ساخت‌وسازهای غیرمجاز و شاید مجاز، در پایین‌دست رودخانه یعنی محل عبور این رودخانه از اتوبان تهران_کرج، تقریبا چسبیده به حریم سابق این رودخانه کارخانه شن و ماسه تأسیس شده و جدای از نقش این کارخانه در ایجاد آلودگی هوا، خطری بالقوه را ایجاد کرده است.
به گزارش پایداری ملی، یکی از دلایل تشدید تلفات و خسارت‌های سیل‌های اخیر، ساخت‌وسازهای حاشیه‌ای و کاهش عرض رودخانه‌ها طی سال‌های متمادی است.
در حالی که در طول سال‌ها بارها از سوی مسئولان خبرهایی مبنی بر برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز و تخریب بناهای ساخته شده در حاشیه رودخانه‌ها مخابره می‌شود اما وقوع سیل و خسارت‌های جانی و مالی برجا مانده نشان می‌دهد که اقدامی که در عمل انجام شده اساسا خروجی مناسبی نداشته است و مسئولان و دستگاه‌هایی که وظیفه برخورد با این تخلفات را داشته‌اند یا نخواسته‌اند یا نتوانسته‌اند به طور قاطع با تخلفات برخورد کنند.
در جریان سیل مهییب اخیر شاهد بودیم که ساخت‌وساز در حاشیه رودخانه کشکان در پلدختر چه بلایی بر سر ساکنان این منازل آورد یا کاهش عرض کارون در سال‌های گذشته، باعث تسریع در سرریز آب کارون کرد؛ اما همه اینها مواردی بود که وقوع سیل مقابل دیدگان قرار داد.
اما همان‌طور که بعد از وقوع زلزله، مدت کوتاهی به برگزاری همایش و ارائه توصیه و هشدار درخصوص آمادگی برای وقوع زلزله‌های بعدی می‌گذرد و دیگر هیچ اقدام عملی برای ارتقای آمادگی در برابر بحران نمی‌شود، در خصوص سیل هم با وجود اینکه بارها شاهد وقوع این پدیده بودیم و بارها نهادهای مختلف گزارش‌های متعددی از دلایل وقوع و قصورها و الزامات کاهش خسارت‌های سیل تهیه کرده‌اند اما تقریبا هیچ‌کدام خروجی مناسبی نداشته است و حداقل درخصوص کاهش ساخت‌وساز در حاشیه رودخانه‌ها، تخریب جنگل‌ها، ساخت‌وساز در زمین‌های منابع طبیعی نداشته‌ایم و هرازچندگاهی خبر و تصاویری جدیدی از دست‌اندازی به این اراضی منتشر می‌شود.
رودخانه کرج نیز که روزگاری رودخانه‌ای پرآب بود و یکی از دلایل اصلی زیبایی جاده چالوس بود، سال‌هاست دیگر مانند سابق آبی را به خود نمی‌بیند و همین امر نفس درختان جاده چالوس را به شماره انداخته است؛ از سوی دیگر ساخت‌وسازهای بی‌رویه در حاشیه رودخانه به قدری سریع رخ می‌دهد که شاید در آینده تعداد سازه‌های حاشیه رودخانه به تعداد درختان تنه بزند.
در کنار این ساخت‌وسازهای غیرمجاز و شاید مجاز، در پایین‌دست رودخانه یعنی محل عبور این رودخانه از اتوبان تهران_کرج، تقریبا چسبیده به حریم سابق این رودخانه کارخانه شن و ماسه تأسیس شده و جدای از نقش این کارخانه در ایجاد آلودگی هوا، خطری بالقوه را ایجاد کرده است.
علی‌رغم پیش‌بینی‌هایی که قبل از وقوع سیل فروردین انجام شده بود، مسئولان غافلگیر شدند و برای کاهش خطرات ناشی از سیل و با توجه به تکمیل ظرفیت دریاچه پشت سدها، مجبور به باز کردن دریچه‌ها شدند و همین امر باعث آبگرفتگی شدید شهرها و تشدید خسارات سیل در استان‌های گلستان، لرستان و خوزستان شد.
سد امیرکبیر یکی از سدهای تأمین‌کننده آب شرب استان تهران است که با وجود بارش‌های اخیر، به مرز سرریز شدن و لزوم باز کردن دریچه‌ها نرسید اما اگر شدت بارش‌ها به میزانی بود که مسئولان مجبور به بازکردن دریچه‌های سد امیرکبیر می‌شدند معلوم نبود چه فاجعه‌ای در پایین‌دست منتظر ساکنان، زیرساخت‌های موجود در حاشیه و خودروهای عبوری از این رودخانه بود که در حال حاضر به طرز عجیبی در محل تقاطع با اتوبان تهران_کرج به شدت باریک شده است.
تصاویر زیر مربوط به ساخت‌وساز خانه، سفره‌خانه، باغ‌تالار در حاشیه رودخانه کرج، تأسیس کارخانه شن و ماسه و همچنین کاهش شدید و عجیب عرض رودخانه نسبت به میزان واقعی آن است.
خط قرمز: حریم سابق رودخانه کرج / خط سبز: حریم جدید رودخانه کرج؛ محدوده عبور از زیر اتوبان تهران_کرج
فعالیت کارخانه شن و ماسه، در حاشیه رودخانه کرج
بستر سابق رودخانه کرج که به طور کلی خشک شده است (پیش از بارندگی‌های اخیر)