رئیس سازمان بسیج سازندگی گفت: خدمات بسیج سازندگی باعث ایجاد ۳۰۰ هزار شغل ظرف ۵ سال شده است که بیش از ۷۰ درصد این مشاغل پایدار است.
به گزارش پایداری ملی، محمد زهرایی، افزود: امروز اول ماه مبارک رمضان و سالروز تشکیل بسیج سازندگی است که امیدواریم دعای خیر مردم پشت سر جهادگران باشد، چون جهادگران بدون هیچ چشم‌داشت مادی به صورت داوطلبانه در مناطق محروم خدمت می‌کنند.
وی افزود: از ابتدای انقلاب اسلامی که جهاد سازندگی راه‌اندازی شد و خدمات بسیار موثری در مناطق روستایی و محروم انجام داد که در سال ۱۳۷۹ با ادغام در وزارت کشاورزی در واقع منحل شد و وزارت جدید جهاد کشاورزی در آن سال ایجاد شد.
رئیس سازمان بسیج سازندگی گفت: گروه‌های جهادی داوطلب دانشجویی از سال ۷۸ شروع به کار کردند که اقدامات محرومیت‌زدایی انجام می‌دادند، اما به قدرت و قوت جهاد سازندگی نبودند و بعد از ادغام جهاد سازندگی، مقام معظم رهبری وقتی خبر حرکت جهادی دانشجویان را دریافت کردند دستور تشکیل سازمان بسیج سازندگی را دادند که این سازمان نه ادغام می‌شود و نه تبدیل به یک سازمان اداری شود، بلکه چون ریشه در انقلاب و مردم دارد، برای خدمت‌رسانی باقی بماند. از طرفی دو نهاد مهم انقلابی سپاه پاسداران و بسیج که از بزرگ‌ترین مولودهای انقلاب هستند، ماموریت حفظ ارزش‌های انقلاب را دارند و بسیج سازندگی نیز در دل سازمان بسیج مستضعفان تشکیل شد.
زهرایی با بیان این‌که گروه‌های جهادی به عنوان قلب تپنده جهاد به شمار می‌روند، گفت: کار ما سازماندهی گروه‌های جهادی و اعزام نیروهای داوطلب به مناطق محروم برای خدمت‌رسانی است.
به گفته وی سازمان بسیج سازندگی به عنوان یک دستگاه اجرایی بر اساس قانون مجلس شناخته شده و آیین‌نامه اجرایی آن توسط هیأت وزیران به تصویب رسید و کار ما در تعامل با دستگاه‌های اجرایی است و موازی‌کاری نیست، بلکه در امتداد ماموریت‌های دولت است.
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: پروژه‌های بسیج سازندگی در قالب طرح‌های کوچک و متوسط و عام‌المنفعه است که در راستای مردمی کردن اقتصاد و اقتصاد مقاومتی اجرا می‌شود و ما در امتداد دولت هستیم و موازی‌کاری نمی‌کنیم.
زهرایی با بیان این‌که در بسیج سازندگی استفاده حداکثری از ظرفیت مردم و شبکه عظیم جهادگران مردمی می‌شود، گفت: گروه‌های جهادی تا دل روستاها پیش می‌روند و مردم اعتماد بالایی به بسیج دارند و گروه‌های جهادی قشر خدمتگزار بی‌منت و بدون ادعا و یک گروه غیرانتفاعی است که پروژه‌های محرومیت‌زدایی را بدون چشم‌داشت، انتفاع و سود اجرا می‌کنند.
* انجام پروژه‌های جهادی با ۷۰ درصد قیمت کارشناسی
وی ادامه داد: پروژه‌هایی که با برآورد کارشناسی دولت انجام می‌شود، گروه‌های جهادی با صرف حداکثر ۷۰ درصد برآورد کارشناسی دولت این پروژه‌ها را به سرانجام می‌رسانند، درحالی‌که با نظارت خود دولت و رعایت استانداردها انجام می‌شود و پروژه‌ها تحویل مردم می‌شود.
