چرا ماهواره‌بر صلح آمیز ایران، خشم غرب را برانگیخت؟

طراحی و ساخت اولین موشک ماهواره‌بر ساخت جمهوری اسلامی ایران با عنوان "سفیر" در سال 1375 آغاز و طی 10 سال فرآیند بومی سازی آن کامل شد.  
 
از مشخصات این موشک می‌توان به 22 متر طول، 1.52 متر قطر و 26 تن اشاره کرد.
 
این پروژه در "مرکز صنایع شهید همّت" به انجام رسید که بخش مهمّی از پروژه‌های موشکی کشور را بر عهده دارد.
 
این موشک یک ماهواره‌بر سبک بوده که دارای قسمت‌های مختلفی است.
 
"سفیر" می‌تواند ماهواره‌های سبک را در مدار پایین (LEO ) قرار دهد.

 
موشک "سفیر" دارای موتور 3 مرحله‌ای است که موتور دوم آن، خود از دو موتور مجزا تشکیل شده و بیش از 10 هزار قطعه در اجزای مختلف "سفیر" به کار رفته است. مرحله اول و دوم، دارای سوخت مایع و مرحله سوم، دارای سوخت جامد است که ماهواره را در مدار به حرکت در می‌آورد.
 
مرحله اوّل:
 
این بخش موشک که بر اساس موشک شهاب3 ساخته شده، از سوخت مایع Rocket Propellant 1  و اکسید کننده اکسیژن مایع یا نیتریک اسید استفاده می‌کند.
 
RP 1  سوختی است که از پالایش کروسن (Kerosene ) به دست می‌آید که هم برای موتور جت و هم موتور موشک و نوع خالص‌تر آن برای ماهواره‌برها استفاده می‌شود.

از نظر اهمیت و ارزش کارخانه تولید سوخت ماهواره‌بر، این تأسیسات به جهت پیچیدگی با یک واحد پتروشیمی پیشرفته برابری می‌کند.

برای نخستین بار در کشور، موتور این ماهواره‌بر در محفظه خلأ آزمایش و صحه گذاری بر موفقیت قبل از پرتاب انجام شد.

از نظر سوخت، "سفیر" با موشک‌های قبلی متفاوت بوده و نوع سوختی که موتورهای این ماهواره‌بر استفاده می‌کنند از انواعی است که در داخل کشور طراحی و تولید می‌شود.
 
برای عملیاتی کردن این سیستم، کارخانه سوخت این ماهواره‌بر در داخل کشور طراحی شد.

برای رسیدن به این ماهواره‌بر، به صورت هم‌زمان تمام زیر مجموعه‌های این سیستم طراحی شد و به تولید انبوه رسید.
 
این مرحله از موشک برای هدایت از دو روش استفاده می‌کند:

1-استفاده از بالچه

2-استفاده از تیغه‌های هدایت پس سوز (Jet Vanes)
 
در این تصویر بالچه‌ها با اعداد رومی مشخص شده‌اند و مورد 1 محل قرار گیری تیغه‌هاست که از جنس گرافیت یا  تیغه‌های مولیبدنی است:


قسمت‌های قرمز رنگ نیز که با شماره2 مشخص شده‌اند، محل قرارگیری موشک روی پرتاب‌گر است.

دریچه قرمز رنگی که روی عکس با شماره 3 مشخص شده، محل خروج گاز استفاده شده در توربو پمپ است که بعضی مواقع " اگزوز" نامیده می‌شود. نحوه کار این قسمت در تصویر زیر مشخص است:

 
در توربو پمپ مقدار کمی از گاز تولید شده در محفظه احتراق باعث چرخش توربین موجود در توربو پمپ شده و این چرخش به پمپ سوخت و اکسید کننده منتقل و باعث ورود سوخت به محفظه احتراق می‌شود.

موارد مشخص شده عبارتند از:

1- محفظه احتراق
2- لوله ورود سوخت یا اکسید کننده
3- توربین توربو پمپ
4- اگزوز توربو پمپ

این تصویر هم به بخش‌های دیگری از موتور موشک اشاره می‌کند:

1- توربوپمپ
2- لوله ورود سوخت
3- محفظه احتراق
4-خروجی اصلی موتور
5-خروجی گاز توربو پمپ
 
مرحله دوم:
 
مرحله دوم این موشک از دو موتور سوخت مایع استفاده می‌کند.
 
هدایت این بخش موشک به اصطلاح به صورت Gimbaled Thrust است که با تغییر زاویه دهانه خروجی موتور جهت بُردار نیرو نیز تغییر می‌کند و می‌توان به این وسیله جهت حرکت موشک را تغییر داد.
 
