بزرگترین بازار مسقف جهان این بار هم به خاطر نبود زیرساخت های لازم و در این میان به دلیل سهلانگاری و سوء مدیریت ها بخشی از میــراث جهانــی در آتش سوخت؟!
به گزارش پایداری ملی، شامگاه 18 اردیبهشت ماه بود که بخشی از بزرگترین بازار سرپوشیده جهان در آتش سوخت، آتشسوزی در سرای دو دری (ایکی قاپیلی) بازار تاریخی تبریز حدود ساعت 22 شب (چهارشنبه) آغاز و به مدت پنج ساعت هم ادامه می یابد که در نهایت حدود ساعت ۲ بامداد، حریق به کمک آتشنشانان شهر تبریز مهار می شود.
حال پرسش ما از سوی مسوولان و دستگاه های متولی این حوزه این است که چرا هر از چند گاهی به خاطر سهلانگاری و سوء مدیریت ها؛ باید شاهد آتش سوزی بخشی از این میــراث جهانــی باشیم؟!
به گفته کارشناسان میراثفرهنگی این دومین بار است که سرای ایکی قاپیلی دچار آتش سوزی می شود، یعنی حدود 10 سال پیش 13 آبان ماه 1388 بود که حریق مشابه امسال در دو سرای بازار ایکی قاپیلار بوجود آمده است.
گفته می شود، در آتش سوزی اخیر سرای ایکی قاپیلی بیش از 120 واحد تجاری آسیب جدی وارد شده و بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان هم بنای بازار خسارت دیده است. ناگفته نماند در آتش سوزی اخیر بازار تبریز، از ۲۷۰ هزار متر مربع عرصه بازار، حدود ۱۲۰۰ متر در معرض آتش بوده که به واسطه دو طبقه بودن(سرای ایکی قاپیلی)، زیربنای آن حدود ۲۵۰۰ متر میشود. از پنج دالان وابسته به سرای «دو دری»، متأسفانه دو دالان «میانی» و «سقط فروشان» درگیر آتش سوزی شدند.
در هر حال به نظر می آید به خاطر ضعف زیرساخت های لازم در بزرگترین بازار سرپوشیده جهان است که هر از چند گاهی شاهد اتفاق ناگوار در این بازار می شویم که آتش سوزی حجره ها، سراها، تیمچـه ها و راسـته ها از جمله آنها است.
بزرگترین بازار مسقف جهان، با چه سکانسی خاکستر می شود
با این وجود؛ شایعه بمب گذاری، آتش سوزی های پی در پی به خاطر نبود زیرساخت های مناسب خدمات انرژی، نبود سیستم ایمنی و اطفای حریق، صف کشیدن مفازه داران برای دریافت نفت سفید برای گرمایش حجره ها و مغازه ها و ... از دیگر مشکلات و چالش های سال های اخیر در این بازار بوده که به نوعی از سوی رسانه ها، به عنوان چالش بزرگ این بازار به نوعی رسانه ای شده است.
از سویی هر چند بعد از گذشت بیش از 10 روز علت بروز حادثه آتشسوزی(سرای ایکی قاپیلی) اعلام شده است، اما در اکثر مواقع علت اتصال برق، نشت گاز و عوامل انسانی بروز آتش سوزی در این بازار بوده است.
بنابراین در این خصوص بسیاری از کارشناسان مصرف بیش از اندازه برق، اتصال برق، کیفیت پایین عایقهای روکش کابلها، وجود مواد با قابلیت اشتعال بالا در حجرهها و مغازهها، عدم وجود سامانه هشدار اتوماتیک حریق و ... را عمدهترین دلایل آتش سوزی سال های اخیر این بازار اعلام کرده بودند و در این ارتباط نیز توصیه داشتند، ضمن راه اندازی سامانههای هشدار حریق در برخی نقاط این بازار، هر از چند گاهی نیز خطوط و تأسیسات برق و گاز این مجموعه به طور دائم بررسی شود.اما با این وجود این بار هم به خاطر نداشتن برخی زیرساخت های لازم این بازار دچار آتش سوزی می شود.
از این رو نباید فراموش کرد، حفظ و احیای بازار، معرفی بازار در سطوح ملی و بین المللی و معرفی بازار در سطوح ملی و بین المللی از جمله ماموریتهای اصلی مسوولان، متولیان این حوزه و به ویژه دستگاه های ذی ربط اعلام شده که با توجه به مشکلات موجود در این بخش ها به نظر میآید، برای رسیدن به این راهبردها باید بیش از اینها کار شود.
تراژدی پلاسکو این بار در بزرگ ترین بازار سرپوشیده جهان؟!
از سوی دیگر هر ساله حدود 500 هزار گردشگر داخلی و خارجی از بازار تبریز بازدید می کنند، که با توجه به این حجم گردشگر، رفع برخی موانع و چالش های چون اصلاح و ساماندهی زیرساخت های بازار (شبکه برق، آب و حفاظت و ...)، بهبود فضایی و ساماندهی فضای کسب و کار، مرمت و بهسازی و احیای سراها و تیمچه ها، تملک و آزادسازی واحدهای مخل بازار، مرمت، حفظ و احیای بافت تاریخی، بهسازی و ایجاد سرویسهای بهداشتی، ایجاد پارکینگ طبقاتی و بارانداز، بهسازی ساماندهی واحدهای اقامتی، پذیرایی و رفاهی داخل و اطراف بازار و تغییر کاربری خانههای تاریخی اطراف بازار به مراکز اقامتی ضروری به نظر میرسد.
کوتاه سخن آنکه ایـن بـازار بـا داشـتن حـدود 5500 بـاب حجـره، مغـازه و فروشـگاه، 40گونـه شـغل، 35بـاب سـرا، 25بـاب تیمچـه، 20بـاب مسـجد، 20بـاب راسـته و راسـته بازار، 11بـاب دالان و 9بـاب مدرسـه دینـی، به عنـوان اصلی تریـن مرکـز دادو سـتد مـردم تبریـز شـناخته می شـود کـه پیشتـر بـه جهـت قرارگرفتـن شـهر تبریـز بـر سـر چهـارراه جـاده ابریشـم و گـذر روزانـه هـزاران کاروان از کشـورهای مختلـف آسـیایی، آفریقایـی و اروپایـی از آن، ایـن شـهر و بـازار آن از رونـق بسـیار خوبـی برخـوردار بـوده اسـت.
نکته قابل تامل دیگر در این راستا اینکه با توجه به این همه ظرفیت و پتانسیلی که امروزه در این بازار حاکم است، مدیران، مسوولان و دستگاههای ذیربط در این ارتباط در جریان باشند، که بازار تبریز از جمله مهمترین و بزرگترین ظرفیت برای انتخاب تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری جهان اسلام در سال های اخیر بوده است و از این رو متولیان امر در این حوزه باید گوش به زنگ باشند و بدانند، که نباید بیتفاوت از کاستی و چالشهای پیش روی نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو بود و او را به حال خویش رها نمود؟
افزون بر آنچه گفته شد، بازار تبریز که قدمت آن به قرن چهارم هجری قمری میرسد، به عنوان یکی از زیباترین و بزرگترین بازارهای به هم پیوسته و گواهی زنده بر اصالت تجارت و معماری در مشرق زمین است. مجموعــه بــازار تاریخــی تبریــز، در 25 شهریور 1354 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در مردادمــاه ســال 1389خورشــیدی به عنــوان بزرگتریــن مجموعــه مســقف و به هم پیوســته جهــان در فهرســت میــراث جهانــی یونســکو بــه ثبــت رســیده اســت.