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: مهمترین کار ما کادرسازی و توانمندسازی مردم است و همان نیروی جهادی به سربازی برای نظام تبدیل می‌شود که در این راستا مقام معظم رهبری به جهادگران گفتند، شما سفیران کار و تلاش هستید و در این راستا بحث مهارت‌آموزی و خودسازی خود جهادگران مدنظر قرار می‌گیرد.
زهرایی خاطرنشان کرد: گروه‌های جهادی با حضور در مناطق روستایی شور و نشاط به مردم می‌آموزند. قدرت ریسک آنها را بالا می‌برند و همچنین با تشکیل حلقه صالحین مردم را با فرهنگ اسلامی بیشتر آشنا می‌کنند و در گروه‌های جهادی مشق برای مدیریت آینده انجام می‌شود.
* وحدت فرماندهی نکته مهم گروه‌های جهادی
وی ادامه داد: مهمترین مسئله در گروه‌های جهادی بحث وحدت فرماندهی است که جهادگران با آن آشنا می‌شوند و یک گروه جهادی که مثلاً ۱۵ تا ۲۰ روز در یک منطقه روستایی حاضر می‌شود و خدمت می‌کند، علاوه بر آشنایی با مردم منطقه، مواردی مانند سعه صدر، اتحادپذیری، مشورت، انجام کار تیمی و خودسازی نیز می‌آموزد.
* تشکیل بسیج اقشار ۲۲ گانه
رئیس سازمان بسیج سازندگی در پاسخ به این که چه کار کنیم که از پراکنده‌کاری در کار جهادی پرهیز شود، گفت: چند دستورکار وجود دارد، از جمله تشکیل گروه‌های جهادی تخصصی که گروه‌های جهادی خدمات تخصصی ارائه کنند و خدمات عمومی کم‌عمق تبدیل به خدمات تخصصی جهادی شود و در این زمینه اقشار ۲۲گانه بسیج مانند بسیج هنرمندان، مهندسان کشاورزی، بسیج پزشکان و سایر گروه‌های تخصصی تشکیل شده‌اند و در این زمینه ۱۱ هزار گروه جهادی در همه اقشار تخصصی در کشور شکل گرفته است.
زهرایی تأکید کرد: دوره‌های پودمانی و مهارت‌آموزی برای جهادگران داوطلب برگزار می‌شود و این گروه‌ها کارهای تخصصی در گروه‌های جهادی انجام می‌دهند، مثلاً در گروه جهاد عمران یکی دو نفر مهندس ناظر دارای پروانه از نظام مهندسی حضور دارند که وقتی با بنیاد مسکن قرارداد می‌بندند و در مناطق روستایی احداث خانه روستایی می‌کنند، به صورت مهندسی و استاندارد و با مجوز باشد و کارهای عمرانی شناسه داشته باشد.
وی همچنین گفت: از سال گذشته جغرافیای هدف برای گروه‌های جهادی تعریف شده است که مثلاً یک گروه جهادی ظرف ۳ تا ۵ سال در منطقه هدف چه کارهایی را باید انجام دهد که مشارکت مردم در این گروه‌ها حداکثر شود و کار توسط خود مردم انجام شود که در آخر برنامه زیرساخت‌های لازم برای آن منطقه فراهم شود. همچنین نیازسنجی هر منطقه از خود روستا در تعامل با بسیج سازندگی و مردم انجام شود و گروه‌های جهادی حنجره مطالبه‌گری مردم باشند و کار آنها برنامه‌محور و نه پروژه‌محور باشد.
* تعریف منطقه جغرافیایی برای گروه‌های جهادی
رئیس سازمان بسیج سازندگی در پاسخ به این پرسش که تاکنون مشکلات محرومیت چند منطقه جغرافیایی حل شده است، گفت: با حضور دو یا سه ساله نمی‌توان یک منطقه را از محرومیت خارج کرد، چون تکنولوژی مرتب تغییر پیدا می‌کند. مثلاً در گذشته روستاها نیاز به دیجیتال و آنتن تلفن همراه نداشتند یا آبیاری قطره‌ای نبود، اما اکنون این نیازها وجود دارد.
