بحران‌هایی که بارش‌های اخیر با خود شست و برد

 به گزارش پایداری ملی، سالها خاک ایران تشنه بود، خشک و تکیده در انتظار بغض آسمان تا اندکی آرام گیرد و حرارت درون خود را التیام بخشد. سالها با شنیدن نام سیستان به یاد گرد و غبار می افتادیم و هراس بی آبی تمام جان و روحمان را خراش می‌داد. نام هردریاچه و تالابی در ایران عجین شده بود با کلمه «بحران» که گویا هیچ چاره‌ای برای این درد‌ها قابل تصور نبود. رنج و غم کشاورزان شرق اصفهان برای هر ایرانی دردناک بود و تمام ایران خاطرات دریاچه پرآب ارومیه را به صفحات تاریخ سپرده‌ بود. ده‌ها ستاد احیا و ده‌ها کارگروه و هزاران منابع مالی کفاف جبران خسارات را نداشتند. نفس کشیدن برای مردم نیز سخت‌تر شده بود. گرد و غبار و آلودگی مهمان همیشگی شهر‌های کشور شده بود و تهران،‌ قلب ایران جز دود هیچ چیزی نفس نمیکشید.

باران آمد

رحمت الهی به یکباره باریدن گرفت. سال نو شد و زمین از هیجان این بذل و بخشش آسمان سرمست گشت. گویی ایران دوباره جان گرفت. ایران دوباره زنده شد. بارید و بارید و بارید، اول از گلستان شروع کرد و بعد از گذشت از دروازه قرآن و پل دختر، در دشت‌های خوزستان متوقف شد، اما هنوز هم که هنوز است سیل‌بند آق‌قلا می‌شکند و روستاهای حمیدیه در محاصره آب گرفتار می‌شوند.

شاید آقای وزیر کمی عجله کرد و آن زمان که گلستان زیر آب بود هنوز برای حرف زدن از نجات کشور از خشکسالی زود بود اما حالا دیگر شرایط تحت کنترل درآمده و می‌توان از رحمت الهی گفت و نوشت.

سیستان نظاره گر رقص آب بر پیکره بی‌جان دشت

زمین‌های خشکیده دشت سیستان این روزها رقص آب را بر پیکر بی‌جان خود نظاره می‌کند، برای مردم این دیار چه منظره‌ای بهتر از اینکه قایق‌هایی که سالیان دراز به گل نشسته بودند در آب‌ها شناور باشند. ممکن نیست هیچ رهگذر پیاده و سواره‌ای با دیدن جاری شدن آب در رودخانه‌ها، سدها و گوشه کنار سیستان برای لحظاتی هم شده توقف نکنند و فیلم و عکس یادگاری نگیرند. کودکانی که آبادانی سیستان را ندیده بودند و عمرشان به روزهای قایق سواری و پرآبی رودخانه‌های منطقه قد نمی‌داد هم تماشای این منظره را از دست نداده بودند.

افزایش 80 درصدی منابع آبی در سیستان و بلوچستان

خبری که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان داد مسرت بخش بود. اتابک جعفری گفت: حجم فعلی آب در سدهای استان نسبت به سال آبی گذشته 80 درصد افزایش یافته است. همچنین 68 درصد از حجم کل مخازن آبی سیستان و بلوچستان آب گیری شده است و حجم فعلی آب مخازن استان هزار و 355 میلیون مترمکعب است.

اکثر کانون‌های ریزگرد دریاچه هامون آبیاری شده است

به گفته احمدعلی موهبتی استاندار سیستان و بلوچستان، با اقداماتی که از ماهها قبل انجام شده است، اکثر کانون‌های ریزگرد دریاچه هامون آبیاری شده و کشور همسایه نیز در راستای آبگیری کانون های گرد و غبار تالاب همکاری لازم را داشته است. استاندار سیستان و بلوچستان ابراز امیدواری کرد با وجود سیلاب‌ها و بارندگی‌ها، تابستان امسال از شدت گرد و غبار طوفان‌های 120 روزه در منطقه سیستان کاسته شده و مردم روزهای آرامی را سپری کنند.

