خط‌آهن خلیج فارس-مدیترانه؛ محور جدید توسعه اقتصادی منطقه

به گزارش پایداری ملی، در سال‌های اخیر که دولت‌های مرکزی سوریه و عراق توانسته‌اند مزدوران داعش را از بخش گسترده‌ای از خاک کشورهای خود بیرون کنند، موضوع توسعه زیرساخت‌های این دو کشور در دوران پساداعش با همکاری سایر کشورها از جمله ایران مطرح شده است.

یکی از مهم‌ترین نمونه‌های بروز این توافقات، سفر مقامات ارشد اقتصادی و سیاسی دو کشور ایران و سوریه میان تهران و دمشق بوده که اوج توافقات در سفر جهانگیری به سوریه و امضای تفاهم نامه‌های مهم اقتصادی میان دو کشور از جمله ایجاد خط آهنی که خلیج فارس را به دریای مدیترانه متصل می‌کند، بوده است.

همچنین در سفری که اسفند ماه سال گذشته حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان به عراق داشت، بر احداث خط آهن شلمچه بصره و اتصال شبکه ریلی دو کشور به یکدیگر، تأکید شد. اجرای این خط آهن ۳۲ کیلومتری می‌تواند نقش به سزایی در تردد بار و مسافر میان دو کشور از طریق خط آهن داشته باشد.

هرچند که برخی رسانه‌های اروپایی و منطقه‌ای و دشمنان توسعه روابط ایران با همسایگان و کشورهای عضو محور مقاومت در برابر دشمن صهیونیستی، اتصال خط آهن سه کشور را در راستای تلاش ایران برای ایجاد هلال شیعی دانسته‌اند، اما واقعیت این است که برقراری این اتصال می‌تواند تأثیر به سزایی در رونق اقتصادی کشورهای منطقه و اتصال شرق آسیا به اروپا از محور جایگزین با ترکیه داشته باشد. به خصوص که بسیاری از کشورهای اروپایی ارتباطات گسترده‌ای از طریق دریای مدیترانه با غرب آسیا دارند و بنادر کشورهای حاشیه این دریا، جز بنادر مهم جهان به شمار می‌روند.

اواخر فروردین ماه امسال نیز شبکه خبری السومریه عراق به نقل از «صالب الحسینی» مدیرکل راه آهن عراق از وجود مذاکراتی میان بغداد-تهران-دمشق برای اتصال شبکه راه آهن خلیج فارس دریای مدیترانه خبر داده بود.

همچنین «محمد علی حسنین» مدیرعامل راه آهن سوریه در گفت وگویی که آذرماه سال گذشته با خبرنگار مهر داشت، با اشاره به تلاش گسترده دمشق برای توسعه مجدد زیرساخت‌های ارتباطی این کشور در دوران پساداعش و حذف تروریست‌ها از خاک سوریه، از امکان برقراری مجدد سفر زائران ایرانی به دمشق با استفاده از راه آهن در آینده‌ای نه چندان دور خبر داده بود.

اواخر بهمن ماه سال گذشته نیز شبکه تلویزیونی روسیا الیوم از دیدار وزیر حمل و نقل سوریه با مدیران یک شرکت سوری عراقی برای احداث خط آهن ایران عراق سوریه از طریق راه آهن شلمچه بصره خبر داده بود.

گفتنی است سید کمال الدین شهریاری، عضو کمیسیون عمران مجلس نیز، اتصال ریلی سه کشور را علاوه بر دارا بودن آثار مثبت اقتصادی، سبب تقویت قدرت محور مقاومت در منطقه دانسته بود.

امیر امینی، معاون برنامه ریزی وزارت راه و شهرسازی درباره اتصال خلیج فارس به دریای سیاه از طریق خط آهن سه کشور ایران، عراق و سوریه به خرنگار مهر گفت: اجرای این اتصال ریلی از زمان راه اندازی سازمان توسعه همکاری‌های اقتصادی آسیا اقیانوسیه مطرح بوده است. به این محور ریلی، شبکه تار گفته می‌شد که از مرز خسروی در ایران تا دریای مدیترانه ادامه داشت.

وی افزود: ما همچنین برای اتصال راه آهن ایران به سوریه محور شلمچه بصره را هم پیشنهاد داده‌ایم. راه آهن ایران از طریق خط شلمچه بصره به راه آهن عراق متصل شود و از آنجا به سمت بندر دیرالزور در کنار دریای مدیترانه برود.

معاون وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: ما همچنین در جلساتی که با طرف‌های سوری داشتیم، پیشنهاد دادیم تأسیسات بندری گسترده‌ای در کنار مدیترانه احداث شود. اینکه چه میزان بار از طریق این خط آهن جابه جا شود، بستگی به ظرفیت‌هایی دارد که خط آهن آسیا را به اروپا متصل کند.

وی تأکید کرد: این کریدور از پتانسیل بالایی برخوردار است و به یک نقطه اتکا در خصوص پدافند غیر عامل یا محور جایگزین برای ارتباط ایران با اروپا می‌تواند باشد. چرا که در حال حاضر، تنها راه ارتباطی ایمن میان ایران و اروپا، ترکیه است اما با پایدار شدن اوضاع امنیتی در عراق و سوریه، این محور می‌تواند جایگزین مناسبی باشد به خصوص که مدیترانه ظرفیت بالایی در جابه جایی بار دارد.

عباس خطیبی، معاون ساخت راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور درباره احداث راه آهن شلمچه – بصره به خبرنگا ر مهر گفت: در سال‌های گذشته راه آهن خرمشهر به مرز شلمچه را احداث کرده‌ایم و شرکت راه آهن هم در حال حاضر از این مسیر بهره بردای می‌کند.

وی افزود: در سال‌های اخیر این بحث مطرح شده که در راستای اتصال شبکه ریلی ایران به کشورهای همسایه و توسعه ترانزیت و ارتباط ریلی با کشورهای پیرامونی، زیرساخت‌های ریلی را توسعه دهیم. یکی از مهم‌ترین این مسیرها، هم به لحاظ اتصال عراق با سوریه و هم به لحاظ اهمیت زائران عتبات عالیات، اتصال ریلی شلمچه به بصره مطرح شده است.

وی با اشاره به دیدارهای مقامات ارشد ایرانی به عراق و بالعکس و همچنین سفر اسفندماه رئیس جمهور به عراق که این طرح به جد مورد تأکید قرار گرفته، ادامه داد: اجرای این طرح تا سال گذشته در دست شرکت راه آهن بود که با توجه به اینکه نظر وزارت راه این است که پروژه‌های عمرانی احداثی در دست شرکت ساخت باشد، این پروژه از شرکت راه آهن به شرکت ساخت و توسعه منتقل شد و این مجموعه مذاکرات را آغاز کرده است. در سفر رئیس جمهور به عراق، تفاهم نامه‌ای میان دو کشور به امضا رسید.

خطیبی با تأکید بر اینکه مطالعات پروژه شلمچه – بصره در فاز صفر بوده، گفت: به این ترتیب در حال حاضر مطالعات این پروژه را آغاز کرده‌ایم و در حال جذب شرکت مشاور برای انجام مطالعات آن هستیم؛ به خصوص که این محور به گونه‌ای است که بخشی از آن، زمین مسطح است اما بخشی از آن به صورت ساخت پل ۷۰۰ متری بر روی اروند خواهد بود که یک پل خاص محسوب می‌شود.

وی درباره اعتبارات مورد لازم گفت: صحبت‌هایی درباره تأمین منابع در حال انجام است که هر گاه قطعی شد، آن را اعلام می‌کنیم اما کل هزینه پروژه نیز ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است.