نحوه عمل این روش در تصویر زیر قابل مشاهده است:
 
این بخش موشک نیز از یک توربو پمپ بهره می‌برد که اگزوز آن میان دو موتور قرار گرفته است.
 
اجزای این موتور در تصویر زیر مشخص شده است:
 
1-خروجی گاز توربو پمپ (اگزوز)

2-جک‌های هیدرولیکی برای تغییر زاویه رانش

بخش هدایت کننده مرحله دوم این موشک در جلوی این موشک قرار گرفته و کابل‌های انتقال اطلاعات از بخش جلویی به موتور کشیده شده است:
 
1و 2- محل ورود سوخت

3-محل اتصال دو بخش محفظه ماهواره

4-کابل‌های انتقال اطلاعات
 
مرحله سوم و محفظه ماهواره:
 
این بخش که مرحله پایانی موشک بوده، از یک موتور سوخت جامد و محفظه حمل ماهواره تشکیل شده است.
 
1-محل اتصال دو بخش و بست‌های کمکی

2-طرح موشک روی لانچر
 
پرتاب‌گر:
 
این موشک از یک پرتاب‌گر موشک شهاب-3 و یک نگهدارنده ثابت استفاده می‌کند.
 
طرز کار این سیستم به این صورت است که ابتدا موشک، مونتاژ و در کارگاه مونتاژ بر پرتاب‌گر سوار شده و تا سکوی پرتاب حمل می‌شود.
 
در این مرحله موشک به صورت قائم قرار می‌گیرد و توسط سکوی پرتاب نگه داشته می‌شود.
 
سپس سوخت‌گیری شروع و پس از اتمام سوخت‌گیری و در لحظه پرتاب، سکوی پرتاب از موشک جدا می‌شود.
 
پس از آن، موتور موشک کار خود را آغاز کرده و به حرکت در می‌آید.

ماهواره‌بر "سفیر2" ماهواره " امید " را با کارکرد مخابراتی به فضا برد.
 
ماهوارهٔ اُمید، نخستین ماهواره ساخت ایران بوده که همه تجهیزات آن در سازمان فضایی ایران طراحی و تولید شده‌است. 
 
ساخت این ماهوارهٔ تحقیقاتی و مخابراتی از ۱۵ اسفند ۱۳۸۴  آغاز و طی ۲ سال آماده انجام تست‌های مشترک شد.
 
ماهواره «امید» بامداد ۱۵ بهمن ۱۳۸۷ و در سی‌امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در مدار فضا قرار گرفت.
 
به اعتراف سازمان فضایی آمریکا (ناسا) این پرتاب موفقیت آمیز بوده است.

"محمود احمدی‌نژاد" رئیس جمهور وقت ایران اعلام کرد که " پرتاب این ماهواره برای گستراندن یکتا پرستی، صلح و عدالت در جهان است." 
 
به گفته "منوچهر متکی" وزیر وقت امور خارجه، " این ماهواره پرتاب شد تا نیازهای کشور را برآورده سازد و کاملاً برای اهداف صلح آمیز است."
 
منابع ارتش آمریکا اذعان کرده‌اند که این پرتاب باعث نگرانی است اما تعادل قدرت را در منطقه تهدید نمی‌کند.
 
ایران پس از هفت کشور شوروی (۱۹۵۷)، ایالات متحده آمریکا (۱۹۵۸)، فرانسه (۱۹۶۵)، ژاپن (۱۹۷۰)، چین (۱۹۷۰)، بریتانیا (۱۹۷۱)، هند (۱۹۸۰) موفق به پرتاب ماهواره شد.
 
ماهواره " امید" با هدف برقراری ارتباطات متقابل ماهواره و ایستگاه زمینی، تعیین مشخصات مداری و دورسنجی مشخصات زیرسامانه‌ها، در مدار زمین قرار گرفت. 
 
سامانهٔ فضایی بومی ایران
 
ایستگاه هدایت و کنترل ماهواره در مدار ارتفاع پایین، وظیفه تعیین موقعیت ماهواره در مدار را بر عهده داشته و ارتباط رادیویی با ماهواره را برقرار و فرمان‌های کنترلی را به ماهواره، ارسال و پاسخ آن را دریافت می‌کند.
 
ماهوارهٔ امید به همراه ایستگاه‌های زیرزمینی و پرتاب فضایی، جمعاً نخستین سامانهٔ فضایی بومی ایران را تشکیل می‌دادند.
 
ماهواره‌های خاص ایران عبارتند از ماهواره " زهره"، ماهواره "سینا"، ماهواره "پارس" و ماهواره‌های "مصباح ۱" و "مصباح 2".
 