* تعیین منطقه جغرافیایی هدف برای ۵ هزار گروه جهادی
زهرایی خاطرنشان کرد: از ۱۱ هزار گروه جهادی تاکنون ۵ هزار گروه جهادی برای خود جغرافیای هدف تعریف کرده‌اند که کار آنها از سال گذشته شروع شده و هنوز زمان آنها به پایان نرسیده و امیدواریم بقیه ۶ هزار گروه جهادی هم دارای منطقه جغرافیایی هدف شوند.
* زیرساخت بدون محتوا در روستا فایده ندارد
وی در مورد میزان اشتغال و درآمد برای روستائیان گفت: متأسفانه در روستاها زیرساخت‌هایی ایجاد شد، اما برای آنها محتواسازی نشد؛ یعنی در یک جاهایی بدون مطالعه جاده و آسفالت رفته و یا مدرسه‌سازی و خانه عالم ساخته شده، اما بعداً آن روستا به دلیل خشک شدن قنات و یا چشمه مهاجرت کردند و این زیرساخت‌ها بدون استفاده مانده است. درحالی‌که در کارهای جهادی سعی می‌کنیم خدمات پایدار ارائه کنیم و با مطالعه و مشورت گروه‌های محلی باشد که به ماندگاری خدمات و پروژه‌ها منجر شود و این گونه نباشد که با زرق و برق کاذب در حاشیه شهرها مردم مهاجرت کنند.
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: اگر مردم در روستاها شغل و درآمد پایدار داشته باشند، اقدام به مهاجرت نمی‌کنند، اما وقتی یک روستایی بداند که شب و روز کار می‌کند و حاصل کار او را دلال‌های شهر می‌برند و در شهر امکانات و رفاه وجود دارد اما در روستا فقط زحمت و رنج وجود دارد، معلوم است که در روستا نمی‌ماند.
زهرایی اضافه کرد: البته انسان‌ها به مرور تمایل دارند به کارهای پشت میز‌نشینی و راحت‌طلبی فکر کنند و گاهی درس خواندن آنها را به این سمت هدایت می‌کند، اما باید استراتژی اقتصادی دنبال شود که توسعه متوازن در روستاها و شهر ایجاد شود. در حال حاضر دو نوع دید اقتصادی در دنیا وجود دارد که یکی اقتصاد کنزی است که دخالت دولت در اقتصاد را مجوز می‌دهد و دیگری اقتصاد آدام اسمیتی که می‌گوید باید کارهای دولت برون‌سپاری و واگذار شود، اما در مجموع برای حفظ اشتغال پایدار در روستاها باید از نظر تعرفه‌ای و واردات و صادرات از آنها حمایت شود.
به گفته وی، البته در نظام اقتصادی جاهایی وجود دارد که مخصوص دولت است، مانند جاده‌سازی، ایجاد امنیت، پارک و خدمات عمومی. اما کارهای دیگر مانند تولید قارچ، تولید پالایشگاه گیاهان دارویی و حتی خودروسازی را می‌توان به مردم سپرد و واگذار کرد. اینها به شرطی است که اول انحصارزدایی و مقررات‌زدایی شود و وقتی کار به دست مردم انجام می‌شود که انحصار و رانت وجود نداشته باشد.
* کارآفرین روستایی در پیچ و خم مجوزها گیر می‌کند
وی ادامه داد: روستایی که می‌خواهد کارگاه پرورش بلدرچین یا کارگاه دیگری ایجاد کند، باید ۱۴ مجوز از ۱۴ سازمان بگیرد که حداقل ۱۴ ماه وقت او را می‌گیرد و بعد از این‌که از ۷ خوان مقررات گذر کرد و تولید شد، با مشکل عدم ثبات قیمت‌ها مواجه می‌شود که یکباره با واردات و یا انحصارهای دیگر ورشکست می‌شود. بنابراین باید به صورت یک مجموعه به کارگاه‌های کوچک و روستایی نگاه شود.
