آیا برجام یک سال دیگر زنده خواهد ماند؟

به گزارش پایداری ملی، سایت تحلیلی نشنال اینترست با انتشار مقاله‌ای با عنوان «دیپلماسی بهترین راه حل اختلاف ایران و امریکا» ادعا می‌کند خروج ایران از برجام به امنیت ملی امریکا ضربه سنگینی وارد خواهد کرد.

برجام یا برنامه جامع اقدام مشترک، یک- سازه ضروری برای بازگرداندن منافع امنیت ملی ایالات متحده امریکا و عمل به تعهدات واشنگتن در قبال متحدان خود است. رئیس جمهور ایالات متحده امریکا باید سریعاً وارد برجام شده و به تعهدات امریکا در قبال آن عمل کند. خروج یک جانبه ایالات متحده از برجام در ۸ مه ۲۰۱۸، به طور قابل توجهی امنیت ملی آمریکا را تضعیف می‌کند و یک جنگ جدید در خاورمیانه را تحریک می‌کند.

اگر ایران نیز از برجام یا از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج شود، اتحاد ترانس آتلانتیک به شدت آسیب خواهد دید و مسابقه تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه ایجاد خواهد شد. از طرف دیگر خروج ایران از برجام به امنیت ملی آمریکا آسیب جدی وارد خواهد کرد.

خروج ایالات متحده از برجام، رهبری آمریکا را در سراسر جهان تضعیف می‌کند و این سوال را مطرح می‌کند که آیا ایالات متحده به سایر توافقنامه‌های بین المللی نیز پایبند خواهد بود یا خیر؟

خروج امریکا از برجام، به معنای رها کردن مشارکت ایالات متحده در یک گام بین المللی پیشگامانه جهت عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای است. استفاده شدید از تحریم هاموجب آسیب بلند مدت به قدرت دلار آمریکا و وزارت خزانه داری این کشور می‌شود. رد برجام و اعمال تحریم‌های جدید سنگین بر ایران، رابطه ایالات متحده با متحدانش که به برجام متعهد هستند تا مطمئن شوند ایران به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت، را تضعیف می‌کند.

رهبران ایران به دنبال راه‌هایی هستند که از برجام خارج نشوند و به تحریم‌های ایالات متحده امریکا علیه تجارت و سرمایه گذاری اروپا و جهان با ایران پاسخ دهند. با وجود حمایت قوی دولت‌های اروپایی از برجام، شرکت‌های خصوصی تصمیم گرفته اند که با تحریم‌های ایالات متحده مقابله نکنند، در نتیجه ایران از مزایای اقتصادی محروم می‌شود که به خاطر آنها برنامه هسته‌ای خود را محدود کرد. با وجود افزایش تهدیدهای خشونت آمیز و محدودیت‌های اقتصادی شدیدتر، به ویژه در صادرات نفت، ایران تلاش کرده است دولت فعلی آمریکا را نادیده بگیرد.

دولت ایالات متحده امریکا با حمایت اسرائیل، عربستان سعودی و چند کشور خلیج فارس، بی ثبات سازی دولت ایران را هدف قرار داده است که به نوبه خود ممکن است باعث واکنش‌های خصمانه و رادیکال از طرف دولت ایران قبل از انتخابات ۲۰۲۰ شود.

به طور کلی، نظرات عمومی دولت واشنگتن در راستای سیاست فشار حداکثری امریکا بر ایران و تهدیدات علیه ایران اهداف سیاست این دولت را روشن می‌سازد که این هدف عبارت است از فروپاشی نظام ایران با تحریک ناآرامی‌های ملی و بی ثبات سازی اختلالات داخلی در کشور. اقدامات شدید آمریکا علیه ایران می‌تواند منجر به فروپاشی برجام شود و بهانه‌ای برای دولت ترامپ جهت جنگ نظامی با ایران فراهم کند.

خروج ایران از برجام تعویض بازی خطرناک برای امنیت ملی ایالات متحده امریکا خواهد بود. علاوه بر این، این امر می‌تواند منجر به گسترش سلاح‌های هسته‌ای شود، با توجه به اظهارات بسیاری از اروپایی‌ها، یک ضربه شدید به اتحاد آتلانتیک خواهد بود و همچنین باعث اصطکاک روابط ایالات متحده امریکا با روسیه و چین خواهد شد. رهبران ایران آگاه هستند که توانایی انزوای بیشتر ایالات متحده را دارند اما تاکنون این استراتژی را در منافع امنیتی خود قرار نداده اند و از آن استفاده نکرده اند.

برای اینکه ایالات متحده امریکا مجدداً وارد برجام شود، تمام کشورهای اصلی (چین، فرانسه، ایران، آلمان، روسیه و انگلستان) بایستی در مورد آن موافقت کنند. در توافقنامه هیچ پیشنهادی برای خروج از برجام توسط یک بازیگر یا پیشنهادی برای ورود مجدد بازیگری به آن در نظر گرفته نشده است. برای ورود مجدد، اعضای اصلی برجام می‌خواهند بدانند که آیا ایالات متحده تمام تعهدات خود را تحت این موافقتنامه قبول خواهد کرد؟ آیا ایالات متحده قصد دارد تمام تحریم‌های ثانویه ایالات متحده امریکا را لغو کند؟ آیا ایالات متحده به تحریم‌های شدید صادرات نفت ایران خاتمه خواهد داد؟ و آیا ایالات متحده با تمام مقررات برجام موافقت می‌کند؟

ورود مجدد چالشها و تهدیدهای غیر هسته‌ای ایران را از بین نمی‌برد و یا کاهش نمی‌دهد. برجام هرگز برای شناسایی اقدامات دیگر ایران طراحی نشده است. برجام توسط هفت کشور مذاکره شده بود تا مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود.

ورود مجدد به برجام به واشنگتن اجازه خواهد داد اتحادی قوی با دولتهایی که در ابتدا با ایران در مورد برنامه هسته‌ای آن به توافق رسیدند را بازسازی کند. ورود مجدد امکان برقراری ارتباط با دولت ایران را در صورت لزوم امکان پذیر خواهد کرد.

واقعیت این است که هیچ راه حل سیاسی یا دیپلماتیک برای حل درگیری‌ها در منطقه بدون ایران امکان پذیر نخواهد بود. نقش محوری ایران نباید کنار گذاشته شده یا نادیده گرفته شود. برای ادامه نقش رهبری مجدد آمریکا در منطقه ایجاد یک کانال ارتباطی با دولت ایران مورد نیاز است.

رفع بی اعتمادی و تعمیر آسیب ناشی از خروج ایالات متحده از برجام کاری سخت و سنگین است. رسیدن به توافق در مورد ورود مجدد امریکا به برجام به عنوان یک عضو کامل، اولین گام ضروری است.

این مهم سیگنالی قوی برای جهان ارسال می‌کند مبنی بر اینکه ایالات متحده آماده است یک بار دیگر به یک شریک مورد اعتماد و ملتی که خواستار حل مسالمت آمیز اختلافات است، تبدیل شود. همه آمریکایی‌ها، باید به این مسائل توجه جدی داشته باشند و چگونگی برخورد با آنها تأثیر زیادی بر آینده کشور آنها خواهد داشت.