینه برای این دو سامانه فراهم شود.

البته همچنان وجود برخی باگ‌های امنیتی می‌توانست مشکلاتی را فراهم کند، اما چنین تدبیری تا حدی از نگرانی‌ها کم کرد. در مورد سامانه‌های خدمات‌رسان آنلاین دیگر نیز این سوال تا حدودی مطرح است. به‌عنوان مثال زمانی که تعمیرکار کولر یا آبگرمکن وارد یک خانه می‌شود چه اطمینانی به این شخص وجود دارد. ظاهرا سامانه‌های اینترنتی فوق تلاش کرده‌اند با به کارگیری راهی مشابه اسنپ و تپسی از احتمال وقوع برخی وقایع ناخوشایند جلوگیری کرده و امنیت کاربران را افزایش دهند. اما این راهکار تا حدودی مشکل را رفع می‌کند. بسیاری از مسائل همچون تضمین کیفیت ارائه‌شده نیاز به نظارت مستمر دارد. طبیعی است سامانه‌های آنلاین ارائه خدمات خود باید بر این مساله نظارت کنند، اما اگر این اتفاق به هر دلیلی روی نداد، تکلیف چیست؟ نگاهی به نظرات درج شده در زیر صفحه‌های این برنامه‌ها در کافه بازار نشان می‌دهد حجم انتقادات استفاده‌کنندگان از این سامانه‌ها کم نیست.

بخش مهمی از این انتقادات به عدم‌کیفیت خدمات ارائه شده و عدم‌رسیدگی به شکایت آنان از سامانه‌های فوق باز می‌گردد. البته بخشی از انتقادات به احتمال زیاد دروغین و مربوط به رقباست اما نمی‌توان تمام نظرات منفی را یک‌سره دروغین دانست. وقتی با یکی از این مسئولان یکی از این اپ‌های آرایشی صحبت کردیم و از او پرسیدیم چه تضمینی برای امنیت آرایشگر و مشتری که در محلی غیر از آرایشگاه قرار است شما را ببینند، وجود دارد، به من پاسخ داد که ما علاوه‌بر اینکه از کارمندان خود سوءپیشینه می‌گیریم، آرایشگر از لحظه‌ای که وارد منزل مشتری شد تا زمانی که خارج می‎شود تحت‌نظر ما خواهد بود تا در صورت بروز مشکلی به آن رسیدگی کنیم. اما نکته عجیب اینجاست که تحت لوای همین اپ‌ها هستند آرایشگران مردی که برای آرایش به منزل مشتری خود می‌روند و گویی نظارتی بر آنان وجود ندارد.

استخدام آرایشگران مرد برای زنان

آرایش بانوان و مردان یکی از خدماتی است که در سامانه ارائه خدمات آنلاین ارائه می‌شود. شیوه ارائه هم به شکل درخواست وقت از آرایشگاه‌ها و مراکز صنفی آرایشگاهی است. طبیعی است به خاطر ماهیت این خدمات حساسیت‌ها نیز روی آن زیاد است، به‌خصوص آنکه در روزهای اخیر کلیپ‌هایی از خدمات آقایان به بانوان پخش شد که در فضای مجازی هم انعکاس گسترده‌ای داشت. بلافاصله پس از انتشار این فیلم بود که نیروی انتظامی اعلام کرد با چنین آرایشگاه‌هایی به‌شدت برخورد می‌کند.

ولی سوال اینجاست که اگر بنا بر انجام چنین تخلفی باشد، آن را یک واحد صنفی آشکار انجام می‌دهد.

نگاهی به برخی صفحه‌های اینستاگرام نشان می‌دهد اغلب فعالان غیرمجاز در حوزه آرایشی در نرم‌افزارهای ارائه خدمات نیز حضور دارند و به راحتی می‌توان از خدمات آنان استفاده کرد.

کافی است یک خانم در یکی از این صفحه‌ها درخواست خدماتی همچون کوتاه کردن مو یا تتو بدهد، بلافاصله آرایشگران مردی خواهند بود که درخواست را قبول کرده و برای انجام خدمات مربوطه وقت نیز تعیین می‌کنند. حالا فرض را هم بر این بگذاریم که چنین خدماتی سالم انجام می‌شود، اما چه اطمینانی است که اگر خانمی از خدمات آن آرایشگر راضی نبود بتواند برای شکایت به واحد صنفی مربوطه مراجعه کند. با در نظر گرفتن این موارد ما شاهد یک چرخه معیوب هستیم. اینستاگرام تبدیل به محل نمایش تصویری از نمونه‌کارها شده است و بلافاصله بعد از آن شما می‌توانید از برخی نرم‌افزارها استفاده و در صورت لزوم حتی از یک آقا بخواهید تا موهای شما را کوتاه کند یا حتی تتو انجام دهد.

اتحادیه‌های صنفی وارد گود نظارت شود

جالب اینجاست این مشکل را اتحادیه آرایشگران زنانه نیز متوجه شده‌اند. در مصاحبه‌ای شهربانو عبادی، نایب‌رئیس اتحادیه آرایشگران با اشاره به همین مشکل گفت: «مهم‌ترین این چالش‌ها مربوط به فعالیت مراکز غیرقانونی با عنوان آرایشگاه توسط افرادی آرایشگرنماست و عمده مسائل و مواردی که در حال حاضر مطرح است مختص این نوع مراکز است. این مراکز بیشتر در ساختمان‌های مسکونی و در زیرزمین فعالیت دارند و از طریق تبلیغات در جراید فضای مجازی اقدام به جذب مشتری می‌کنند و هیچگونه ضابطه‌ای را رعایت نمی‌کنند که این امر موجب ضرر و زیان مالی و خدشه‌دار شدن حیثیت کاری این قشر شده است. برای رفع این مشکل اقدامات وسیعی انجام شده است. شناسایی این مراکز توسط بازرسان اتحادیه صورت می‌پذیرد و همچنین اقدامات لازم با هماهنگی اتاق اصناف و اداره اماکن برای جلوگیری از فعالیت‌شان انجام می‌شود.»

خب به نظر می‌رسد اتحادیه آرایشگران زنانه برای کشف چنین مراکزی باید دنبال فضای مجازی باشد، چراکه هم به راحتی در حال جولان‌دادن هستند و هم درآمدهای بسیار هنگفتی دارند که ممکن است برای بقیه نیز وسوسه‌انگیز باشد تا وارد چنین عرصه‌هایی شوند. با در نظر گرفتن تمام این موارد باید گفت نرم‌افزارهای ارائه خدمات آنلاین اگرچه توانسته‌اند امکانات جدی‌تری را برای مردم فراهم کنند، باید تحت نظارت بیشتری قرار بگیرند. این نظارت علاوه‌بر اینکه باید از سوی مرکز توسعه تجارت فضای مجازی صورت پذیرد، اتحادیه‌های صنفی را نیز شامل می‌شود و حتی آغاز به کار آنان منوط به تایید صلاحیت صنفی‌شان است. این اقدام می‌تواند از حوزه‌هایی آغاز شود که در آنها دامنه تخلفات بیشتر است. با در نظر گرفتن شرایط فعلی عاجل‌ترین اقدام نیز باید در حوزه ارائه خدمات آرایشی باشد تا زمانی که فیلم و کلیپ جدیدی منتشر نشده است.

ورود شورای عالی فضای مجازی برای نظارت بر اپلیکیشن‌ها

با رضا تقی‌پور، عضو شورای عالی فضای مجازی درمورد آسیب‌شناسی اپ‌های آرایشی غیرمجاز و ضرورت سامانه نظارتی بر آنان صحبت کردیم. او  بر اینکه برای هر فعالیتی به‌خصوص در حیطه اقتصادی یا اجتماعی باید چارچوبی وجود داشته باشد، تاکید کرد و گفت: «این امر طبیعی است، ضرورت دارد و شکی در آن وجود ندارد.»