* مدیریت اقتصاد را به جوانها بدهید
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: مقررات ما دست و پاگیر است و عمده این مقررات چوب لای چرخ تولید است. باید انحصارزدایی شود و رانت‌ها حذف شوند، چگونه مردم در تنگنای معیشت و ۸ سال دفاع مقدس استقامت کردند و یا در سیل اخیر همدلی و همراهی مردم غوغا کرد، اما مردم از تبعیض و رانت و فساد و انحصار خسته شده‌اند و ما صدای مردم هستیم. یک نهاد تسهیل‌گر و نه نهاد متصدی در اقتصاد هستیم. ما به مردمی کردن اقتصاد فکر می‌کنیم و برای آن در گروه‌های جهادی الگوسازی می‌کنیم.
زهرایی با بیان این‌که می‌خواهیم مردم روستا را خوداتکا و خودباور کنیم، گفت: مثلاً وقتی ۴ گوسفند به یک روستایی می‌دهیم، به او می‌گوییم استقامت کن و تولید کن و در کنار آن آموزش تخصصی به او می‌دهیم که در این زمینه با سازمان فنی و حرفه‌ای صحبت کردیم که گروه‌های جهادی آموزش مهارت ببینند و خود آنها در روستاها به جوانان روستایی مهارت بیاموزند و به آنها گواهی مهارت بدهند تا بعداً بتوانند وام‌های اشتغالزایی دریافت کنند.
* تشکیل ۴۳۵ قطب تولیدی در روستاها
وی تأکید کرد: البته همیشه این‌گونه نیست که آموزش مساوی توانمندسازی و یا تسهیلات مساوی اشتغال باشد. اگر نظارتی بر آن نباشد، گاهی تسهیلات تبدیل به بدهکاری و پس از آن بزهکاری می‌شود. باید زنجیره ارزش تولید و قطب‌های صنایع تکمیلی و تبدیلی تشکیل دهیم که در این زمینه ۴۳۵ قطب در کشور شناسایی شده‌اند.
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: مثلاً در سمیرم اصفهان سالانه ۴۵۰ هزار تن سیب درختی تولید می‌شود که محصول درجه یک آن به فروش می‌رسد اما درجه ۲ و ۳ قبلاً از بین می‌رفت، اما با کمک گروه‌های جهادی این محصولات تبدیل به سرکه سیب می‌شود که ۶ برابر ارزش افزوده ایجاد می‌کرد و سالانه ۵۰ هزار تن محصولی که قبلاً ضایعات می‌شد با ارزش افزوده ۶ برابری تبدیل به فرآورده سرکه سیب می‌شود. یا در منطقه انبار اُلوم در گلستان شیر شتر فراوان وجود دارد که صنایع تبدیلی آن ضرورت دارد.
زهرایی خاطرنشان کرد: در کنار نظارت بر کار جهادی، کار شبکه‌سازی نیز انجام می‌شود، مثلاً برای سرکه سیب سمیرم، شبکه صنایع تبدیلی تعریف شده که محصول آنها روی زمین نمی‌ماند. یا در منطقه خراسان که قبلاً زرشک را به صورت خام می‌فروختند، با صنایع تبدیلی تبدیل به نکتار و آب زرشک می شود و برای کشاورزان ارزش بیشتری پیدا می‌کند.
* تشکیل نمایشگاههای دائم و موقت برای محصولات روستا
وی همچنین افزود: بسیج سازندگی در همکاری با بنیاد تعاون بسیج که دارای شرکت‌های زیر مجموعه است، در کار بسته‌بندی و برندسازی و عرضه محصولات روستائیان در نمایشگاههای موقتی، بازارچه‌های محلی و نمایشگاههای دائمی کمک می‌کند و در این زمینه ۵ هاب دائم برای عرضه محصولات روستائیان و برندسازی آنها و حتی صادرات محصولات تعریف شده و کیفیت محصولات روستایی به صورت مشتری‌پسند یکسان می‌شود.