بحران آب در اصفهان وخیم‌تر از هر زمانی پررنگ بود

سال گذشته در همین اردیبهشت ماه نمایندگان اصفهان با وزیر نیرو جلسه گذاشتند تا در مورد نگرانی‌هایشان بابت تأمین آب شرب 5 میلیون اصفهانی صحبت کنند، شرایط به حدی وخیم شده بود که دیگر کشاورزان غرب و شرق هم خجالت می‌کشیدند اعتراض کنند که چرا حقابه‌های قانونی‌شان تعلق نگرفته است. شرایط چنان رو به وخامت گذاشت که همه نماینده‌های اصفهان دسته‌جمعی استعفا کردند.

آن زمان حجم آب پشت سد زاینده‌رود چیزی حدود یک سوم امروز بود و برفی هم روی قله‌ها وجود نداشت که با گرم شدن هوا به سرچشمه‌های زاینده رود بیاید؛ در آن برهه جاری دیدن زاینده‌رود می‌رفت که به خاطره‌ای شیرین تبدیل شود، دریاچه ذوب‌آهن که از قدیم آب این کارخانه عظیم را تولید می‌کرد به کلی خشک شده بود، تالاب گاوخونی می‌رفت که به منشأ ریزگرد برای 14 استان تبدیل شود، حتی چاه‌ها برای آبیاری فضای سبز شهر دیگر آب نداشتند، فرونشست زمین به دلیل کاهش سطح آب‌های زیر زمینی بارها و بارها از سوی کارشناسان هشدار داده شد و ...

اصفهان جان دوباره گرفت

رحمت الهی به کلی معادلات را عوض کرد؛ ذخیره سد زاینده‌رود با وجود بی‌مهری‌های بندهای بالادست و برداشت‌های غیرمجاز سه برابر سال گذشته شد و هنوز هم ارتفاعات کوهرنگ پوشیده شده از برف است؛ به همین دلیل دیگر کسی از بابت سهمیه‌بندی آب و قطع شدن برق نگرانی ندارد هر چند مسؤولان آب منطقه‌ای تأکید دارند که در هر صورت نباید صرفه‌جویی را از خاطر برد.

ده‌ها هزار کشاورز و صدها هزار خانواده‌های آن‌ها از این که می‌توانند شاغل باشند و کشت کنند خدا را شکر می‌کنند و با وجود به زیر آب رفتن زمین‌های بسیاری در گلستان، خوزستان و لرستان، مسؤولان از افزایش محصولات باغات خبر می‌دهند، کشاورزان شرق اصفهان که سال گذشته هر هفته در فکر تجمع اعتراضی در نقاط مختلف اصفهان بودند با خیال راحت به آبیاری زمین‌هایشان می‌پردازند و در اندیشه برداشت محصولات‌اند.

زاینده رود رگ حیاتی اصفهان جاری است

زاینده‌رود که خشک شدنش غم سنگینی بود بر دل مردم اصفهان، از بهمن ماه که جان گرفته است،‌ بناست تا اواخر خرداد مهمان اصفهانی‌ها باشد، شاید اگر پروژه‌های آبرسانی اصفهان تکمیل شده و از سوی دیگر قضای الهی بر ادامه‌دار بودن بارش‌ها در سال آینده نیز باشد، آرزوی میلیون‌ها اصفهانی در مورد دائمی شدن دوباره زاینده‌رود محقق شود.

تولید گندم در خراسان شمالی ۳ برابر می‌شود

عبدالله یوسفی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز خبر خوشی را در خصوص شرایط کشت و کار استان خود داد و گفت: در سال آبی گذشته بارش‌های خوبی را شاهد بودیم که در مقایسه با دوره بلندمدت ۶۰ درصد و با دوره مشابه سال گذشته ۱۳۰ درصد رشد داشته و از طرفی پراکندگی بارندگی‌ها در طول سال نیز مناسب بود که این امر باعث شده کشاورزان بستر مناسبی برای کشت پیدا کنند.