پرتاب آزمایشی
 
"احمدی نژاد" رئیس‌جمهور وقت ایران در افتتاح مرکز فضایی جدید ایران در بهمن 1386 اعلام کرد: "ماهواره امید در آینده نزدیک پرتاب خواهد شد." 
 
جمهوری اسلامی ایران در 28 مرداد 1387 از آزمایش موفقیت آمیز یک موشک فضایی که قادر است یک ماهواره را حمل کرده و در مدار زمین قرار دهد، خبر داد.
 
این ماهواره با زاویه میل مداری ۵۵٫۵ درجه در مدار زمین قرار دارد.
 
ارتفاع مدار این ماهواره ۲۴۶ تا ۳۷۷ کیلومتر بوده و در هر ۹۰٫۷۶ دقیقه یک بار به دور زمین می‌چرخد.
 
بازتاب پرتاب ماهواره " امید" در رسانه‌های غربی

رسانه‌های غربی به مقایسه ابعادی ماهواره‌بر "سفیر" با پیشرفته‌ترین موشک‌های نظامی دوربرد ساخت ایران پرداخته‌اند.
 
به نوشته  نیویرک تایمز " پرتاب ماهواره امید، اشارات نظامی بالقوه‌ای در پی داشته‌ است." 
 
این روزنامه همچنین به نقل از "جفری فوردن" از موسسه فناوری ماساچوست نوشت: " ایران با وجود تحریم‌های متعدد، به مجمع کشورهای دارای فناوری ماهواره منحصر به فرد پیوست و یک شاهکار تکنولوژیکی انجام داد."
 
به نوشته هفته نامه نیوزویک، پرتاب این ماهواره به معنی افزایش برد موشک‌های ایران به ۲۵۰۰ کیلومتر است.
 
دولت‌های غربی نیز اعلام داشتند: ایران گام هراس انگیزی برداشته است تا موشک‌های دور بردی پرتاب کند که چه بسا قادر به حمل کلاهک‌های هسته‌ای خواهد بود.

دستاوردهای بزرگ ایران در عرصه فضایی
 
ایران دستاوردهای بزرگی در زمینه فضایی داشته است، به گونه‌ای کشورهای بیگانه نیز آن را تحسین می‌کنند.
 
"پژوهشکده سامانه‌های فضایی"، "پژوهشکده فضایی ایران" و "پژوهشکده تحقیقات فضایی" وابسته به سازمان فضایی از جمله نهادهای فعال در زمینه ساخت ماهواره‌ها و ماهواره‌برهای ایرانی هستند.
 
کار بر روی حوزه ماهواره‌برها در سازمان فضایی ایران به خوبی در حال پیشرفت بوده و پرتاب اولین انسان ایرانی نیز در برنامه‌های آینده کشورمان قرار دارد.
 
از سوی دیگر، "راکت حامل" که یکی از اجزای فضایی محسوب می‌شود نیز توسط ایرانیان به صورت کاملاً بومی ساخته شده که امکان استقرار کپسول زیستی بر روی ماهواره را فراهم کرده است.
 
ایران جزو 7 کشور جهان است که توانایی ساخت پرتاب‌گرهای بومی را دارد و می‌تواند علاوه بر پرتاب ماهواره های ایرانی، ماهواره سایر کشورهای جهان را نیز به فضا پرتاب کند.

مدار " لئو" چیست؟
 
بحث پرتاب ماهواره در ایران از تکنولوژی فضایی آغاز شد و جمع کثیری از متخصصان دانشگاهی و غیردانشگاهی در این زمینه فعالیت می‌کنند تا ماهواره‌ها به مدار" لئو" برسند.
 
مدار" لئو" جزو مدارهای پایین بوده که بین 250 تا 800 کیلومتر است و برای پرتاب ماهواره باید حداقل به نقطه 250 کیلومتری برسیم. 
 
با وجود بازتاب‌های پرتاب ماهواره‌بر "سفیر" در میان کشورهای غربی، این کار هیچ ارتباطی با دانش هسته‌ای ندارد. 
 
سال‌هاست که ماهواره‌برهایی که از انرژی هسته‌ای استفاده می‌کنند به دلیل مسائل محیط زیستی ممنوع شده و سوخت این ماهواره‌بر شیمیایی فسیلی است.
 
پروژه ماهواره‌بر"سفیر" کاملاً صلح آمیز است و حتی مدارهایی که قرار است ماهواره در آن قرار بگیرد را سازمان ملل تعیین می‌کند. اما کشورهای بیگانه طاقت دیدن موفقیت‌های ایران اسلامی را ندارند و در این زمینه بسیار کارشکنی می‌کنند.