رئیس سازمان بسیج سازندگی با بیان این‌که ۲۰۰۰ نفر از جهادگران در قالب شبکه تسهیل‌گری سازمان یافته‌اند، گفت: این گروه‌ها با مردم صحبت می‌کنند و برای بازاریابی محصولات آنان فعالیت می‌کنند. همچنین شبکه جهادگران و شوراهای جهادی در قالب ۱۱ هزار گروه جهادی شکل گرفته است و ۲۵۰ هزار نفر در این شبکه جهادی حضور دارند که از آنها ۲۵۰۰ نفر در راس کار شبکه جهادگران حضور دارند و کارهای اقتصاد مقاومتی را دنبال می‌کنند.
* اجرای سال ۸۲۰۰ پروژه در مناطق محروم
زهرایی در مورد این‌که تاکنون چند فرصت شغلی ایجاد شده و چه‌قدر پایدار هستند، گفت: تاکنون ۱۴۶ هزار پروژه محرومیت‌زدایی و زودبازده با کمک دولت و خیرین و مردم انجام شده و متوسط در هر سال ۸۲۰۰ پروژه کار شده و از بهمن سال گذشته به مناسبت ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی ۴۰ هزار پروژه عام‌المنفعه کوچک یا متوسط توسط گروه‌های جهادی اجرا می‌شود و بخشی از این پروژه‌ها هفته گذشته در استان خراسان جنوبی شامل ۱۷۵ طرح و استان سیستان و بلوچستان ۱۸۵ پروژه افتتاح شده است و در مورد طرح‌های اشتغالزایی تاکنون ۱۶۷ هزار کارگاه اقتصاد مقاومتی راه‌اندازی شده و در ۵ سال گذشته تاکنون ۳۰۰ هزار شغل ایجاد شده است.
* ۷۰ درصد مشاغل ایجاد شده سازمان بسیج سازندگی پایدار است
وی در مورد این‌که چه‌قدر از این شغل‌ها پایدار هستند، گفت: ادعا نمی‌کنیم همه شغل‌های ایجادشده پایدار باشند، بلکه بیش از ۷۰ درصد شغل‌ها ماندگار و پایدار هستند. درحالی‌که در طرح‌های زودبازده دولت بین ۱۵ تا ۳۰ درصد کارگاه‌ها پایدار بودند.
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: ما متولی نیستیم، اگر متولی بودیم، بیشتر از شغل‌های ایجادشده حفاظت می‌کردیم، اما چه کنیم که دست ما کوتاه و خرما بر نخیل.
زهرایی با بیان این‌که تعرفه‌ها و حمل و نقل در اختیار ما نیست، گفت: جهادگران بدون یک ریال هزینه بالاسری و یا بدون چشم‌داشت پاداش خدمت می‌کنند و به ایجاد اشتغال در مناطق محروم کمک می‌کنند. اینها پشت میزنشین نیستند و هرجا که نظام احساس نیاز کند، اعلام می‌کنیم و جهادگران به آنجا اعزام می‌شوند.
* تقدیم ۲۲ شهید خدمت توسط جهادگران
وی با بیان این‌که تاکنون ۲۲ نفر از جهادگران در راه خدمت به مردم در مناطق محروم جان خود را از دست دادند و در واقع شهید خدمت شدند، اما به صورت رسمی آنها را شهید اعلام نکردند. در این زمینه با سرلشکر باقری رئیس ستاد کل، بازرسی دفتر مقام معظم رهبری، سردار غیب‌پرور صحبت کردیم که جهادگرانی که در راه جهاد و خدمت‌رسانی جانشان را از دست می‌دهند، شهید خدمت محسوب شوند.
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: در سیل اخیر دو نفر از جهادگران در منطقه کوت عبدالله خوزستان به نام‌های شهید ناصری و شهید موسوی جانشان را از دست دادند و یک نفر از جهادگران دیگر هنوز در کما به سر می‌برد.
* اعزام ۵۲۰۷ گروه جهادی به مناطق سیل‌زده
زهرایی با بیان این‌که جهادگران در سیل اخیر گل کاشتند، گفت: برای امدادرسانی به سیل‌زدگان ۵۲۰۷ گروه جهادی متشکل از ۸۲ هزار نفر اعزام شدند و متوسط هر گروه ۱۰ روز در منطقه خدمت کردند. برخی گروه‌ها تا ۳۰ روز هم در منطقه ماندند. به قول مقام معظم رهبری اینها سرمایه‌های انقلاب هستند و این جهادگران مژده برای آینده انقلاب هستند. باید پیرمردها مشاوره بدهند و کار را به جوانان بسپارند. همان‌گونه که در دفاع مقدس شهید کاوه در ۱۷ سالگی فرمانده تیپ و لشکر شد یا خود همین آقای قالیباف در ۲۱ سالگی فرمانده لشکر بود. الآن هم باید به جوانان اعتماد کنیم. چه‌طور مدیریت جنگ را به جوانان دادیم، امروز باید مدیریت‌های ادارات را هم به جوانان بدهیم.
* خراب بودن دریچه خروجی یک سد
وی در مورد امدادرسانی به سیل‌زدگان گفت: فارغ از این‌که چه‌قدر آب پشت سدها و یا تالاب‌ها جمع شد، اما سیل برکات زیادی هم در کنار خسارات به همراه داشت که مهمترین آنها اتحاد و همدلی مردم و روح حاکم بر جامعه در جهت خدمت‌رسانی و کمک بود و انسجام بین نیروهای مسلح و انجام یک رزمایش عملی خدمت‌رسانی به مردم توسط نیروهای مسلح و جهادگران انجام شد. اما این نکته را باید بگویم که چرا قبل از حادثه به فکر نمی‌افتیم و مطالعات دقیق در حوزه‌های بالادستی سدها و لایروبی رودخانه انجام نمی‌شود. مثلاً در یکی از سدها دریچه خروج آب سد خراب شده بود و چرا قبلاً این مشکل رفع نشده بود؟
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: مثلاً در مسیر برخی از رودخانه‌ها کارگاه پرورش ماهی و یا هتل ایجاد شده است که اگر فکری قبلاً انجام می‌شد، هزینه به بار نمی‌آورد و قبل از سیل هزینه‌های این کارها یک هزارم بعد از سیل هم نمی‌شود.
زهرایی با بیان این‌که در قدیم به صورت سنتی آبخوانداری و بیابان‌زدایی انجام می‌شد، گفت: اکنون هم با گابیون‌بندی، بانکت‌بندی و آبخوانداری و ایجاد شیار در کنار کوه‌ها و ساخت هلالی‌ها می‌توان آب باران را ذخیره کرد و از ایجاد سیل جلوگیری کرد.
* انتقاد از عدم همکاری سازمان جنگلها در اجرای بیابان‌زدایی، آبخوانداری و آبخیزداری
وی با انتقاد از سازمان جنگلها، گفت: طی تفاهمنامه‌ای با این سازمان قرار شد ۵۵۰ هزار هکتار کار بیابان‌زدایی و آبخیزداری توسط بسیج سازندگی انجام شود، اما دو سال گذشت و آنها حتی حاضر به مذاکره نیستند و در این مدت فقط ۳۰ هزار هکتار کار بیابان‌زدایی انجام شده، درحالی‌که این کارها را با نیروهای جهادی و با ۵۰ درصد بودجه مدنظر دولت می‌توان انجام دهیم.