یوسفی در ادامه نیز اعلام کرد: طی امسال ۱۵۰ هزار هکتار را زیر کشت گندم  برده‌ایم که احتمالاً حدود ۳۳۰ هزار تن تولید گندم داریم که از این مقدار حدود ۲۷۰ هزار تن، مازاد بر نیاز از کشاورزان خریداری خواهد شد که این اعداد در مقایسه با سال گذشته ۳ برابر رشد داشته است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی ادامه داد: پیش‌بینی تولید حدود ۱۰۰ هزار تن جو خواهیم داشت که در قیاس با سال گذشته ۲ برابر شده و ۳ هزار هکتار دانه‌های روغنی زیر کشت است که حدود ۵ هزار تن را خریداری خواهیم کرد و این رقم در مقایسه با سال گذشته ۳ برابر رشد داشته  و این موارد نشان‌دهنده رشد مناسب تولیدات کشاورزی در استان است.

این رشد چشمگیر برداشت محصولات مرهون بارش‌های اخیر است. کشاورزان خراسان شمالی اینک می‌توانند با خیالی آسوده‌تر محصولات دیم و آبی خود را به‌صورت پربار برداشت.

تراز دریاچه ارومیه حدود 1.5 متر بالا آمد

دریاچه ارومیه قلب حیاتی شمال غرب کشور است. مدتها بود مردم منطقه احتضار این دریاچه را شاهد بودند و هیچ کاری از دست هیچ کس برنمی‌آمد. تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز چندان کارساز نبود و صرفا توانسته بود سرعت مرگ این دریاچه را کندتر کند. اما اکنون این دریاچه دوباره جان گرفته است. کاری که هیچ تدبیری توسط مسؤولان نتوانست انجام دهد اکنون به فضل الهی شکل گرفته است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی شرایط دریاچه ارومیه را نیز این چنین توصیف کرد: میزان بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در سال آبی جاری 479.3 میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته و درازمدت به ترتیب رشد قابل توجه 49.2 و 58.8 درصدی را نشان می‌دهد و تراز دریاچه ارومیه در حال حاضر با افزایش 92 سانتیمتری نسبت به روزهای مشابه سال گذشته و افزایش 1.41 متری نسبت به ابتدای سال آبی جاری به میزان 1271.68 متر رسیده است.

این خبر یعنی دریاچه ارومیه همچنان به عنوان نماد حیاتی کشور امید مردم منطقه باقی می‌ماند.

کرخه بزرگترین سد خاکی ایران برای اولین بار پر شد

خوزستان که مدتهاست درگیر مسئله آب است در پی بارش‌های اخیر نه‌تنها آب کم ندارد بلکه شاید برای سالیان سال مشکل کم آبی را تجربه نکند. تمام سدهای خوزستان از کرخه و دز و گتوند گرفته تا کارون‌های1و 2و 3 همه پر از آب هستند. تالاب‌های اصلی خوزستان از جمله هورالعظیم و شادگان بیش از 90 درصد آب گیری شده‌اند.

به گفته کارشناسان، تمام مراکز اصلی گرد و غبار داخلی در خوزستان نیز درگیر آب شده‌اند و احتمالا تا مدتها از گرد وغبار با منشا داخلی خبری نخواهد بود و صرفا بخشی از کانون‌های جاده اهواز ماهشهر هست که دچار آب گرفتگی نشده‌ است. گرد و غباری که با ده‌ها ترفند از جمله طرح‌های کاشت و مالچ پاشی امکان مدیریت نداشت اکنون با چنین بارش‌هایی کنترل شدند.

با بارش‌های اخیر تقریبا سفره‌های زیرزمینی خوزستان نیز پرآب شدند و روز به روز شرایط این ذخایر ارزشمند زیست محیطی روبه بهبودی رفته است.

بحران‌هایی که حل شد

با بارش‌های اخیر هرچند سیل و سیلاب خساراتی وارد کرد و برخی از هموطنانمان دچار مشکلاتی شدند اما نباید از بحران‌هایی غافل شد که به واسطه چنین بارش‌هایی به طور اساسی حل شدند. سیرابی زمین،‌ پر شدن سدها و ذخیره سازی مناسب آب، احیا تالاب‌ها و زنده شدن رودخانه‌ها، رونق کشاورزی و در یک کلام جان گرفتن روح زندگی در کشور ثمره اصلی این بارش‌ها بود.