تقی‌پور در تشریح اقدامات انجام‌شده در شورای عالی فضای مجازی گفت: «تا جایی که من اطلاع دارم کمیسیون‌های شورای عالی فضای مجازی به این موضوع پرداختند، دستورالعمل‌هایی تهیه شده اما هنوز نهایی نشده است و ما تا این مصوبات در صحن شورای عالی فضای مجازی تصویب شود، فاصله داریم و به نظرم جزء موارد اولویت‌دار است که باید هرچه سریع‌تر این اتفاق بیفتد، در غیر این‌صورت ممکن است با نقض حریم شخصی مردم و ضرر اقتصادی به آنان روبه‌رو شویم. امروزه با پدیده‌های جدیدی در این فضا مواجه هستیم و اگر اینها مدیریت نشوند، در کنار مزیت‌هایی که ایجاد می‌کنند، آسیب‌ها و تهدیدهای پدیده‌های فضای مجازی می‌تواند ضرر و زیان‌های زیادی برای شهروندان به همراه داشته باشد. امیدوارم دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی در تدوین این موارد سرعت عمل به خرج دهد و شورای عالی فضای مجازی هم در بررسی و تصویب گام‌های سریع‌تری را بردارد.» او در پاسخ به اینکه در بحث اپلیکیشن‌های آرایشی شاهد موارد خلاف قانون و حتی مسائل بهداشتی هستیم و در مواردی آرایش آقایان برای خانم‌ها دیده می‌شود، تصریح کرد: «قطعا باید این نظارت وجود داشته باشد و تا جایی که من آن پیش‌نویس دستورالعمل را هم دیدم همه مباحث در آن مطرح شده است و در مواردی اینچنینی تنها داشتن مجوز از صنف کفایت نمی‌کند و از این طرف هم حتما باید نهادهای نظارتی برای این موارد پیش‌بینی شوند.»

تقی‌پور با بیان اینکه به مساله احرازهویت در کشورهای خارجی به‌عنوان یک مساله اساسی توجه شده است، تصریح کرد: «در بحث هویت که در خیلی از کشورها ازجمله اروپا به‌شدت بر آن متمرکز شده‌اند و تاکید دارند فردی که در فضای مجازی فعالیت می‌کند و خدماتی را اشاعه می‌دهد، باید هویتش مشخص باشد، ضعف داشتیم و خوشبختانه اخیرا در جلسه شورای عالی فضای مجازی در این رابطه بحث و تا حدودی زیادی تصویب شد و امیدواریم هرچه زودتر عملیاتی شود.»

وی در این رابطه اعتمادسازی در اپلیکیشن‌ها را گام اول دانست و تاکید کرد که «همان‌طوری که در فضای فیزیکی صنف، اتحادیه و وزارت صمت اجازه نمی‌دهند هر فردی دکانی بزند، جنس ناجور و اقلام تقلبی بفروشد، در نتیجه ضرورت دارد که نظارتی قاطعانه بر آنان وجود داشته باشد تا بتوانیم به مردم عزیزمان این اطمینان کافی را بدهیم که بتوانند به راحتی از این اپلیکیشن‌ها استفاده کنند و در استفاده از آنان ضرری متوجه‌شان نخواهد بود. در اپ‌های آرایشی در بسیاری از موارد اتحادیه آنان هم می‌گوید قادر به نظارت بر تمامی آرایشگاه‌ها نیست، چراکه بسیاری از آنان تنها با یک مدرک دیپلم فنی و حرفه‌ای اقدام به فعالیت می‌کنند.»