* سازمان خدماتی هستیم ، سیاسی نیستیم
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: همین کارهای انجام‌شده نیز در استان‌ها با مقامات محلی و مدیران کل منابع طبیعی و با رایزنی انجام شده است، درحالی‌که از مرکز همکاری نشده است، اما سازمان بسیج نگاه سیاسی ندارد، رویکرد ما اجتماعی و خدمت‌رسانی است. جنس ما خدماتی است و به هیچ وجه کار سیاسی نمی‌کنیم.
زهرایی در مورد سیل گفت: در خدمت‌رسانی به سیل‌زدگان یک تفکر سیستمی اجرا کردیم که مدل کار قرارگاهی انجام شد. مثلاً سپاه‌های استانی به کمک نیروهای سپاه استان گلستان آمدند و ۷ سپاه به صورت معین مشخص شدند. مثلاً سپاه تهران ۶۰ درصد شهرستان آق‌قلا و سپاه آذربایجان ۴۰ درصد بقیه را به عهده گرفت. سپاه اصفهان یک منطقه روستایی آق‌قلا و گمیشان تحویل سپاه همدان شد.
وی ادامه داد: در مراحل ابتدایی سیل نیاز اصلی مردم غذای گرم بود اما اکنون که آب فروکش کرده، کم‌کم مردم به زندگی عادی خود برمی‌گردند و به جای آن جیره خشک در اختیار خود مردم داده می‌شود. الآن نیاز تعمیر خانه و خانه‌سازی برای سیل‌زدگان است.
رئیس سازمان بسیج سازندگی در مورد این‌که گاهی از توان مردم در کنار گروه‌های جهادی کمتر استفاده می‌شود، گفت: البته یک آفتی از نظر فرهنگی در برخی مناطق وجود دارد که مردم فکر می‌کنند تمام کارها وظیفه دولت است، اما کم کم مردم محلی نیز تشویق می‌شوند و در کنار جهادگران امدادرسانی می‌کنند.
* قرق کردن منطقه اولین کار در بحران‌ها
زهرایی در پاسخ به این پرسش که آیا ستاد بحران وظایف هر دستگاه را مشخص می‌کند، گفت: ستاد بحران باید تعریف کند که اگر سیلی آمد و یا زلزله‌ای رخ داد و یا حادثه دیگری اتفاق افتاد، هر دستگاه چه وظیفه‌ای داشته باشد. مثلاً هلال احمر وظیفه امدادرسانی داشته باشد، اما پیشنهاد ما این است که هم مدل قرارگاهی و هم وحدت فرماندهی و هم شرح وظایف دستگاه‌ها در بحران‌ها و هم پیش‌بینی حوادث و جلوگیری از وقوع حوادث باید اجرا شود.
وی ادامه داد: در آق‌قلا ۵۰ درصد از رفت و آمد مردم توسط تراکتورهای محلی خودشان انجام می‌شد و یا در برخی روستاهای خواجه‌نفس در حاشیه گرگان‌رود مردم می‌گفتند همین قدر که مقامات دولتی به ما سر زدند کافی است و ما نه نیاز به غذا و نه چکمه‌های دولت داریم. خودمان همت می‌کنیم و مقابل سیل می‌ایستیم.
رئیس سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: در بحران‌ها معمولاً منطقه را قرق می‌کنند تا افراد خارج از منطقه بحران به غیر از امدادگران وارد نشوند و مشکلات بی‌مدیریتی در کمک‌رسانی ایجاد نشود و این نقطه ضعفی است که باید برطرف شود. مثلاً اگر هواپیمایی در نقطه‌ای سقوط می‌کند تا شعاع ۱۰کیلومتر قرق می‌شود و اجازه ورود به افراد غیر از خدمت‌رسان و نیروهای امدادی نمی‌دهند.
زهرایی در پایان تأکید کرد: نیروهای جهادی علاوه بر خودسازی و خدمت‌رسانی به مناطق محروم، برای آینده انقلاب به نام نیروهای کارکشته تربیت می‌شوند.