بررسی تجربه ۴۷ کشور پیشرفته در ادغام سیاست گذاری صنعت و تجارت

به گزارش پایداری ملی، شبکه کانون‌های تفکر ایران (ایتان) همزمان با بررسی طرحی در مجلس شورای اسلامی برای تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت و تشکیل مجدد وزارت بازرگانی با انتشار گزارشی با عنوان «بررسی تجربه‌ی ۴۷ کشور پیشرفته در ادغام سیاست گذاری صنعت و تجارت» اعلام کرد: در اکثر کشورهای پیشرفته سیاست‌گذاری صنعت و تجارت ذیل یک دستگاه اجرایی انجام می‌شود و ایجاد یک نهاد تصمیم‌گیر مستقل در حوزه بازرگانی بدون توجه به بخش تولید، به نفع صنایع و سایر بخش‌های تولیدی نیست.

در بخشی از این گزارش شبکه کانون های تفکر ایران با اشاره به اینکه طی 110 سال گذشته وزارت بازرگانی 11 بار در سایر وزارتخانه‌ها ادغام و تفکیک شده است و تغییر ساختارهای چندباره این وزارتخانه طی دهه‌های گذشته فرصتی برای برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و اجرای آن برای مسئولین و کارشناسان این حوزه باقی نگذاشته، آمده است: مطالعه تجربه‌ی دیگر کشورها در چگونگی ساختار سیاست‌گذاری صنعتی و تجاری می‌تواند راهنمای خوبی برای رسیدن به یک مدل مطلوب باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در اکثر کشورهای پیشرفته سیاست‌گذاری صنعت و تجارت ذیل یک دستگاه اجرایی انجام می‌شود و ایجاد یک نهاد تصمیم‌گیر مستقل در حوزه بازرگانی بدون توجه به بخش تولید، به نفع صنایع و سایر بخش‌های تولیدی نیست. همچنین بررسی تاریخی رشد صنعتی این کشورها نشان‌دهنده‌ی اهمیت یکپارچگی سیاست‌های تجاری و تولیدی در رشد صنعتی است. نکته‌ی قابل‌توجه آن است که در این کشورها ادغام وزارتخانه‌های تولیدی و تجاری در ابتدای راه صنعتی سازی اتفاق افتاده و می‌توان این‌طور استنباط کرد که این سیاست از عوامل اصلی رشد و پیشرفت کشورهای مذکور است.

شبکه کانون های تفکر ایران با تاکید بر اینکه در این گزارش، ساختارهای سازمانی تجاری و تولیدی کشورهایی که ازنظر معیارهای مختلف نظیر سرانه‌ی GDP جزو کشورهای مطرح دنیا هستند و همچنین تعدادی از کشورهایی که درحال‌توسعه بوده و دارای فرایند صنعتی و پیچیدگی اقتصادی مناسبی می‌باشند، بررسی شده است، اعلام کرد: بسیاری از کشورها خصوصاً کشورهای جنوب شرق آسیا مانند کره که رشد سریع صنعتی آن‌ها به معجزه آسیایی مشهور شده است، از الگوی تجمیع وزارت صنعت و تجارت در یک وزارتخانه استفاده کرده‌اند. همچنین بسیاری از کشورهای دیگر منطقه نظیر ژاپن، مالزی، تایوان، هنگ‌کنگ و سنگاپور نیز دارای وزارت صنعت و تجارت هستند. استفاده از این الگو به کشورهای جنوب شرق آسیا محدود نشده بلکه بسیاری از کشورهای متقدم صنعتی و پیشرفته مانند آلمان، انگلستان، فرانسه، ایتالیا و همچنین کشورهای پیشرو آمریکا و روسیه از این الگو برای تنظیم سیاست‌های تجاری و صنعتی خود استفاده می‌کنند.

براساس بررسی های صورت گرفته توسط شبکه کانون های تفکر ایران، ساختار 55 کشور در سیاست‌گذاری حوزه صنعت و تجارت، در جدول زیر آمده است: