آیا فجیره می‌تواند جایگزین تنگه هرمز شود؟/حجم انتقال نفت فجیره چقدر است

به گزارش پایداری ملی، روز گذشته 4 فروند نفتکش که در بندر فجیره پهلوگرفته بودند طی حادثه ای تخریب شدند. اگر چه رسانه های اماراتی در ساعات اولیه این حادثه سکوت کرده بودند و هیچ مقام مسئول اماراتی در این باره اظهار نظر نکرده بود و حتی برخی از رسانه ها وقوع این حادثه را تکذیب کرده بودند اما شب گذشته وزیر امور خارجه امارات وقوع این حادثه را تایید کرد.

امروز نیز وزیرانرژی عربستان اعلام کرد دو نفتکش متعلق به این کشور در این حادثه دچار آسیب دیدگی شدند ظاهرا قرار بود یکی از این نفتکشهای عربستان نفت این کشور را به آمریکا حمل کند. به همین جهت برخی از رسانه ها امروز اعلام کردند تیم تحقیقات بین المللی به منظرو بررسی حادثه وارد  بندر فجیره شدند.

تاکنون هیچ گروهی مسئولیت این حادثه را برعهده نگرفته است و حتی وزارت خارجه ایران نیز اعلام کرده است باید علت این حادثه مشخص شود و خواهان روشن شدن ابعاد این موضوع است.

فجیره با مساحتی در حدود ۱۱۶۵ کیلومترمربع و جمعیتی بالغ‌بر ۱۳۰ هزار نفر، یکی از هفت امیرنشین امارات متحده عربی است. این منطقه از سمت غرب به شارجه و رأس الخیمه، از جنوب به کلبا و از شرق به دریای عمان محدود می‌شود. بندر فجیره، تنها بندر کشور امارات در حاشیه دریای عمان است. 

همین ویژگی موجب شده تا حاکمان شیخ‌نشین امارات نگاه ویژه‌ای به این بندر داشته و برای کاستن از موقعیت ژئوپلیتیک تنگه هرمز و مقابله با تهدید بسته شدن آن از سوی جمهوری اسلامی، با ساخت یک خط لوله انتقال نفت از خلیج‌فارس به دریای عمان به دنبال دور زدن تنگه هرمز باشند.

اماراتی‌ها از دهه پیش به دنبال استفاده از این بندر برای دور زدن تنگه هرمز بودند تا آنکه در آذر سال ۹۵ حاکم شیخ‌نشین فجیره امارات در گفت‌وگویی با خبرگزاری رسمی امارات گفت: خط لوله نفتی که اخیراً پروژه ساخت آن تمام‌شده، آماده انتقال ۷۰ درصد از تولید نفتی امارات به بازارهای جهانی است و این یک ایده عملی و روش‌مند است و بدان معناست که تهدید به بستن تنگه هرمز دیگر قدیمی شده است.

این خط لوله صادرات نفت از سکوهای ساحل شرقی، بدون نیاز به عبور از تنگه هرمز ساخته شده است. ساخت این خط لوله ۳۶۰ کیلومتری در سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز شد، قرار است این خط لوله ۳۶۰ کیلومتری نفت تولیدی در شرق ابوظبی را از منطقه حبشان به بندر فجیره در ساحل دریای عمان منتقل کند، به این ترتیب امارات دیگر نیازی به انتقال نفت از مسیر تنگه هرمز نخواهد داشت.

با مقایسه حال حاضر تنگه هرمز و بندر فجیره باید گفت: ظرفیت حداکثری خط انتقال نفت بندر فجیره، یعنی 1.8 میلیون بشکه در روز، تنها قادر به انتقال 90 درصد از نفت تولیدی کشور امارات است و این یعنی نیاز ۱۰ درصدی این کشور به انتقال نفت از طریق تنگه هرمز همچنان باقی است، بنابراین، خط لوله مذکور تنها در قالب یک طرح ملی کشور امارات تعریف می‌شود و نه یک طرح فراملی و بین‌المللی تا بتوان آن را رقیبی برای یک آبراه بین‌المللی قلمداد کرد به‌گونه‌ای که توانایی دور زدن تنگه هرمز را به سایر کشورهای حوزه خلیج فارس بدهد.

اساساً؛ جایگاه ویژه بندر فجیره در صنعت بانکرینگ، وابستگی تام به کشتی‌های عبور کرده از تنگه هرمز دارد و اگر روزی این آبراه استراتژیک به هر دلیلی خالی از رونق و تردد کشتی‌ها گردد، بدون شک ضرر عظیمی متوجه بندرگاه فجیره خواهد شد.

فارغ از موقعیت ممتاز تنگه هرمز در عرضه نفت و انرژی، حیات اقتصادی بنادر تجاری کشورهای حوزه خلیج فارس ارتباط مستقیمی با تنگه هرمز دارد و این تنگه تنها راه دست‌یابی آن‌ها به آب‌های آزاد خواهد بود تا آنجا که سوای بنادر کشورهایی چون عربستان، قطر، کویت و عراق و حجم عظیم سرمایه‌گذاری این کشورها در بنادر مذکور، حتی بنادر مهم و استراتژیکی چون ابوظبی و جبل علی در خود کشور امارات نیز وابستگی تامی به تنگه هرمز دارند و بدون عبور از این تنگه، حیات اقتصادی آن‌ها پایان خواهد یافت.

بزرگ‌نمایی حکام امارات در مسئله خط لوله فجیره و هم‌عرض تنگه هرمز معرفی نمودن آن، بیش از آنکه متکی بر واقعیات موجود باشد حاکی از توسل به حربه تبلیغ و بزرگ‌نمایی دروغین برای کاستن از نقش تنگه هرمز به‌عنوان یک سلاح ژئوپلیتیک در دست جمهوری اسلامی است.