این عضو شورای عالی فضای مجازی در پایان تاکید کرد که در این موارد من از مردم عزیز خواهش می‌کنم آن را به پلیس فتا گزارش دهند قطعا این موضوع هم با توجه به اینکه یک موضوع پزشکی و بهداشتی است، برای سلامت شهروندان اهمیت دارد و تا زمانی که فراگیر نشده است باید برخورد مناسبی با آن صورت بگیرد چراکه باید این مسائل قاعده‌مند باشد. به نظر من در این حالت پلیس فتا با توجه به اختیاراتی که دارد باید بتواند جلوی این اپلیکیشن‌های خاص را بگیرد تا زمانی که این اپ‌ها بتوانند مجوزهای خاص را از مراجعی که تعریف می‌شود، بگیرند و مردم با اطمینان‌خاطر از آنان استفاده کند اما تا آن زمان پلیس فتا باید بر آن موارد نظارت کند.

تیغ کند مرکز توسعه تجارت الکترونیک برای نظارت

براساس قانون، سازمان‌های صنفی موظف به نظارت بر واحدهای صنفی هستند که خود مجوز آنها را صادر کرده‌اند. در صورتی که به هر دلیلی هر کدام از این واحدها در ارائه خدمات خود طبق قانون کوتاهی کنند برای شکایت علاوه‌بر سازمان تعزیرات می‌توانید سراغ این اتحادیه‌ها نیز بروید. اگر هر کدام از فعالان مربوط به هر کدام از اصناف در سامانه‌های آنلاین ارائه خدمات، تخلفی انجام داد، آیا می‌توان به سراغ اتحادیه مزبور رفت. ظاهرا جواب این سوال خیر است. چراکه اصناف فوق مجوز فعالیت این افراد را در این سامانه صادر نکرده‌اند و طبیعی است زیر بار دردسرهای نظارت بر فعالان این سیستم‌ها نروند. خب پس باید به سراغ چه کسی رفت. برای اینکه بانک‌های خصوصی و دولتی یک نرم‌افزار درگاه پرداخت الکترونیک را ارائه کنند، کسب‌وکار مربوطه باید نشان اعتماد الکترونیک را دریافت کند. نشان اعتماد الکترونیک یک مجوز الکترونیکی است که از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می‌شود.

براساس آنچه در صفحه الکترونیک این مرکز آمده است: «یکی از عوامل مهم توسعه تجارت الکترونیکی، ایجاد اعتماد و اطمینان در میان کاربران خدمات الکترونیکی است. در ایران مرکز توسعه تجارت الکترونیکی مسئولیت ایجاد زیرساخت‌های امنیت و اعطای نماد اعتماد الکترونیکی به کسب‌وکارهای اینترنتی را برعهده دارد. ساماندهی سایت‌های تجاری در کشور موثرترین گام برای ایجاد فضای تجارت الکترونیکی به‌خصوص خواهد بود. به نحوی‌که مردم در هنگام خرید از طریق اینترنت با اطمینان از اینکه سایت‌ها به تعهدات خود در قبال آنان عمل خواهند کرد و حقوق مصرف‌کنندگان را به رسمیت می‌شناسند، اقدام به خرید می‌کنند.»

خب به نظر می‌رسد تا حدود زیادی مشکل حل شده است. اما کمی پایین‌تر جمله دیگری دست و دل مشتریان کسب‌وکارهای الکترونیک را می‌لرزاند. در این پاراگراف نوشته شده است: «با اعطای نماد اعتماد الکترونیکی هویت صاحب و محل فعالیت کسب وکارهای اینترنتی را احراز می‌نماید. مسئولیت صحت فعالیت کسب‌وکار اینترنتی و محتوای منتشرشده در وب‌سایت برعهده صاحب کسب‌وکار است » به این ترتیب روشن می‌شود این مرکز نمی‌تواند به شما اطمینانی درخصوص کیفیت خدمات ارائه‌شده در سامانه‌های فوق بدهد. البته این مرکز دارای بخشی برای ارجاع شکایات است، اما مشخص نیست بروکراسی اداری رسیدگی به این شکایات تا چه اندازه طولانی و همین مساله شاید عده زیادی را از شکایت منصرف کند. در پایان باید گفت به نظر می‌رسد نهادهای نظارتی باید این مساله را جدی‌تر گرفته و نظارت شدیدتری را بر این مساله داشته باشند تا شاهد چنین مواردی نباشیم.