ظ‌رفیت بزرگ بندر و خط‌‌آهن چابهار برای مقابله با تحریم‌ها‌

به گزارش پایداری ملی، موقعیت جغرافیایی ایران در کنار سیستم حمل‌ونقل ریلی مطمئن، بهترین فرصت برای پیوند منافع کشورها با ایران و مقابله با تحریم‌ها است.

ایران با قرار گرفتن در موقعیت جغرافیای خاص به‌عنوان چهارراه غرب-شرق و شمال-جنوب، توان استفاده فوق‌العاده‌ای از این ظرفیت دارد‌ که می‌تواند علاوه بر کسب درآمد ارزی، موجب افزایش قدرت در برابر تهدیدات بیرونی و بهبود تعاملات سیاسی کشورها با ایران شود.

کشورهای چین و هندوستان، به‌عنوان یکی از مبادی بار در دنیا، به ترتیب با تولید ناخالص داخلی 14 و 2.85 هزار میلیارد دلار، همواره به دنبال گسترش تعاملات و راه‌های تجاری با سایر کشورهای غرب و آسیای میانه هستند‌ که این خود موجب توجه هرچه بیشتر به مسیرهای حمل بار برای بهبود سرعت و امنیت در کنار کاهش هزینه و زمان دسترسی به کشورها است.

چین برای دسترسی بیشتر به کشورهای دیگر به دنبال احیای جاده ابریشم و هند برای بهبود روابط با کشورهای آسیای میانه به دنبال رفع تحریم بندر چابهار است، تا مسیرهایی مطمئن برای ادامه تجارت حاصل شود.

پس ایران در صورت مهیاکردن حمل‌ونقلی مطمئن و پاسخگو، که حتی در زمان تحریم بتواند پاسخگوی تقاضاهای حمل بار کشورها باشد، می‌تواند مسیری همیشگی برای تأمین نیاز و پیوند دادن منافع کشورها ایجاد کند.

پیش‌­نیاز این سیستم حمل‌ونقل، خودکفایی در تولید ادوات اصلی مسیرهای ریلی و افزایش بهره‌وری مسیرهای ریلی است؛ اهمیت مسیرهای ریلی در پیوند منافع با بررسی دو کریدور مهم شرق ـ غرب (جاده ابریشم) و شمال ـ جنوب (چابهار-سرخس) واضح می‌شود.

جاده ابریشم مسیری است که راه تجارت چین با کشورهای مختلف اروپایی را تسهیل می‌کند، جاده ابریشم  از 60 کشور می‌گذرد که 70 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند، این مسیر 60 درصد جمعیت جهان را پوشش می‌دهد و از 75 درصد منابع انرژی می‌گذرد، با توجه به اهمیت این موضوع کشور چین بیش از 1000 میلیارد دلار برای ساخت این مسیر سرمایه‌گذاری می‌کند‌.

با در نظر گرفتن موقعیت ایران در این مسیر ریلی، که می‌تواند شاهراه اصلی اتصال چین به غرب آسیا تلقی شود، ایران فرصت خوبی برای بهبود تعاملات سیاسی و استفاده از ظرفیت پیوند زدن منافع این کشورها و منابع دارد، پیش از این هم ‌رئیس مجلس شورای اسلامی در سفر اسفندماه سال گذشته خود به چین، از آمادگی کامل ایران برای حضور در این پروژه بزرگ جهانی خبر داد که لازمه این حضور داشتن سیستم حمل‌ونقلی مطمئن است‌.

مسیر ریلی چابهار-سرخس یکی از مهم‌ترین محورهای ترانزیتی برای هند و افغانستان است، کشور هند سالانه 17 میلیارد دلار با آسیای میانه تجارت دارد که معادل 16 میلیون تن بار است‌، با توجه به مشکلاتی که بین پاکستان و هند وجود دارد، پاکستان امکان استفاده از زیرساخت‌ها را به هندوستان نمی‌دهد‌، به‌طوری‌که تجارت افغانستان با هند از طریق مسیرهای هوایی و تجارت با کشورهای آسیایی میانه از طریق کانال سوئز انجام می‌شود؛ بنابراین، بین مسیرهای هوایی، دریایی (کانال سوئز) و بندر چابهار، بهترین و نزدیک‌ترین مسیر بندر چابهار است، که در این راستا در مهر 97 دیداری بین ایران، روسیه و هند شکل گرفت تا جایگزینی کانال سوئز بررسی شود‌.

بنابراین‌ اهمیت بندر چابهار موجب شد تا هند و افغانستان درخواست رفع تحریم‌ها از بندر چابهار را داشته باشند‌، با این شرایط در صورت استفاده صحیح از این فرصت و ایجاد بستر مناسب و پاسخگو، ایران می‌تواند منافع کشورهای آسیای میانه و هند را به منافع خودش گره بزند و هزینه تحریم کردن ایران را بالاتر ببرد.  

با توجه به بررسی‌ها می‌توان این‌طور جمع‌بندی کرد که توجه به ترانزیت در کشور به‌منظور بهبود تعاملات سیاسی و گره زدن منافع کشورها به یکدیگر اهمیت پیدا می‌کند، ولی نکته‌‌ مهم ثبات و اطمینان به پایدار بودن و پاسخگو بودن سیستم حمل‌ونقل ریلی در کشور است.

اگر ایران بتواند سیستم حمل‌ونقل ریلی ایمن در مقابل تهدیدات بیرونی و یا بهره‌وری بالا ایجاد کند، می‌تواند همراهی مطمئن برای سایر کشورها برای ایفای نقش در این کریدور‌ها باشد.